Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xv. Capittel.

Simson wil sijne vrouwe besoecken, maer sy wort hem geweygert, vers 1, etc. Soo steeckt hy het koorn der Philistijnen in brant door vossen met fackelen, 4. waer over de Philistijnen Simsons vrouwe met haren vader verbranden, 6. Dat Simson weder wreeckt, 8. De Philistijnen trecken op, om sich aen Simson te wreken, dien die van Iuda hen gebonden overleveren, 9. maer hy breeckt sijne banden, ende verslaet duysent Philistijnen met een ezels kinnebacken, 14. waer van vermoeyt ende dorstigh zijnde, verkrijght van Godt door ’t gebedt eene fonteyne, drinckt ende wort verquickt, 18.

1

ENde het geschiedde na [sommige] dagen, in de dagen des terwen-oogsts, dat Simson sijne huysvrouwe ¹ besochte met een geytenbocksken, ende hy seyde; Laet my tot mijne huysvrouwe ² ingaen

1 D. gingh om haer te besoecken.

2 Siet Genes. 6. op vers 4.

[fol. 111r. \ Vossen. Ezels kinnebacken. Delila.]

in de kamer: maer haer vader en liet hem niet toe in te gaen.

2

Want haer vader seyde; Ick ³ sprack seker, dat ghy haer gantschelick hatedet, soo heb ickse uwen metgeselle ⁴ gegeven: is niet haer ⁵ kleynste suster, ⁶ schoonder als sy? Laetse u doch zijn in plaetse van haer.

3 Hebr. seggende seyde ick: D. ick seyde tot mijn volck, ofte, dachte sekerlick, gantschelick. Siet Genes. 20. op vers 11. alsoo in ’t volgende, hatende hatedet.

4 Siet Genes. 38. op vers 14.

5 D. jonghste. siet Genes. c. 9. vers 24. ende 29.16.

6 Hebr. beter.

3

Doe seyde Simson van ⁷ haerlieden; ⁸ Ick ben dit mael onschuldigh van de Philistijnen, wanneer ick aen hen quaet doe.

7 Te weten, van de Philistijnen.

8 Hy wil seggen, Dat hy rechtveerdige oorsake heeft, om de Philistijnen te beschadigen. Vergel. boven 14.4. ende onder vers 11.

4

Ende Simson gingh henen, ende ⁹ vingh drie hondert ¹⁰ vossen: ende hy nam fackelen, ende keerde steert aen steert, ende deed eenen fackel tusschen twee steerten in het midden.

9 Ofte selfs, ofte oock met behulp sijner vrienden.

10 Die by menighten in die landen waren: als af te nemen is uyt Nehem. 4.3. Psal. 63.11. Cant. cap. 2. vers 15. Ende insonderheyt blijckt uyt dese plaetse.

5

Ende hy ¹¹ stack de fackelen aen met vyer, ende lietse loopen in het staende koorn der Philistijnen: ende hy stack in brant ¹² soo wel de koornhoopen als het staende koorn, selfs tot de wijngaerden [ende] olijfboomen toe.

11 Hebr. hy stack vyer aen in de fackelen.

12 De vruchten, die al afgesneden ende by garven aen hoopen t’samen gebracht ende opgehoopt waren.

6

Doe seyden de Philistijnen; Wie heeft dit gedaen? ende men seyde; Simson, des Thimniters schoonsoon, om dat ¹³ hy ¹⁴ sijne huysvrouwe heeft genomen, ende heeftse sijnen metgeselle gegeven: doe quamen de Philistijnen op, ende verbrandden ¹⁵ haer ende haren vader met vyer.

13 De Thimniter, Simsons schoonvader, ofte sweer.

14 Des Simsons.

15 Simsons wijf.

7

Doe seyde Simson tot hen; ¹⁶ Soudet ghy alsoo doen? Seker, als ick my aen u gewroken hebbe, soo sal ick daer na ophouden.

16 And. Al haddet ghy alsoo gedaen, Te weten, als mijne vrouwe my benomen wert: maer ick sal my dan noch wreken aen u, etc. als of hy seyde: Al hebt ghy dat gedaen, ick sal daerom niet ophouden, eer ick my ten vollen gewroken hebbe. In allen desen moet men Simson niet aensien als een privaet persoon, maer als een Richter ende Verlosser Israëls, van Gode daer toe extra-ordinaerlick geroepen.

8

Ende hy sloeghse den schenckel ¹⁷ ende de heupe, [met] eenen grooten slagh: ende hy gingh ¹⁸ af, ende woonde op de hooghte ¹⁹ van de rotze ²⁰ Etams.

17 Hebr. op, neffens, aen, by de heupe, ofte dye. Het schijnt een spreeckwoort geweest te zijn, beteeckenende de verbrekinge van ’s menschen lichaem, kracht, vermogen. Vergel. Deut. c. 28. vers 35. And. hy sloeghse met den schenckel op de heupe. D. hy brackse de lendenen.

18 Van sijns vaders woonplaetse na het Zuyden.

19 Of, eene steyle uytstekende plaetse.

20 Eene stadt gelegen by ’t zuyd-eynde des geberghtes van Iuda, op eene hooge ende seer vaste rotze, waer neffens de beke Etham was loopende, aen de grenzen van Iuda ende Simeon. Tegen over in Simeons lant lagh een ander Etham aen de westzijde van het geberghte Iuda, na uytwijsen van de kaerten. 1.Chro. 4. vers 32. wort Etham den stam Simeons toegereeckent. Doch was oock Simeons erffenisse eensdeels onder Iuda, Iosu. cap. 19. vers 1.

9

Doe togen de Philistijnen op, ende legerden hen tegen Iuda, ende breydden hen uyt in ²¹ Lechi.

21 Naderhant alsoo genaemt van Simson, onder vers 17. gelegen in den stamme Dan.

10

Ende de mannen van Iuda seyden: Waerom zijt ghylieden tegen ons opgetogen? ende sy seyden: Wy zijn opgetogen om Simson te binden, om hem te doen, gelijck als hy ons gedaen heeft.

11

Doe quamen drie duysent mannen af uyt Iuda tot het hol der rotze Etams, ende seyden tot Simson; En wistet ghy niet, dat de Philistijnen over ons heerschen? waerom hebt ghy ons dan dit gedaen? ende hy seyde tot hen: Gelijck als sy my gedaen hebben, alsoo heb ick haerlieden gedaen.

12

Ende sy seyden tot hem; Wy zijn afgekomen om u te binden, om u over te geven in de hant der Philistijnen: doe seyde Simson tot hen; Sweert my, dat ghylieden op my niet en sult ²² aenvallen.

22 Om my te dooden: gelijck dese maniere van spreken dickwils in de H. Schrifture genomen wort, ende het volgende vers verklaert.

13

Ende sy spraken tot hem, seggende; Neen, maer wy sullen u ²³ wel binden, ende u in haerlieder hant over geven, doch wy en sullen u ²⁴ geensins dooden: ende sy bonden hem met twee nieuwe touwen, ende voerden hem ²⁵ op van de rotze.

23 Hebr. bindende binden.

24 Hebr. doodende sullen wy u niet dooden.

25 Noordewaert na Lechi, daer de Philistijnen gelegert waren, vers 9.

14

Als hy quam tot Lechi, soo ²⁶ juychten de Philistijnen hem te gemoete: maer de Geest des HEEREN wert veerdigh over hem, ende de touwen, die aen sijne armen waren, werden ²⁷ als lijnen draden, die van den vyere gebrant zijn, ende sijne banden ²⁸ versmolten van sijne handen.

26 Van vreughde, meynende haren vyant nu in handen te hebben.

27 Hy brackse soo licht ende haest als of het verzenghde draden geweest waren, ofte, als vlas met vyer verbrant wort.

28 Sy werden soo licht ende haest los, als Was van den vyere smelt.

15

Ende hy vondt een ²⁹ vochtigh ezels kinnebacken: ende hy streckte sijne hant uyt, ende nam het, ende sloegh daer mede duysent man.

29 Noch versch ende vast zijnde, niet verdrooght. Het woort wort oock van etterige vochtigheyt genomen. Iesa. 1.6.

16

Doe seyde Simson; Met een ezels [kolom] kinnebacken, eenen hoop, ³⁰ twee hoopen, met een ezels kinnebacken heb ick duysent man geslagen.

30 Het schijnt dat hy van beyden zijden bevochten ende gedrongen zijnde, twee hoopen der verslagenen gemaeckt heeft.

17

Ende het geschiedde, als hy ge-eyndight hadde te spreken, soo wierp hy het kinnebacken uyt sijne hant, ende hy noemde deselve plaetse ³¹ Ramath-Lechi.

31 D. de hooghte des kinnebackens. Anders, wechwerpinge des kinnebackens. Dese plaetse is oock Lechi alleen genoemt, boven vers 9.

18

Als hem nu seer dorstede, soo riep hy tot den HEERE, ende seyde; Ghy hebt door de hant uwes knechts dit groote heyl gegeven: soude ick dan nu van dorst sterven, ende vallen in de hant deser ^{a 32} onbesnedenen?

a 1.Sam. 17.26, 36. 2.Sam. 1.20.

32 Hier mede betoont Simson zijn geloove, ende houdt Gode zijn genaden-verbont voor. Siet Hebr. 11.32. Ende vergel. Genes. 34.14. 1.Sam. 17.26, 36. 2.Sam. 1.20.

19

Doe kloofde Godt de ³³ holle plaetse die in Lechi is; ende daer gingh water uyt van deselve, ende hy dronck; doe quam sijn ³⁴ geest weder, ende hy wert ³⁵ levendigh: daerom noemde ³⁶ hy ³⁷ hare name, ³⁸ De fonteyne des aenroepers, die in Lechi is, tot op desen dagh.

33 ’t Hebr. woort (komende van stooten, stampen) soude eygentlick een mortier beteeckenen, ende soo voorts, eene holligheyt, ofte, holle plaetse, die men ten aensien van dien met eenen diepen ende hollen mortier kan vergelijcken: siet het selve Hebreeusch woort Prov. 27.22. Zephan. 1.11. Sommige verstaen hier eenen backtant, van des ezels kinnebacken, ofte de holligheyt van dien. Doch het Hebreeusch woort en wort in die beteeckeninge nergens meer gevonden.

34 Die van wegen den dorst scheen uyt hem te sullen gaen, alsoo hy vreesde van dorst te sullen versmachten ende sterven.

35 D. verquickt, frisch, wacker.

36 T.w. Simson: tot een teecken van danckbaerheyt tot Godt, ende eene gedachtenisse deser victorie, by Israël.

37 Den naem der fonteyne.

38 Hebr. En Hakkore.

20

Ende hy ³⁹ richtede Israël in de dagen der Philistijnen, twintigh jaer.

39 D. hy voerde de wrake des Heeren voor Israël uyt tegen de Philistijnen. Siet van het gebruyck deses woorts in dese historien, boven 2. op vers 16.