Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het iiij. Capittel.

De Israëliten worden van de Philistijnen geslagen, vers 1, etc. daer over doen sy de Arke des verbonts van Silo in het leger brengen, 3. Die met groot juychen des volcks ontfangen wort, 5. het welck de Philistijnen verbaest maeckt, 6. Doch grijpen wederom moedt, 9. De Philistijnen slaen de Israëliten ten tweeden male, 10. De Arke wort genomen, ende de beyde sonen Eli blijven doot, 11. Als dit Eli geboodtschapt wert, 12. Wert de geheele stadt bedroeft, 13. ende Eli alles hoorende, valt achterwaerts van sijnen stoel, ende breeckt den hals, ende sterft, 14. Ende sijne schoondochter sterft in den arbeyt, 19. Na dat sy haren sone Icabod genoemt hadde, 21.

1

ENde ¹ het woort Samuels geschiedde aen gantsch Israël: ende Israël toogh uyt den Philistijnen te gemoete ten strijde, ende legerden sich by ² Eben Haëzer, maer de Philistijnen legerden sich by ³ Aphek.

1 D. de Prophetie die Samueli van den Heere geopenbaert was, heeft hy den volcke verkondight, ende is volbracht. siet cap. 3. versen 11, 21.

2 D. steen der hulpe, helpsteen. Dese plaetse heeft eerst naderhant desen name gekregen. siet ond. 7. vers 12. alsoo wort Luz Gen. 12. Bethel genoemt, welcken name Iacob deser plaetse lange daer na eerst gegeven heeft, Gen. cap. 28.

3 Een stadt in de stamme Iuda gelegen, Ios. 15. vers 53. Doch daer is een ander Aphek in de stamme Issaschar, 1.Sam. c. 29. oock een in de stamme Ascher, Ios. 19.30 Iudic. 1.31.

2

Ende de Philistijnen stelden haer in slaghorden om Israël te ontmoeten: ende als sich ⁴ de strijt uytspreydde, soo wert Israël voor der Philistijnen aengesichte geslagen: want ⁵ sy sloegen ⁶ in de slaghorden in den velde, ontrent vier duysent man.

4 D. de krijghslieden die streden. Hy wil seggen, als nu alle de benden ende compagnien beyder zijds aen malkanderen gekomen waren om te vechten: soo sloegense, etc.

5 T.w. de Philistijnen.

6 Hy wil seggen, geduerende de bataelje, doe de bende legers noch in hare slaghordre stonden.

3

Als het volck [wederom] in ’t leger gekomen was, soo seyden de Oudtste van Israël, Waerom heeft ons de HEERE heden geslagen voor het aengesichte der Philistijnen? ⁷ laett ons van Silo tot ons nemen de Arke des verbonts des HEEREN, ende laet die in ’t midden van ons komen, op datse ons verlosse van de hant onser vyanden.

7 Dit hebben sy gedaen, sonder Godt om raet te vragen, meynende dat dese uyterlicke ceremonie haer soude kunnen beschermen, ofte verlossen uyt de handen harer vyanden.

4

Het volck dan sandt na Silo, ende men bracht van daer de Arke des verbonts des HEEREN der heyrscharen, die ^a tusschen ⁸ de Cherubim woont: ende de twee sonen Eli, Hophni ende Pinehas, waren ⁹ daer met de Arke des verbonts Godes.

a 2.Sam. 6.2. Psalm 80.2. ende 99.1.

8 Van tusschen dewelcke Godt tot Mose ende andere sprack, Exod. 25.22. Num. 7.89.

9 T.w. in ’t leger.

5

Ende ’t geschiedde als de Arke des verbonts des HEEREN in ’t leger quam, soo juychte gantsch Israël met een groot gejuych, alsoo dat de aerde dreunde.

6

Als nu de Philistijnen de stemme des juychens hoorden, soo seyden sy, Wat ¹⁰ is de stemme deses grooten juychens in het leger der Hebreen? doe vernamen sy, dat de Arke des HEEREN in het leger gekomen was.

10 D. beduydet.

7

Daerom vreesden de Philistijnen: want sy seyden, Godt is in het leger gekomen: ende seyden, Wee ons, want diergelijcke en is gisteren [noch] eergisteren niet geschiet.

8

Wee ons, wie sal ons redden uyt de hant ¹¹ deser heerlicker Goden? dit zijn de-

11 Of, deses heerlicken Godes.

[fol. 119r\ Israël geslagen. Arke. Dagon.]

selve Goden, die de Egyptenaers met alle plagen geplaeght hebben by ¹² de woestijne.

12 D. in de schelfzee, welcke leyt aen de woestijne Etham. Siet Exod. 13.20. ende cap. 14.

9

Zijt sterck, ende weest mannen, ghy Philistijnen, op dat ghy de Hebreen niet misschien en dienet, ^b gelijck als sy u-lieden gedient hebben, soo zijt mannen, ende strijdet.

b Iudic. 13.1.

10

Doe streden de Philistijnen ende Israël wert geslagen, ende vloden een yegelick in ¹³ sijne tenten, ende daer geschiedde een seer groote ¹⁴ nederlage, soo datter van Israël vielen dertigh duysent voetvolcks.

13 D. in sijn huys, gelijck onder 13.2. ende 1.Reg. cap. 12. vers 16, etc.

14 Hebr. slagh.

11

Ende ^c de Arke Godes wert genomen: ende de twee sonen Eli, Hophni ende Pinehas, storven.

c 1.Sam. 2.34. Psalm 78.61.

12

Doe liep daer een Benjaminiter uyt de slaghorden, ende quam te Silo des selvigen daegs: ende ¹⁵ sijne kleederen waren gescheurt, ende ¹⁶ daer ^d was aerde op sijn hooft.

15 Tot een teecken van droeffenisse, ende dat hy quade tijdinge bracht. Van dese maniere van doen, siet d’aenteeck. op Genes. 37.29. Iosu. 7.6, etc. ende 2.Sam. 1.2, 11.

16 Siet dergelijcke exempel Iosu. 7.6. ende 2.Sam. 1.2.

d Iosu. 7.6.

13

Ende als hy quam, siet soo sat Eli op eenen stoel aen de zijde des weghs, uytsiende: want sijn herte was tsitterende van wegen de Arke Godes: als die man quam, om [sulcks] te verkondigen in de stadt, doe ¹⁷ schreeuwde de gantsche stadt.

17 D. de inwoonders der stadt riepen ende schreeuwden overluyt van droefheyt, als sy hoorden, dat de Arke des verbonts genomen was.

14

Ende als Eli de stemme des geroeps hoorde, soo seyde hy, Wat is de stemme deser beroerte? doe haestede hem die man, ende hy quam, ende bootschapt’et Eli.

15

(Eli nu was een man van acht ende negentigh jaren, ende sijne oogen ¹⁸ stonden ^e stijf, dat hy niet sien en konde.)

18 Hebr. stonden.

e 1.Sam. 3.2.

16

Ende die man seyde tot Eli: Ick ben die, die uyt de slaghorden kome, ende ick ben heden uyt de slaghorden gevloden: hy dan seyde, Wat is’er geschiet, mijn sone?

17

Doe antwoordde ¹⁹ hy, die de boodtschap bracht, ende seyde, Israël is gevloden voor het aengesichte der Philistijnen, ende daer is oock een groote nederlage onder den volcke geschiet: daer en boven zijn uwe twee sonen Hophni ende Pinehas gestorven, ende de Arke Godes is genomen.

19 Ofte, de boodtschapper.

18

Ende het geschiedde, als hy van de Arke Godes vermeldde, soo viel hy achterwaerts van den stoel af, aen de zijde der ²⁰ poorte, ende brack den necke, ende sterf, want de man was oudt ende swaer: ende hy richtede Israël veertigh jaer.

20 Verstaet dit van de stadts-poorte.

19

Ende sijne schoondochter, Pinehas huysvrouwe, was bevrucht, sy soude baren: als dese de tijdinge hoorde, dat de Arke Godes genomen was, ende haer schoonvader gestorven was, ende haer man, soo ²¹ kromde sy haer, ende baerde, want ²² hare ²³ weën overvielen haer.

21 T.w. van pijne ende benauwtheyt die sy gevoelde.

22 Hebr. hare nooden wendden sich over haer.

23 Anghsten, benauwtheden, noot.

20

Ende ontrent den tijt hares stervens, soo spraken de vrouwen die ²⁴ by haer stonden, Vreest niet, want ghy hebt eenen sone gebaert: doch sy en antwoordde niet, ende en ²⁵ nam het niet ter herte.

24 Of, over haer.

25 Hebr. sy en sette haer herte daer niet [op,] D. sy en wiert door sulcke woorden niet beweeght: Sy en verquickten haer herte niet.

21

Ende sy noemde ’t jonghsken ²⁶ Icabod, seggende, De Eere is wech gevoert uyt Israël, om dat de Arke Godes gevangelick wech gevoert was, ende om hares schoonvaders, ende hares mans wille.

26 D. waer is de heerlickheyt? And. daer is geen eere. Als of sy seyde, Alle eerlickheyt ende treffelickheyt van Israël is ons nu benomen, nu de Arke ons benomen is, welcke Israël groote heerlickheyt ende vermaertheyt toebracht. Want sy was een teecken der genadige tegenwoordigheyt Godes onder sijnen volcke. Dese manier van spreken wort oock gebruyckt Psalm 26.8. ende 78.61.

22

Ende sy seyde, De ²⁷ Eere is gevangelick wech gevoert uyt Israël, want de Arke Godes is genomen.

27 Dese vrouwe beklaeght meer, ende is bedroefder om de gemeene schade, dan om haer eygen verlies. siet oock boven vers 18.