Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xix. Capittel.

Saul soeckt David te dooden, vers 1, etc. Ionathan waerschouwt David, 2. ende hy spreeckt voor hem by Saul, 4. Die sweert dat hy David niet dooden en soude, 6. David komt weder te hove, 7. Hy treckt in den krijgh, ende slaet de Philistijnen, 8. Daerom soeckt Saul al wederom David te dooden, 10. Michal Davids huysvrouwe geeft hem sulcks te kennen, 11. daerom vluchtte hy, 12. Michal bedrieght haren vader, 13. David komt te Rama by Samuel, 18. Saul sendt boden na Najoth, om David te vangen: die propheteeren, 20. Hy sendt andere boden, die propheteeren oock, 21. Hy treckt selve henen, 22. ende hy propheteert oock, 23.

1

DErhalven sprack Saul tot sijnen sone Ionathan, ende tot alle sijne knechten, om David te dooden: Doch Ionathan Sauls sone hadde groot welgevallen aen David.

2

Ende Ionathan verkondighde het David, seggende, Mijn vader Saul soeckt u te dooden: nu dan, wacht u doch ¹ ’s morgens, ende blijft in ’t verborgen, ende versteeckt u.

1 Want Sauls trauwanten meynden hem ’s morgens te dooden, vers 11. Anders, tot morgen, want middeler tijt hadde Ionathan voorgenomen met Saul voor David ten besten te spreken, ende te vernemen of Saul noch volhardde in sijn boos voornemen.

3

Doch ick sal uytgaen, ende aen de hant mijnes vaders staen ² op het velt, daer ghy sult zijn, ende ick sal van u tot mijnen vader spreken: ende sal ³ sien wat het zy, dat sal ick u verkondighen.

2 Anders, in’t velt.

3 Ofte, vernemen, ofte, mercken.

4

Soo sprack dan Ionathan goet van David tot sijnen vader Saul: ende hy seyde tot hem, De Koningh en ⁴ sondige niet tegen sijnen knecht David, om dat hy tegen u niet gesondight en heeft, ende om dat sijne daden voor u seer goet zijn:

4 T.w. hem ongelijck doende, ende hem dus doodelick vervolgende.

5

Want ⁵ hy heeft sijne ziele in sijne hant geset, ende hy heeft den ⁶ Philistijn geslagen, ende de HEERE heeft een groot heyl den gantschen Israël gedaen, ghy hebt het gesien, ende ghy zijt verblijt geweest: waerom soudt ghy dan tegen onschuldigh bloet sondigen, David sonder oorsake doodende?

5 Hy wil seggen, hy heeft sijn leven gewaeght, ende hemselven in doots gevaer gestelt. Siet gelijcke maniere van spreken ond. cap. 28. vers 21. Iudic. 12. vers 3.

6 Anders, de Philistijnen. siet boven cap. 18. vers 6.

6

Saul nu hoorde na de stemme Ionathans: ende Saul swoer, [soo waerachtigh als] de HEERE leeft, ⁷ Hy en sal niet gedoot worden.

7 Te weten, door mijn bevel. Soo dat Saul hier van sijn voornemen vers 1 afstant doet. Hebr. indien hy gedoot wort! siet de aenteeckeninge op Genes. 14.23.

7

Ende Ionathan riep David, ende Ionathan gaf hem alle dese woorden te kennen: ende Ionathan bracht David tot Saul, ende ⁸ hy was voor sijn aengesichte als gisteren [ende] eergisteren.

8 D. hy quam te hove, ende bediende sijn ampt, gelijck hy te voren gedaen hadde.

8

Ende daer wert wederom krijgh: ende David toogh uyt, ende streedt tegen de Philistijnen, ende hy sloeghse met eenen grooten slagh, ende sy vloden voor sijn aengesichte.

9

^a Doch de boose geest des HEEREN was over Saul, ende hy sat in sijn huys, ende sijn spiesse was in sijn hant: ende David speelde op snarenspel met der hant.

a 1.Sam. 16.14. ende 18.10.

10

Saul nu socht met de spiesse ⁹ David aen den wandt te spitten, doch hy ontweeck van het aengesichte Sauls, die met de spiesse in den wandt sloegh: doe vloodt David, ende ontquam in dien selven nacht.

9 Siet bov. 18.11.

11

Maer Saul sondt boden henen tot [kolom] Davids huys, dat sy hem bewaerden, ende dat sy hem des ¹⁰ morgens doodden: dit gaf Michal, sijne huysvrouwe, David te kennen, seggende, Indien ghy uwe ¹¹ ziele desen nacht niet en behoedet, soo sult ghy morgen gedoot worden.

10 Siet bov. vers 2.

11 Dat is, u selven, uwen persoon, u leven.

12

Ende Michal liet David ¹² door een venster neder: ende hy gingh henen, ende vluchtte, ende ontquam.

12 Want de deuren waren besett met de knechten Sauls.

13

Ende Michal nam ¹³ een beelt, ende sy leyde het in ’t bedde, ende sy leyde ¹⁴ een geytenvel aen sijn hooftpeuluwe, ende deckte het met een kleet toe.

13 Hebr. Teraphim, als ond. vers 16.

14 Quansuys of het Davids hayr ware.

14

Saul nu sondt boden om David ¹⁵ te halen: sy dan seyde, Hy is sieck.

15 And. te vangen. Hebr. te nemen.

15

Doe sondt Saul boden om David te ¹⁶ besien, seggende: Brengt hem in ’t bedde tot my op, dat men hem doode:

16 Dat is, te besoecken, quansuys, als of sy hem uyt vrientschap in sijn sieckte quamen visiteeren. Doch principalick om te sien, of hy in der waerheyt sieck was, of dat hy den sieckaert maeckte, ende in allen gevalle hem mede te nemen.

16

Als de boden quamen, so siet daer was een beelt in ’t bedde, ende daer was een geytenvel aen sijn hooftpeuluwe.

17

¹⁷ Doe seyde Saul tot Michal, Waerom hebt ghy my alsoo bedrogen? ende hebt mijnen vyant laten gaen, dat hy ontkomen is? Michal nu seyde tot Saul, Hy seyde tot my, Laet my gaen, ¹⁸ waerom soude ick u dooden?

17 T.w. na dat de boden Saul hadden vertelt wat haer wedervaren was.

18 Sy wil seggen, dat David gedreyght hadde haer te dooden, indien sy hem niet en liet gaen. siet gelijcke maniere van spreken 2.Sam. 2. vers 22.

18

Alsoo vluchtte David, ende ontquam, ende ¹⁹ hy quam tot Samuel te Rama, ende hy gaf hem te kennen al wat Saul hem gedaen hadde: ende hy ende Samuel gingen henen, ende sy bleven te ²⁰ Najoth.

19 T.w. om raet te vragen wat hy doen soude, ende oock vermoedende, dat hy daer vrijer als ergens anders wesen soude in’t geselschap van Samuel, ende d’ander Propheten, die selfs te Gibea, onaengesien de Philistijnen aldaer haer garnisoen hadden, vry waren, 1.Sam. cap. 10. vers 10.

20 Dit is een plaetse daer de Propheten een collegium ofte schole hadden, by Rama gelegen, daer Samuel sijne wooninge hadde.

19

Ende men bootschapte Saul, seggende: Siet David is te Najoth ²¹ by Rama.

21 Alsoo wort de Hebreeusche letter Beth klaerlick genomen, Ios. 5.13, etc.

20

Doe sondt Saul boden henen om David te ²² halen, die ²³ sagen een vergaderinge van Propheten ²⁴ propheteerende, ende Samuel staende, over hen gestelt: ende de Geest Godes was over Sauls boden, ende die ²⁵ propheteerden oock.

22 Siet vers 14.

23 Hebr. sagh, D. elck een der selver sagh.

24 D. Godt lovende, ende sijnen name groot makende met gebeden ende lofsangen.

25 Sy stelden haer aen gelijck de Propheten deden als sy propheteeren. Siet boven 18.10. Het schijnt dat dese boden Sauls soo van sinne zijn verandert geworden, dat sy hare wapenen afleggende, niet verder en gedachten de handen aen David te slaen, daer sy nochtans om uytgesonden waren.

21

Doe men het Saul bootschapte, soo sondt hy andere boden, ende die propheteerden oock: doe voer Saul voort, ende sondt de derde boden, ende die propheteerden oock.

22

Daer na gingh hy oock selve na Rama, ende hy quam tot den grooten waterput, die te ²⁶ Sechu was, ende hy vraeghde, ende seyde, Waer is Samuel, ende David? doe wert hem geseyt, Siet, sy zijn te Najoth by Rama.

26 Siet van dese stadt d’aenteeck. op 1.Sam. 17.1.

23

Doe gingh hy derwaerts na Najoth by Rama: ende deselve Geest Godes was oock op hem, ende hy al voort gaende, propheteerde, tot dat hy te Najoth in Rama quam.

24

Ende ²⁷ hy toogh selfs oock sijne kleederen uyt, ende hy propheteerde selfs oock, voor het aengesichte Samuels, ende ²⁸ hy viel ²⁹ bloot neder dien selven gantschen dagh, ende de gantsche nacht: daerom seyt men, ³⁰ Is Saul oock onder de Propheten?

27 D. hy leyde sijne Konincklijcke, of krijghsmans opperkleedinge af, met dewelcke hy gekomen was om David te vangen.

28 Verstaet, dat hy gelijck als in een verruckinge van sinnen is gevallen, gelijck sulcks somtijts den Propheten is wedervaren. siet Num. 24.4. Ofte, hy viel neder, gelijck de andere, in het bidden haer tegen d’aerde streckende, haer alsoo t’samen voor den Heere verootmoedigende.

29 Ofte, naeckt. Verstaet dit alsoo, dat hy sich ontblootet heeft van sijn Konincklick, of opperkleet, of van sijn krijghsmans kleet. siet dergelijcke Iesa. cap. 20. vers 2. Mich. cap. 1. vers 8.

30 Siet boven 10. op vers 12. Hier past dit spreeckwoort op die gene, die van Godt wonderbaerlick in haer voornemen verhindert worden, gelijck Saul hier wedervaren is. Siet dergelijcke geschiedenisse Num. capp. 23. 24. in Bileam: ende Actor. 9. in Saul.