Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het viij. Capittel.

Samuel stelt sijn sonen tot Richters over Israël, vers 1, etc. hare namen, 2. Sy en zijn niet oprecht in de bedieninge hares ampts, 3. Daerom begeert het volck eenen Koningh, 4. Dit mishaeght Samuel, hy draeght het den Heere voor, 6. Het mishaeght oock den Heere, doch beveelt dat hy ’t volck sal hooren, 7. Ende dat hy het selve sal voordragen de harde regeeringe der Koningen, 9. ’t welck Samuel doet, 10, 11, etc. Doch het volck blijft vaste by sijn vorige begeerte, 19. Godt beveelt Samuel, dat men het volck hare begeerte inwillige, 22. [kolom]

1

’t GEschiedde nu, doe Samuel oudt geworden was, soo stelde hy sijne sonen tot ¹ Richters over Israël.

1 Verstaet dit alsoo, dat hy nochtans selve Overrichter gebleven is, als het vervolgh uytwijst.

2

Sijnes eerstgeborenen soons name nu was ² Ioël, ende de name sijnes tweeden was Abia, sy waren Richters te ³ Berseba.

2 Anders, Vaschni, 1.Chron. 6.28. wiens sone een sanghmeester geweest is, met namen Heman, 1.Chron. 6.33.

3 D. hebbende te Berseba hare woonplaetse, ende daer het Richter-ampt oeffenende.

3

Doch sijne sonen en wandelden niet in sijne wegen, maer sy neyghden haer ⁴ tot ^a de gierigheyt, ende namen geschencken, ende ⁵ bogen het recht.

4 Hebr. achter, of, na.

a Exod. 18.21. Deuter. 16.19.

5 And. verkeerden.

4

Doe vergaderden sich alle Oudtste van Israël: ende sy quamen tot Samuel te Rama:

5

Ende sy seyden tot hem, Siet ⁶ ghy zijt oudt geworden, ende uwe sonen en wandelen niet in uwe wegen: ^b soo settet nu eenen Koningh over ons, om ons ⁷ te richten, gelijck ⁸ alle de volckeren [hebben].

6 Ende derhalven en kondt ghy de landen ende steden niet meer doorreysen, gelijck ghy tot noch toe gedaen hebt.

b Hos. 13.10. Actor. 13.21.

7 D. te regeeren, te weten, met Konincklicke authoriteyt.

8 D. meest alle, want daer waren oock eenige onder de Heydensche natien, die geen Koningen, maer Vorsten hadden.

6

Maer ^{c 9} dit woort was quaet in de oogen Samuels, als sy seyden, Geeft ons eenen Koningh, om ons te richten: ende Samuel ¹⁰ badt den HEERE aen.

c 1.Sam. 12.17.

9 Want het quam Godt alleene toe sulck eene forme van regeeringe over sijn volck te stellen, als het hem beliefde: Maer ’t en betaemde het volck niet dit te doen uyt hooghmoedt, of eergierigheyt, of misvertrouwen, ofte andere insichten, sonder den Heere raet te vragen, siet vers 7.

10 Om te weten, hoe hy sich in dese sake dragen soude, ende of hy de begeerte des volcks soude inwilligen, ofte niet.

7

Doch de HEERE seyde tot Samuel, ¹¹ Hoort na de stemme des volcks in alles dat sy tot u seggen sullen: want sy en hebben ¹² u niet verworpen, maer sy hebben ¹³ my verworpen, ¹⁴ dat ick geen Koningh over haer sal zijn.

11 Dit heeft de Heere in toorne geseyt, gelijck Hoseas betuyght, Cap. 13. vers 11.

12 D. u niet alleen: want sy hebben Samuel oock verworpen, als oock te sien is vers 8. Siet gelijcke maniere van spreken Genes. 32.28.

13 Eensdeels, om dat sy my niet langer voor haren eenigen Koningh hebben willen kennen, maer eenen anderen onder ofte neffens my hebben, siet onder c. 12. versen 12, 19. Anderdeels, om dat sy dat mijner Goddelicker voorsichtigheyt niet en hebben bevolen, wat forme van regeeringe dat hen best diende.

14 Hebr. van over haer te regeeren.

8

Nae alle de wercken die sy gedaen hebben, van dien dagh af doe ickse uyt Egypten geleyt hebbe tot op desen dagh toe, ende hebben my verlaten, ende andere goden gedient: alsoo doen sy u oock.

9

Hoort dan nu na hare stemme: doch als ghy haer op het ¹⁵ hooghste sult betuyght hebben, soo sult ghy hen te kennen geven ¹⁶ de wijse des Koninghs, die over hen regeeren sal.

15 Hebr. betuygende sult betuyght hebben.

16 Of, maniere, als bov. 2.13. ond. 27. vers 11. 2.Reg. 17. versen 33, 34, 40, etc. D. hoe de Koningh die over haer regeeren sal, haer sal tracteeren: Of, hoe de Koningen gemeenlick met hare ondersaten omme gaen. Het woort Mischphat en beduydt hier geen recht: want indien de Koningen dit alles dat hier volght, mochten doen, soo en heeft Achab niet gesondight, als hy Naboth sijn lant ontweldighde. Annoteert dit oock op vers 11. Godt geeft den Koningen een ander recht als hier verhaelt wort, Deuter. 17.15. Samuel heeft daer na het ware recht des Koninghs verhaelt ende beschreven, 1.Sam. 10.25.

10

Samuel nu seyde alle de woorden des HEEREN den volcke aen, ’t welck eenen Koningh van hem begeerde.

11

Ende seyde, dit sal des Koninghs wijse zijn, die over u regeeren sal: Hy sal uwe sonen ¹⁷ nemen, dat hyse sich stelle tot sijnen wagen, ende tot sijne ruyteren, dat sy voor sijnen wagen henen loopen.

17 T.w. met gewelt.

12

Ende dat hyse sich stelle tot Overste der duysenden, ende tot Overste der vijftigen: ende dat sy sijnen ¹⁸ acker ploegen, ende dat sy sijnen oogst oogsten, ende dat sy sijne krijghswapenen maken, mitsgaders sijn wagentuygh.

18 Hebr. eygentl. sijne ploeginge.

13

Ende uwe dochteren sal hy nemen tot Apotekerssen, ende tot ¹⁹ keuken-maeghden, ende tot backsters.

19 Hebr. slachterschen.

14

Ende uwe ackers, ende uwe wijngaerden, ende uwe olijfgaerden, die de beste zijn, sal hy nemen, ende salse sijnen ²⁰ knechten geven.

20 Verstaet hier Raetsheeren, Amptlieden, etc. niet sulcke knechten, die dienstbare wercken deden, als versen 16, 17.

15

Ende ²¹ u zaet, ende uwe wijngaerden sal hy vertienen, ende hy salse sijnen ²² hovelingen, ende sijnen knechten geven.

21 Hebr. uvve zaden. Dat is, al u zaet.

22 Siet de beteeckenisse deses woorts in de aenteeckeninge op Genes. cap. 37. vers 36.

16

Ende hy sal uwe knechten, ende uwe dienstmaeghden, ende uwe beste jongelingen, ende uwe ezelen nemen: ende hy sal sijn werck daer mede doen.

17

Hy sal uwe kudde vertienen: ende ghy sult hem tot knechten zijn.

18

Ghy sult wel te dien dage roepen, van wegen uwen Koningh, dien ghy u sult verkoren hebben: maer de HEERE en sal u te dien dage niet verhooren.

19

Doch het volck weygerde Samuels

[fol. 120v\Saul komt tot Samuel.]

stemme te hooren: ende sy seyden, ²³ Neen, maer daer sal een Koningh over ons zijn.

23 Verst. hier by, uwe vermaninge en sal ons voornemen niet doen veranderen.

20

Ende wy sullen oock zijn gelijck alle de volckeren: ende onse Koningh sal ons richten, ende hy sal voor onse aengesichten uytgaen, ende hy sal onse krijgen voeren.

21

Als Samuel alle de woorden des volcks gehoort hadde, soo sprack hy deselve voor de ooren des HEEREN.

22

De HEERE nu seyde tot Samuel, Hoort na hare stemme, ende stelt hen eenen Koningh: doe seyde Samuel tot de mannen van Israël, ²⁴ Gaet henen, een yegelick na sijne stadt.

24 Als of hy seyde, Gaet voor dit mael henen, ick sal my over dese sake naerder bedencken, ende Godt vragen, wien hy u tot eenen Koningh geven sal.