Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het vj. Capittel.

Bevel van de geboden Godts te houden, ende hem als den eenigen waren Godt lief te hebben, met bygevoeghde belofte, vers 1, etc. Bevel van Godts geboden den kinderen in te scherpen, ende andersins altijt voor oogen te hebben, 6. Item, van Godt ende sijne weldaden niet te vergeten, 10. Van Godes vreese, ende vermijdinge der afgoderije, 13. Van Godt niet te versoecken, maer hem onderdanigh te zijn, 16. Van de verlossinge uyt Egypten den kinderen vlijtighlick voor te houden, op dat sy Godt leeren vreesen ende gehoorsaem zijn, 20.

1

DIt zijn dan ¹ de geboden, de insettingen, ende de rechten, die de HEERE uwe Godt geboden heeft om u te leeren: op dat ghyse doet in den lande, na het welcke ghy henen treckt, om dat erflick te besitten:

1 Hebr. het gebodt. siet bov. 5. op vers 31.

2

Op dat ghy den HEERE uwen Godt vreeset, om te houden alle sijne insettingen, ende sijne geboden, die ick u gebiede; ghy, ende u kint, ende kints kint, alle de dagen uwes levens: ende op dat uwe dagen verlenght worden.

3

Hoort dan, Israël, ende neemt waer dat ghyse doet; op dat het u wel gae, ende op dat ghy seer vermenighvuldiget (gelijck als u de HEERE, uwer vaderen Godt, gesproken heeft) in het lant, dat van ² melck ende honigh is vloeijende.

2 Siet Exod. 3.8.

4

^a Hoort, Israël, de HEERE onse Godt, is een ³ eenigh HEERE.

a Boven 4.35. Marc. 12.29. Ioan. 17.3. 1.Corint. 8.4, 6.

3 D. een eenigh, eeuwigh, almachtigh, Godtlick wesen. siet van’t woort HEERE, ofte, Iehovah, Genes. 2. op vers 4.

5

Soo sult ghy den HEERE uwen Godt ^b lief hebben: met u gantsche herte, ende met uwe gantsche ziele, ende met al u vermogen.

b Onder 10.12. Matth. 22.37. Luce 10.27.

6

Ende dese woorden, die ick u heden gebiede, sullen in u herte zijn.

7

Ende ghy sultse uwen ^c kinderen ⁴ inscherpen, ende daer van spreken: als ghy in uwen huyse sittet, ende als ghy op den wegh gaet, ende als ghy neder light, ende als ghy op staet.

c Boven 4.9. ende 11.19.

4 Hebr. scherpen, wetten, slijpen, D. alsoo voordragen, datse in haer herte mogen doordringen: gelijck wapenen gescherpt worden, om na het voornemen des genen, diese gebruyckt, door te dringen.

8

Oock sult ghyse tot een ⁵ teecken binden op uwe hant: ende sy sullen u tot voorhooft-spanselen zijn tusschen uwe oogen.

5 D. ghy sult alle middelen gebruycken, om deselve in gestadige gedachtenisse te houden, ende uwe kinderen deselve voor oogen te leggen, om daer na te leven. siet Exod. 13. vers 9. ende van de voorhooft-spanselen, op vers 16.

9

Ende ghy sultse op de posten uwes huyses, ende aen uwe poorten schrijven.

10

Als het dan sal geschiet zijn, dat de HEERE uwe Godt u sal hebben ingebracht in dat lant, dat hy uwen vaderen, Abraham, Isaac, ende Iacob gesworen heeft, u te sullen geven: groote ende goede steden, die ghy niet gebouwt en hebt,

11

Ende huysen, alles goedes vol, die ghy niet gevult en hebt, ende uytgehouwene bornputten, die ghy niet uytgehouwen en hebt, wijngaerden ende olijfgaerden, die ghy niet geplant en hebt: ^d ende ghy ⁶ gegeten hebt ende verzadight zijt;

d Ond. 8.9, 10.

6 And. dat ghy dan sult eten ende verzadight worden. [Maer] etc.

12

Soo wacht u, dat ghy des HEEREN niet en vergetet: die u uyt Egyptenlant uyt den ⁷ diensthuyse heeft uytgevoert.

7 Hebr. uyt het huys der dienstknechten: als boven 5.6.

13

Ghy sult den HEERE uwen ⁸ Godt ^e vreesen, ende hem dienen: ende ghy sult ⁹ by sijnen name sweeren.

8 Verstaet, alleen, gelijck het volgende versken uytwijst, ende te sien is Matth. 4. vers 10.

e Onder 10.20. Matth. 4.10. Luce 4.8.

9 Wanneer de publijcke ofte private noot sulcx vereyscht, soo sult ghy uwen Godt dese eere aen doen, dat ghy by hem alleen sweert.

14

Ghy en sult andere goden niet na volgen; van de goden der volcken, die rontomme u zijn.

15

Want de HEERE uwe Godt is een ¹⁰ yverigh Godt in ’t midden van u: dat de toorn des HEEREN uwes Godts tegens u niet en ontsteke, ende hy u van den aerdbodem verdelge.

10 Siet Exod. 20. vers 5. ende bov. 4. op vers 24.

16

Ghy en sult den HEERE uwen Godt ^f niet ¹¹ versoecken, gelijck als ghy hem versocht hebt te ^g Massa.

f Matth. 4.7. Luce 4.12.

11 Godt versoecken, is ofte uyt misvertrouwen op hem, of uyt hooghachtinge van sich selven het Godtlicke voorschrift, de rechte ordre ende de ordinare middelen te verlaten, om sijn eygen goetduncken te volgen, ende van Godt, sijne eygenschappen, ende wille, preuve te nemen. siet Exod. 17. vers 2. Num. 14.22. Ps. 78.18. Matt. 4. vers 7. Actor. 15.10.

g Exod. 17.2. Num. 20.3.

17

Ghy sult de geboden des HEEREN, uwes Godts, ¹² vlijtighlick houden: mitsgaders sijne getuygenissen, ende sijne insettingen, die hy u geboden heeft.

12 Hebr. houdende houden.

18

Ende ghy sult doen, dat recht ende goet is in de oogen des HEEREN: op dat het u wel gae, ende dat ghy in komet, ende

[fol. 80v\Verbont met Heydensche volcken.Vermaningen.]

ervet dat goede lant, dat de HEERE uwen vaderen gesworen heeft;

19

Om alle uwe vyanden voor u aengesichte te verdrijven: gelijck als de HEERE gesproken heeft.

20

Wanneer uwe soon u ¹³ morgen sal vragen, seggende: Wat zijn dat voor getuygenissen, ende insettingen, ende rechten, die de HEERE onse Godt u-lieden geboden heeft?

13 D. na desen, heden ofte morgen, als men seyt. siet Gen. cap. 30. op vers 33.

21

Soo sult ghy tot uwen sone seggen; Wy waren Pharaos dienstknechten in Egypten: maer de HEERE heeft ons door eene stercke hant uyt Egypten uytgevoert.

22

Ende de HEERE gaf teeckenen, ende groote ¹⁴ ende quade wonderen, in Egypten, aen Pharao ende aen sijn gantsche huys, voor onse oogen:

14 D. vreemde, schrickelicke, schadelicke, ende verderflicke plagen, waer door de Egyptenaers seer gequelt ende gepijnight wierden.

23

Ende hy voerde ons van daer uyt: op dat hy ons in brachte, om ons het lant te geven, dat hy onsen vaderen gesworen hadde.

24

Ende de HEERE geboodt ons te doen alle dese insettingen, om te vreesen den HEERE onsen Godt: ons ¹⁵ voor altoos ten goede, om ons in het leven te behouden, gelijck het te desen dage is.

15 Hebr. alle de dagen.

25

Ende ’t sal ons ¹⁶ gerechtigheyt zijn, als wy sullen waer nemen te doen alle dese geboden, voor het aengesichte des HEEREN onses Godts, gelijck als hy ons geboden heeft.

16 Na de wet, by conditie, indien wy de gantsche wet volkomelick onderhouden, gelijck de volgende woorden uytwijsen. Vergel. Lev. 18. vers 5. Ezech. 20.11. Matth. 19. vers 17. Rom. 10.5. Gal. 3. vers 12. Iac. 2.10. Maer nademael alle wedergeborene kindren Godts in desen leven onvolmaeckt blijven, sulcks dat sy de voorseyde conditie niet konnen volbrengen, soo en is’er geen ander wegh om voor Godt gerechtveerdight te worden, als door een oprecht geloove aen Iesum Christum, wiens gerechtigheyt ende voldoeninge ons van den Vader uyt genade geschoncken, toegereeckent, ende door ’t geloove toege-eygent wort. siet Ier. 33.16. Dan. 9.24. Rom. 3.27. ende 8.3. 1.Cor. 1.30. 2.Cor. 5.21. Gal. 3.10, 11. waer op dan de goede wercken volgen, als een vrucht des geloofs, ende bewijs van schuldige danckbaerheyt, na ’t voorschrift van Godts wet, etc. 1.Cor. 6.20. Galat. 5.6. Philip. 1.11. Iacob. 2.18. Sommige verstaen hier door gerechtigheyt, het bewijs ende uyterlick betoon der gerechtigheyt, die wy door het geloove hebben.