Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xv. Capittel.

Van spijs-offeren, ende dranck-offeren, by andere offeren te doen, vers 1, etc. Offer der eerstelingen des deeghs, 19. Sond-offer voor de gantsche gemeynte, die door afdwalinge ofte onbedachtsaemheyt misdaen heeft, 22. Voor eene ziele alleen, 27. Straffe eens moetwilligen sondaers, 30. Straffe des genen, die op den Sabbath hout op gelesen hadde, 32. Van snoerkens met hemelsblaeuwe draden aen de kleederen, 38.

1

DAer na sprack de HEERE tot Mose, seggende:

2

Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende seght tot hen: Wanneer ghy gekomen sult zijn in het ¹ lant uwer wooningen, dat ick u geven sal;

1 Het lant Canaan daer in ghy uwe wooningen hebben sult.

3

Ende ghy een vyer-offer den HEERE sult doen, een brand-offer, ofte slacht-offer, ^{a 2} om af te sonderen eene gelofte, ofte [kolom] in vrywilligen offer, ofte in uwe gesette ³ hooghtijden; om den HEERE ^b eenen lieflicken reuck te maken van runderen, ofte van kleyn vee:

a Levit. 22.21.

2 Na dat ghy dan yets sult hebben afgesondert dat ghy den HEERE ter danckbaerheyt belooft hebt, ofte, etc.

3 In de offerhanden, die op de feesten na Godts wet geoffert moesten worden.

b Exod. 29.18.

4

Soo sal hy, die sijne offerhande den HEERE offert, ^c een spijs-offer offeren van een ⁴ tiende meelbloeme, gemenght met een ⁵ vierendeel van een Hin olie.

c Levit. 2.1. ende 6.14.

4 Siet Levit. 14. op vers 10.

5 Siet Levit. 19. op vers 36.

5

Ende wijn ten dranck-offer, een vierendeel van een Hin, sult ghy bereyden tot een brand-offer, ofte tot een slacht-offer; voor een lam:

6

Ofte voor eenen ram sult ghy een spijs-offer bereyden, van twee tienden meelbloeme, gemenght met olie, een derden deel van een Hin.

7

Ende wijn ten dranck-offer, een derden deel van een Hin, sult ghy offeren ten lieflicken reucke den HEERE.

8

Ende wanneer ghy een ⁶ jongh runt sult bereyden tot een brand-offer, ofte een slacht-offer, om eene gelofte af te sonderen, ofte ten danck-offer den HEERE:

6 Hebr. een soon van een runt: Alsoo in het volgende.

9

Soo sal ⁷ hy tot een jongh runt offeren, een spijs-offer van drie tienden meelbloeme, gemenght met olie, de helft van een Hin.

7 Die de offerhande wil offeren, de persoon wort hier verandert, ghy in hy.

10

Ende wijn sult ghy offeren ten dranck-offer, de helft van een Hin: Tot een vyer-offer van lieflicken reucke den HEERE.

11

Alsoo sal gedaen worden met den eenen osse, ofte met den eenen ram: ofte met het kleyn vee, van de lammeren, ofte van de geyten:

12

Na het getal, dat ghy bereyden sult, sult ghy alsoo doen met elck een, na haer getal.

13

Alle inboorlingh sal dese dingen alsoo doen; offerende een vyer-offer ten lieflicken reucke den HEERE.

14

Wanneer oock een ⁸ vreemdelingh by u als vreemdelingh verkeert, ofte die in het ⁹ midden van u is, in uwe geslachten, ende hy een vyer-offer sal bereyden ten lieflicken reucke den HEERE: gelijck als ghy sult doen, alsoo sal hy doen.

8 Hebbende sijn vaste woonplaetse buyten u lant, maer voor sekeren tijt onder u verkeerende, ende tot de ware Religie bekeert zijnde: gelijck de sake selve uyt wijst.

9 Die wel een uytlander is, maer onder u is komen woonen.

15

Ghy gemeynte, het zy u-lieden ^d ende den vreemdelingh, die als vreemdelingh [by u] verkeert, eenerley insettinge: ¹⁰ ter eeuwiger insettinge by uwe geslachten; ¹¹ gelijck ghylieden, alsoo sal de vreemdelingh voor des HEEREN aengesichte zijn.

d Exod. 12.49. Num. 9.14.

10 Hebr. eene insettinge der eeuwigheyt. Vergel. Genes. 17. op vers 7.

11 De sin is, Dat de Israëliten ende de bekeerde vreemdelingen, in den Godtsdienst voor Godt even veel sullen gelden ende eenerley recht genieten

16

Eenerley wet, ende eenerley recht sal u-lieden zijn, ende den vreemdelingh, die by u-lieden als vreemdelingh verkeert:

17

Voorts sprack de HEERE tot Mose, seggende:

18

Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende seght tot hen: Als ghy sult gekomen zijn in het lant, daer henen ick u in brengen sal:

19

Soo sal het geschieden, als ghy van het broot des lants sult eten: dan sult ghy den HEERE een hef-offer offeren;

20

De eerstelingen uwes deeghs, eene koecke sult ghy tot een hef-offer offeren; ¹² gelijck het hef-offer des dorschvloers sult ghy dat offeren.

12 D. na dat u deegh groot ofte kleyn sal zijn, ende op gelijcke wijse, als u geboden is te doen, met de eerste vruchten, die daer na op den dorschvloer worden uyt gedorscht, als tarwe, rogge, gerste. Siet Levit. 2.14, 15, 16.

21

Van de eerstelingen uwes deeghs sult ghy den HEERE een hef-offer geven, by uwe geslachten.

22

Voorts wanneer ghylieden af gedwaelt sult zijn, ende niet gedaen hebben alle dese geboden, die de HEERE tot Mose gesproken heeft,

23

Alles wat u de HEERE door de hant van Mose geboden heeft; ¹³ van dien dagh af, dat het de HEERE geboden heeft, ende voortaen by uwe geslachten:

13 D. van der tijt af, dat u dese wet gegeven is.

24

So sal het geschieden, indien yet by dwalinge ¹⁴ gedaen, [ende] voor de oogen der

14 T.w. van de gantsche vergaderinge.

[fol. 66v\Sabbath. Oproer--Kore. etc.]

¹⁵ vergaderinge ¹⁶ [verborgen is,] dat de gantsche vergaderinge eenen varre, een jongh runt, sal bereyden ten brand-offer, ten lieflicken reucke den HEERE, met sijn spijs-offer, ende sijn dranck-offer, na de wijse: ende eenen geytenbock ten sond-offer.

15 Dit verstaen sommige van bysondere vergaderingen, ofte gemeynten, die in het lant Canaan, in steden ende dorpen als dan souden zijn: Ende dat Lev. 4.13. etc. van de gantsche vergaderinge, alsoose buyten Canaan in den leger by een was, gesproken zy, met bevel van alleenlick een jongh runt ten sond-offer te offeren, buyten het leger te voeren, ende te verbranden, Lev. 4.21. maer hier wort een jongh runt ten brand-offer, ende een geytenbock ten sond-offer bevolen.

16 Dit wort hier in gevoeght uyt Levit. 4.13.

25

Ende de Priester sal de versoeninge doen voor de ¹⁷ gantsche vergaderinge der kinderen Israëls, ende het sal hen vergeven worden: want het was eene afdwalinge, ende sy hebben hare offerhande gebracht, een vyer-offer den HEERE, ende haer sond-offer, voor het aengesichte des HEEREN, over hare afdwalinge.

17 Siet op ’t voorgaende vers.

26

Het sal dan de gantsche vergaderinge der kinderen Israëls vergeven worden, oock den vreemdelingh, die in ’t midden van haerlieden als vreemdelingh verkeert: want het is den gantschen volcke door dwalinge [over gekomen.]

27

^e Ende indien eene ¹⁸ ziele door afdwalinge gesondight sal hebben, die sal eene ¹⁹ jarige geyte ten sond-offer offeren.

e Levit. 4.27.

18 D. mensche, persoon: alsoo in het volgende.

19 Hebr. eene dochter hares jaers.

28

Ende de Priester sal de versoeninge doen over de dwalende ziele, als sy gesondight heeft door afdwalinge, voor het aengesichte des HEEREN: doende de versoeninge over haer; ende het sal haer vergeven worden.

29

Den inboorlingh der kinderen Israëls, ende den vreemdelingh, die in haerlieder midden als vreemdelingh verkeert, eenerley wet sal u-lieden zijn, den genen, die het door afdwalinge doet.

30

Maer de ziele die yets sal gedaen hebben met ²⁰ opgehevener hant, het zy van inboorlingen ofte van vreemdelingen, die smadet den HEERE: ende die selve ziele sal ²¹ uytgeroeyt worden uyt het midden van haer volck:

20 D. met opset, trotz, ende hooghmoedt, moetwilligheyt, sonder eenigh schroomen, ofte ontsich des Allerhooghsten ende sijner geboden. Dese maniere van spreken wort oock in eenen anderen sin gebruyckt. siet Exod. cap. 14. vers 8. Num. 33.3.

21 Siet Gen. 17. op vers 14.

31

Want sy heeft het woort des HEEREN veracht, ende sijn gebodt vernietight: die selve ziele sal gantschelick uytgeroeyt worden, hare ongerechtigheyt ²² is op haer.

22 Of, zy op haer, Dat is, sy drage de straffe harer ongerechtigheyt, waer van sy selve de schult heeft. Vergel. Lev. 20. op vers 9.

32

Als nu de kinderen Israëls in de woestijne waren, soo vonden sy eenen man, hout lesende op den Sabbathdagh.

33

Ende die hem vonden hout lesende, brachten hem tot Mose, ende tot Aaron, ende tot de gantsche ²³ vergaderinge.

23 Der Oudtsten, ende Richteren.

34

Ende ²⁴ sy stelden hem in ^f bewaringe: want het en was ²⁵ niet verklaert, wat hem gedaen soude worden.

24 T.w. die hem daer op bevonden hadden, ofte andere, door bevel van Mose, etc.

f Levit. 24.12.

25 Verstaet, wat doot men hem aen doen soude, daer van was geene uytgedruckte wet: hoewel Exod. 35.2. bevolen was, dat men soude ombrengen den genen die eenigh dienstwerck op den Sabbathdagh dede.

35

Soo seyde de HEERE tot Mose; Die man sal sekerlick gedoot worden: de gantsche vergaderinge sal hem met steenen steenigen buyten den leger.

36

Doe brachte hem de gantsche vergaderinge uyt tot buyten den leger, ende sy steenighden hem met steenen, dat hy sterf: gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.

37

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

38

Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende seght tot hen, ^g Dat sy sich ²⁶ snoerkens maken aen de hoecken harer kleederen, by hare geslachten: ende op de snoerkens des hoecks sullen sy een hemelsblaeuwen draet setten;

g Deuter. 22.12. Matth. 23.5.

26 Vergl. Deut. 22. vers 12. Matth. 23.5. Item, Exod. 13.16. Deut. cap. 6. vers 8. ende 11.18.

39

Ende ²⁷ hy sal u-lieden aen de snoerkens zijn, op dat ghy het aensiet, ende aen alle de geboden des HEEREN gedencket, ende die doet: ende ghy en sult ²⁸ na u herte, ende na uwe oogen niet sporen, die ghy zijt na hoereerende.

27 T.w. den draet.

28 D. ghy en sult niet poogen na te volgen de gedachten uwes herten, ende begeerlickheyt uwer oogen, om der Heydenen afgoden na te hoereeren: gelijck ghy door uwe vleeschelicke sinlickheyt genegen zijt te doen, als wel gebleken is.

40

Op dat ghy gedenckt ende doet alle mijne geboden, ende uwen Gode heyligh zijt.

41

Ick ben de HEERE uwe Godt, die u uyt Egyptenlant uytgevoert hebbe, om u ²⁹ tot eenen Godt te zijn: Ick ben de HEERE uwe Godt.[kolom]

29 Siet Genes. 17. op vers 7.