Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxx. Capittel.

Wetten aengaende de geloften gedaen van een manspersoon, verklarende datse gehouden moesten worden, versen 1, 2, etc. ofte van eene dochter des huysgesins, wanneerse gehouden moesten worden, 3. ofte niet, 5. of van eene getrouwde vrouwe, wanneerse te houden waren, 6. ofte niet, 8. ofte van eene weduwe, ofte verstootene, ofte verlatene vrouwe, datse stant grijpen moesten, 9. wederom van eene getrouwde vrouwe, 10. Besluyt des Capittels, 16.

1

ENde Mose sprack tot de ¹ Hoofden der stammen ² der kinderen Israëls, seggende: Dit is de sake, die de HEERE geboden heeft:

1 Dewelcke waren een Overste uyt elcken stam. siet bov. 1. versen 4, 16. ende de aenteeck. daer op.

2 Den welcken elck hooft in sijnen stam de volgende ordinantie moeste aendienen.

2

^a Wanneer een man den HEERE eene gelofte ³ sal belooft, ofte ⁴ eenen eedt sal gesworen hebben, ⁵ sijne ziele met eene verbintenisse verbindende, sijn woort en sal hy niet ⁶ ontheyligen: ⁷ na alles dat uyt sijnen monde gegaen is, sal hy doen.

a Deut. 23.21.

3 T.w. simpelick sonder eedtsweeren, van yet vrywillighlick te sullen geven, ofte doen ter eere Godts. Wat eene gelofte zy, siet Lev. cap. 7. op vers 16.

4 T.w. sich door desen verplichtende, ende schuldigh makende, van het te willen doen ofte laten.

5 Hebr. eenen bant op sijne ziele bindende, D. sich selven, ofte sijnen persoon: alsoo in het volgende. Gelijck de lichamen gebonden worden met touwen, ende zeelen, om in eene sekere plaetse te blijven, alsoo worden de zielen der menschen gebonden door belofte aen den HEERE gedaen, om aen het gene, datse belooft hebben, haer vast te houden.

6 D. tot schande, ende oorsake van lasteringe maken, met sijne belofte te breken.

7 Welverstaende, dat in sijn vermogen is, ende geoorloft, niet strijdende tegen de wet des HEEREN: hoedanige de gelofte was der gener die Paulum voorgenomen hadden te vermoorden, Actor. 23.14.

3

Maer als eene ⁸ vrouwe den HEERE eene gelofte sal belooft hebben: ende haer met

8 Verstaet hier niet eene getrouwde vrouwe, als onder versen 6, 7, 8. maer eene vrouwelicke persoone, als eene jonge dochter die noch onder het gebiedt harers vaders is, gelijck uyt dit vers, ende het laetste deses Capit. kan afgenomen worden: alsoo wort Maria de moeder des HEEREN, onder de vrouwen, ende eene vrouwe genaemt, Luce 1.42. Galat. 4.4.

[fol. 73v\Geloften. Israël slaet de-Midianiten.]

eene verbintenisse in het huys hares vaders in hare jonckheyt sal verbonden hebben:

4

Ende haer vader hare gelofte, ende hare verbintenisse, daer mede sy hare ziele verbonden heeft, ⁹ sal hooren, ende haer vader tegen haer sal stille swijgen; soo sullen ¹⁰ alle hare geloften bestaen, ende alle verbintenisse, daer mede sy haer ziele verbonden heeft, sal bestaen.

9 D. ofte opentlick inwilligen, ofte door stilswijgen toelaten, want (gelijck men seyt) die swijght schijnt te consenteeren, ofte toe te stemmen.

10 D. sy sal moeten, al wat sy den HEERE belooft heeft, sonder na laten, volbrengen.

5

Maer indien haer vader dat sal breken, ¹¹ ten dage als hy ’t hoort, alle hare geloften, ende hare verbintenissen, daer mede sy hare ziele verbonden heeft, en sullen niet bestaen: maer de HEERE ¹² sal ’t haer vergeven, want hare vader heeftse haer doen breken.

11 Verstaet hier uyt 2. dingen. I. Dat de vader vernomen hebbende de geloften sijner dochter, hem niet lange en mochte bedencken, van die in te willigen, ofte af te seggen. II. Dat de dochter, soo haest als haer vader hare geloften afgesproken hadde, nootsakelick van deselve moeste afstant doen. Vergel. ond. versen 7, 8.

12 T.w. I. Datse soo onvoorsichtelick gelofte gedaen hadde, sonder haer vader te kennen, II. Datse gedwongen was hare gelofte na te laten. Alsoo onder vers 8.

6

Doch indien sy ¹³ immers eenen man heeft, ende ¹⁴ hare geloften op haer zijn; ofte de uytsprake harer lippen, daer mede sy hare ziele verbonden heeft:

13 Hebr. eenes mans zijnde zijn sal, D. met een man vastelick belooft, of getrouwt, ende volgens onder sijn gebiedt staende. Siet dese maniere van spreken oock ond. 36.3.

14 D. als sy eenige geloften tot haren laste sal hebben, die sy belooft heeft te volbrengen, ofte simpelick met solemnele woorden, ofte met byvoeginge van eenen eedt: als boven vers 2. soo oock ond. versen 8, 10.

7

Ende haer man [dat] sal hooren, ¹⁵ ende ten dage als hy ’t hoort, tegen haer sal stille swijgen; soo sullen hare geloften bestaen, ende hare verbintenissen, daer mede sy hare ziele verbonden heeft, sullen bestaen:

15 Vergelijckt boven de aenteeck. op vers 5. ende siet het volgende vers.

8

Maer indien het haer man ten dage, als hy het hoorde, dat sal breken, ende hare gelofte, die op haer was, sal te niete maken, mitsgaders de uytsprake harer lippen, daer mede sy hare ziele verbonden heeft; soo sal het de HEERE haer vergeven.

9

Aengaende de gelofte eener ¹⁶ weduwe, ofte eener ¹⁷ verstootene: alles daer mede sy hare ziele verbonden heeft, sal over haer bestaen.

16 Welcker man, doe sy hare gelofte dede, overleden was, soo datse hares selfs geworden zijnde de macht hadde, gelofte te doen, sonder yemant daer over te kennen.

17 Verstaet eene vrouwe, die eenen scheydtbrief ontfangen hebbende, van haren man verlaten is. alsoo Lev. 21.7. Dese was oock hares selfs, om dat de man haer het recht, ende gebiedt, ’t welcke hy over haer hadde gehadt, door de scheydinge gequiteert hadde. Hierom sulcke geloften moesten stant grijpen.

10

Maer indien sy ten huyse hares mans gelofte gedaen heeft; ofte met eenen eedt door verbintenisse hare ziele verbonden heeft;

11

Ende haer man [dat] gehoort, ende tegen haer stille sal geswegen hebben, dat niet brekende: soo sullen alle hare geloften bestaen, mitsgaders alle verbintenisse, daer mede sy hare ziele verbonden heeft, sal bestaen.

12

Maer indien haer man die dingen ¹⁸ gantschelick te niete maeckt, ten dage als hy het hoort; niets van al wat uyt hare lippen gegaen is, van hare gelofte, ende van de verbintenisse harer ziele, sal bestaen: haer man heeftse te niete gemaeckt, ende de HEERE sal het haer vergeven.

18 Hebr. te niete maeckende te niete maeckt. Alsoo onder vers 15.

13

Alle gelofte, ende allen eedt der verbintenisse, om de ziele te verootmoedigen: die sal haer man bevestigen, ofte die sal haer man te niete maken.

14

Maer soo haer man tegen haer van dage te dage ¹⁹ gantschelick stil swijght, soo bevestight hy alle hare geloften, ofte alle hare verbintenissen, dewelcke op haer zijn: hy heeftse bevestight, om dat hy tegen haer stille geswegen heeft, ten dage als hy het hoorde.

19 Hebr. stilswijgende stilswijght.

15

Doch soo hyse ²⁰ gantschelick te niete maken sal, na dat hy het gehoort sal hebben: soo ²¹ sal hy hare ongerechtigheyt dragen.

20 Hebr. te niet makende sal te niet gemaeckt hebben, T.w. niet op den selven dagh, als hyse hoorde, maer eenen dagh, ofte meer daer na.

21 D. sal hy schuldigh zijn aen de straffe, dewelcke verdient is door het breken der voorgemelte beloften. Siet van dese maniere van spreken Levit. cap. 5. op vers 1. Andere vertalen hier het Hebreeusch woort wech nemen; T.w. de ongerechtigheyt der vrouwe, datse door het breken harer gelofte niet en sal schult hebben, noch strafbaer zijn. Gelijck versen 5, 8, 12. vermelt wort.

16

Dat zijn de insettingen die de HEERE Mose geboden heeft, tusschen een man, ende sijne huysvrouwe; tusschen een vader, ende sijne dochter, zijnde in hare jonckheyt, ten huyse hares vaders.