Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xiij. Capittel.

Godes bevel, dat twaelf verspieders, uyt elcken stamme een, souden uyt gesonden worden, om het lant van Canaan te besichtigen, vers 1, etc. hare namen, 4. haer last, ende instructie, 17. De uytvoeringe daer van, 22. Hare wederkeeringe, ende rapport, met de tooninge der vruchten des lants, 26. Caleb geeft het volck moedt, om het lant in te nemen, 30. Maer tiene sijner medgesellen raden het af, ende maken het volck mismoedigh, 31.

1

ENde de HEERE sprack ¹ tot Mose, seggende:

1 T.w. als sy soo lange in de woestijne Paran gereyst hadden, dat sy gekomen waren tot Kades Barnea, eene stadt gelegen aen’t noord-eynde der woestijne, dicht by het zuyd-geberghte des lants Canaan.

2

² Sendt u mannen uyt, die het lant Canaan verspieden, het welcke ick den kinderen Israëls geven sal: van elcken stam sijner vaderen sult ghylieden ³ eenen man senden, zijnde yeder een Overste onder hen.

2 Dit bevel heeft Godt de Heere gegeven, na dat het volck van Mose versocht hadde, dat dit geschieden soude, gelijck te sien is Deut. cap. 1. vers 22.

3 Hebr. eenen man eenen man, D. van elcken stamme eenen. Siet Genes. 7. op vers 2.

3

Mose dan sondtse uyt de woestijne Paran, na ⁴ de mont des HEEREN: alle die mannen waren Hoofden der kinderen Israëls.

4 D. na het bevel des Heeren. Alsoo boven 9.18.

4

Ende dit zijn hare namen: Van den stam Rubens, ⁵ Sammua de sone Zaccurs.

5 Hebr. Schammuah: ende alsoo wort de letter Schin, om de lichter uytsprake, met een simpel S vertaelt, in Simeon, Saphat, Issaschar, Hosea, Aser, ende andere meer.

5

Van den stam Simeons, Saphat de sone van Hori.

6

Van den stam Iuda, Caleb de sone van Iephunne.

7

Van den stam Issaschars, Iigeal de sone Iosephs.

8

Van den stam Ephraims, ⁶ Hosea de sone Nuns.

6 And. Iosua genaemt, vers 16. met welcken name hy meest altijt genaemt wort.

9

Van den stam Benjamins, Palti de sone van Raphu.

10

Van den stam Zebulons, Gaddiël, de sone van Sodi.

11

Van den stam Iosephs, voor den stam Manasses, Gaddi de sone van Susi.

12

Van den stam Dans, Ammiël de sone van Gemalli.

13

Van den stam Asers, Sethur de sone Michaëls.

14

Van den stam Naphthali, Nahbi de sone van Vophsi.

15

Van den stam Gads, ⁷ Guël de sone van Machi.

7 Hebr. Geüel.

16

Dit zijn de namen ⁸ der mannen die Mose sondt, ⁹ om dat lant te verspieden: ende Mose noemde Hosea den sone van Nun, Iosua.

8 Dewelcke waren in getale twaelf, na het getal der twaelf stammen.

9 D. om te bevinden, ende te onderkennen, niet alleen hoedanigh het lant was, maer oock de inwoonderen. Siet de volgende versen 18, ende 19, etc.

17

Mose dan sondtse om het lant Canaan te verspieden: ende hy seyde tot hen; Trecket dit henen op ¹⁰ tegen het Zuyden, ende klimmet op het geberghte.

10 Welverstaende, ten aensien niet van het leger der Israëliten, die te Kades Barnea lagen, ende ’t lant van Canaan noordwaert hadden, maer ten aensien van de gelegentheyt des lants van Canaan.

18

Ende besiet het lant hoedanigh het zy, ende het volck dat daer in woont, of het sterck zy, ofte swack, of het weynigh zy, ofte veel.

19

Ende hoedanigh het lant zy daer in het selve woont, of het goet zy, ofte quaet: ende hoedanigh de steden zijn, in dewelcke het selve woont, of in ¹¹ legers, ofte in sterckten.

11 D. in opene ende onbemuerde velden: in dewelcke de legeren haer plegen te onthouden. Ende verstaet dit na de maniere van doen der Arabiers, die geene vaste, nochte sekere woonplaetse en hebben, maer hier, ofte daer, nu, ende dan, hen neder slaen.

20

Oock hoedanigh ’t lant zy, of het vet zy, ofte mager, of daer boomen in zijn, ofte niet; ende ¹² versterckt u, ende neemt van de vrucht des lants: die dagen nu waren ¹³ de dagen der eerste vruchten der wijndruyven.

12 D. zijt goedes moedts, ende onvertsaeght.

13 Verstaet hier door, den tijt, in den welcken de eerste wijnbesyen voort quamen.

21

Alsoo trocken sy op, ende verspiedden het lant van de woestijne ¹⁴ Zin af tot ¹⁵ Rehob toe, daer men gaet na ¹⁶ Hamath.

14 Hebr. Tsin, de naem van eene woestijne, anders Kadesch genoemt, gelegen aen de palen van Palestina, ond. 33.36.

15 Een stadt gelegen aen de noordpale van het erfdeel dat naderhant by lote den stamme van Aser toe gevallen is, Ios. 19.28.

16 De naem van een stadt mede aen de noordpale na het Oosten van Canaan gelegen, dewelcke daer na den stamme Naphtali te lote gevallen is, Ios. 19.35. (alwaer het Hammath genoemt wort) 2.Reg. 14.25. ende 17.24.

22

Ende sy trocken op in ’t Zuyden, ende quamen tot ¹⁷ Hebron toe, ende daer waren Ahiman, Sesai, ende Talmai ¹⁸ Enaks kinderen: Hebron nu was seven jaren gebouwt voor ¹⁹ Zoan in Egypten.[kolom]

17 De naem eener stadt, van dewelcke siet Genes. 23. op vers 2.

18 De naem van eenen grooten ende wijt vermaerden reuse: welcke naem anderen gemeyn is: als hier (soo sommige meynen) ende onder versen 28, 33. Siet Deut. cap. 1. vers 28.

19 Hebr. Tsoan. De naem van een seer oude stadt, dewelcke men meynt te zijn de stadt, die Tanis genoemt wort, eene der voornaemste steden van Egypten, in dewelcke de Koningen, ende Vorsten, plachten hare wooninge te hebben. Siet Psalm 78. vers 12.

23

Daer na quamen sy tot ²⁰ het dal ²¹ Escol, ende sneden van daer eene rancke af, met eenen tros wijndruyven, dien sy droegen met tween, op eenen draeghstock: oock van de granaet-appelen, ende van de vijgen.

20 Ofte, beke. Het Hebr. woort beteeckent het beyde.

21 Siet de reden deser benoeminge in het volgende vers, ende vergel. Deut. 1.24.

24

Die selve plaetse noemde men het dal Escol, ²² ter oorsake van den tros, dien de kinderen Israëls van daer af gesneden hadden.

22 Want het Hebr. woort Escol beteeckent eene druyve, ofte, eenen tros druyven.

25

Daer na keerden sy weder van het verspieden des lants, ten eynde van veertigh dagen;

26

Ende sy gingen henen, ende quamen tot Mose, ende tot Aaron, ende tot de geheele vergaderinge der kinderen Israëls, in de woestijne ²³ Paran, na ²⁴ Kades: ende brachten bescheyt weder aen hen, ende aen de geheele vergaderinge, ende lieten hen de vrucht des lants sien.

23 Siet Genes. 14. op vers 6.

24 Verstaet Kades Barnea, gelegen in de woestijne Paran, by de legerplaetse Rithma, ende onderscheyden van Kades in de woestijne Zin, daer van siet Genes. 14. op vers 7.

27

Ende sy vertelden ²⁵ hem, ende seyden; Wy zijn gekomen tot dat lant, daer henen ghy ons gesonden hebt: ende voorwaer ^a het is ²⁶ van melck ende honigh vloeijende, ende dit is sijne vrucht.

25 Namel. Mosi, als den voornaemsten der vergaderinge, doch in het bywesen, ende aenhooren, niet alleen van Aaron, maer oock der geheeler gemeynte, waer uyt dan den oproer gesproten is, die hier na beschreven wort.

a Exod. 3.8. ende 33.3.

26 Siet Exod. 3. op vers 8.

28

Behalven dattet een ²⁷ sterck volck is, het welck in dat lant woont, ende de steden zijn vast, [ende] seer groot, ende oock hebben wy daer des ²⁸ Enaks kinderen gesien.

27 T.w. in lichame, middelen, ende menighte.

28 Siet boven op vers 22.

29

De ²⁹ Amalekiten woonen in ’t lant van ’t Zuyden: maer de ³⁰ Hethiten, ende de Iebusiten, ende de Amoriten woonen op het geberghte; ende de Canaaniten woonen aen de zee, ende aen ³¹ den oever der Iordane.

29 Siet van dit volck Genes. 14.7.

30 Siet van dese Genes. 10. op vers 15. ende t’samen van de volgende, Gen. 15. op vers 19.

31 Hebr. de hant.

30

Doe ³² stilde Caleb het volck ³³ voor Mose: ende seyde; Laet ons ³⁴ vrymoedelick op trecken, ende ³⁵ dat erffelick besitten; want wy sullen dat ³⁶ voorseker overweldigen.

32 D. hy dede het volck swijgen, op dat hy gehoort mochte worden. Van Iosua en wort hier geen gewagh gemaeckt, niet om dat hy door vreese besweeck, ofte met Caleb de sake niet en behertighde, maer om dat hy, ofte absent was, durende desen oproer, ofte (alsoo hy een dienaer Mosis was) om eenige aenmerckelicke reden, heeft stille geswegen. Van sijne trouwe in desen handel, siet ond. 14. versen 6, 7, etc. van sijne belooninge daer over in ’t selve Cap. vers 30.

33 And. tot, of, tegen Mose, T.w. roepende, of murmureerende.

34 Hebr. op treckende op trecken.

35 Namel. het lant van Canaan.

36 Hebr. overweldigende overweldigen.

31

Maer de mannen ³⁷ die met hem op getrocken waren, seyden; Wy en sullen tot dat volck niet konnen op trecken; want het is stercker dan wy.

37 T.w. de andere tiene, die met Iosua, ende Caleb het lant verspiet hadden.

32

Alsoo brachten sy een quaet geruchte voort van het lant, dat sy verspiet hadden, aen de kinderen Israëls, seggende; Dat lant, door het welck wy door gegaen zijn, om dat te verspieden, is een lant dat sijne inwoonderen ³⁸ verteert, ende alle het volck, het welcke wy in ’t midden des selven gesien hebben, zijn mannen van ³⁹ groote lenghte.

38 Sy willen seggen, dat het een rouw lant was, daer aen men sich afarbeyden moeste, om vruchten daer van te krijgen, alsoo dat men sijns lijfs krachten daer aen verdede, of, dat de vrucht des lants harde was, die de lichamen der inwoonderen op at, ende verteerde; ’t welcke doch onwaerachtigh was. Sommige verstaen het van de onderlinge oorlogen die tusschen de inwoonderen van Canaan waren. Vergel. Ezech. 36. op versen 12, 13.

39 Hebr. van maten, gelijck 1.Chron. 11.23. ende 20.6. Iesa. 45.14.

33

Wy hebben oock daer ⁴⁰ de reusen gesien, de kinderen Enaks, ⁴¹ van de reusen: ende wy waren als sprinckhanen in onsen oogen, alsoo waren wy oock in haren oogen.

40 Hebr. Nephilim. siet van dit woort Genes. 6. op vers 4.

41 T.w. afkomstigh.