Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xij. Capittel.

Murmureeringe van Mirjam, ende Aaron tegens Mose, vers 1, etc. waer over sy beyde van Godt berispt worden, 6. ende Mirjam daer en boven met melaetsheyt gestraft, 10. Aaron verootmoedight hem voor Mose, die den Heere bidt voor Mirjam, 11. Hy wort verhoort, mits dat Mirjam seven dagen buyten het leger blijve, 14.

1

¹ MIrjam nu sprack, ende Aaron, tegen Mose, ter oorsake der [kolom] vrouwe ² der Cusitische, die hy genomen hadde: want hy eene Cusitische ter vrouwe genomen hadde.

1 Dese wort voor Aaron genaemt, om datse schijnt de eerste oorspronck deser murmureeringe geweest te zijn: waerom sy oock sonderlinge gestraft wert, ond. vers 10.

2 Hare eygene name, na veler gevoelen, was Zippora Exod. 2.21. Maer sy wert eene Cusitische genaemt van het volck daer uyt sy gesproten was, welverstaende, niet van de Cusiten die van Cham afkomstigh waren, Gen. 10.6. maer van de Midianiten: het schijnt, dat de H. Schrift onder den name van Cusiten niet alleen begrijpt de Mooren, maer oock de Egyptenaren, ende Arabiers, ende Midianiten, ende de volcken, die zuydwaert woonden. siet Gen. 2. op vers 13. ende c. 10. op vers 6. And. Moorinne.

2

Ende sy seyden; Heeft dan de HEERE maer alleen door Mose gesproken? heeft hy oock niet ³ door ons gesproken? ende de HEERE hoordet.

3 Mirjam wort een Prophetesse genaemt, Exod. 15.20. ende met Aarons mont beloofde Godt te zijn, op dat hy sijnen broeder Mose tot een mont soude wesen, Exod. cap. 4. versen 15, 16.

3

Doch de man Mose was ⁴ seer sachtmoedigh; meer dan alle menschen die op den aerdbodem waren.

4 Ofte, geduldigh, traegh tot toorne, goedertieren, als of hy wilde seggen: Hy verdroegh dit onrecht geduldighlick, dat hem sijne suster, ende broeder aen deden; gelijck hy anders oock seer geduldigh was, om onrecht van allen te konnen lijden.

4

Doe sprack de HEERE haestelick tot Mose, ende tot Aaron, ende tot Mirjam; Ghy drie ⁵ komt uyt tot de Tente der t’samenkomste: ende sy drie quamen uyt.

5 T.w. uyt uwe hutten.

5

Doe ⁶ quam de HEERE af in der ⁷ wolcken-colomne, ende stont aen de deure der Tente: daer na riep hy Aaron ende Mirjam, ende sy beyde quamen uyt.

6 Siet bov. 11. op vers 17.

7 Siet bov. 11. op vers 25.

6

Ende hy seyde, Hooret nu mijne woorden: Soo daer een Propheet [onder] u is; Ick de HEERE sal door een ⁸ gesichte my aen hem bekent maken, door eenen ⁹ droom sal ick met hem spreken.

8 Siet van het Prophetische gesichte Gen. 15. op vers 1. ende 46. op vers 2.

9 Siet van de verschijninge Godes in den droom Genes. c. 20. op vers 3. ende cap. 28. op vers 12.

7

Alsoo en is mijn knecht Mose niet; ^a die in mijnen gantschen huyse getrouw is.

a Hebr. 3.2.

8

¹⁰ [Van] mont ^b tot mont spreke ick met hem; ende ¹¹ [door] aensien, ende niet door duystere woorden: ende de gelijckenisse des HEEREN aenschouwt hy: waerom dan en hebt ghylieden niet gevreeset tegen mijnen knecht, tegen Mose te spreken?

10 D. in tegenwoordigheyt, gemeynsaemlick, sonder tusschensprake, seer klaerlick, met uytgedruckte stemme. Vergel. Ier. 32.4. 2.Ioan. vers 12. In gelijcken sin wort geseyt, aengesicht aen aengesichte met yemant spreken. siet Exod. 33.11. ende Deut. 5.4. ende de aenteeckeninge.

b Exod. 33.11. Deut. 34.10.

11 T.w. niet door het aensien des Goddelicken wesens, (het welck onsienlick is, Exod. 33. versen 20, 23. Ioan. 1.18. ende 1.Tim. 6.16.) maer eenigh bysonder teecken sijner heerlickheyt. Ende hoewel hy hem oock den anderen Propheten op verscheydene wijsen vertoont heeft, soo zijn nochtans die, in dewelcke hy Mosi verscheen, klaerder geweest, dan de andere: ten welcken aensien Mose boven de andere Propheten hier verheven wort. Vergel. Exod. 33.11, 20, 22, 23. ende Deuter. 34.10. Andere aldus: Ende [by] aengesicht, ende niet door duystere woorden ofte gelijckenisse des Heeren siet hy.

9

Soo ontstack des HEEREN toorn tegens hen; ende hy gingh wech.

10

Ende de wolcke weeck van boven de Tente; ende siet, Mirjam was ¹² melaetsch, [wit] als de sneeuw: ende Aaron sagh Mirjam aen; ende siet, sy was melaetsch.

12 Dit en is niet eenen gemeene, ende al om bekende, maer eene bysondere melaetsheyt geweest, die in Egypten regneerde, ende die den Israëliten om der sonden wille aen hingh, daer van men vele lesen kan Levit. cap. 13. ende die daer mede geslagen wierden, werden geheel als sonder bloet, ende bleeck gelijck de doode, om dat het geheele bloet verdorven wert. Siet oock van de maniere van spreken, die hier gebruyckt wort, Exod. 4.6. ende 2.Reg. 5.27.

11

Daerom seyde Aaron tot Mose; Och mijn heere, en leght doch niet op ons de sonde, daer mede wy sottelick gedaen, ende daer mede wy gesondiget hebben.

12

Laetse doch niet zijn, als een ¹³ doode, van wiens vleesch, als hy uyt sijns moeders lijf uyt gaet, de helft wel verteert is:

13 Verstaet een misval, welckes vleesch half verrot is, als’t uyt sijner moeder lichaem voort komt. Hebr. wiens in zijn uyt komen uyt sijner moeder lijf, de helft sijnes vleesches wel verteert is.

13

Mose dan riep tot den HEERE, seggende; O Godt, heeltse doch.

14

Ende de HEERE seyde tot Mose: Soo haer vader ¹⁴ smadelick in haer aengesichte gespogen hadde, soudese niet seven dagen beschaemt zijn? ^c laetse seven dagen buyten het leger gesloten, ende daer na ¹⁵ aengenomen worden.

14 Hebr. spouwende gespogen hadde: De sin is, Gelijck een dochter van wegen eenige groote misdaet van haer vader in haer aengesicht gespogen zijnde, weerdigh is ten minsten seven dagen uyt sijne tegenwoordigheyt te blijven: alsoo is noch veel meer eene dochter, uyt oorsake eener grooter sonde, daer over haer aengesicht met melaetsheyt van my bekladt is, weerdigh van my, die haer hemelsche Vader ben, seven dagen uyt het leger, daer ick in woone, afgesondert te worden, tot een exempel van andere.

c Levit. 13.46.

15 Hebr. by gesamelt worden, T.w. tot het leger, van het welcke sy om hare melaetsheyt afgesondert moeste worden, Levit. 13.46. ende bov. 5.2. ende daer na aengenomen, genesen zijnde, Levit. 14.8. Alsoo in het volgende vers Vergel. 2.Reg. cap. 5. de aenteeck. op vers 3.

15

Soo wert Mirjam buyten het leger seven dagen gesloten: ende’t volck en ¹⁶ verreysde niet, tot dat Mirjam aengenomen wert.

16 Hier uyt kan verstaen worden de oorsake, waerom de Israëliten te Hazeroth gebleven zijn, gelijck Cap. 11. vers 35. gemelt wort.

16

Maer daer na verreysde het volck van Hazeroth: ende sy legerden hen in de woestijne ¹⁷ Paran.

17 Namel. in Rithma, het welcke was in de woestijne Paran. Siet ond. 33.18. ende van Paran, siet Genes. cap. 14. op vers 6.

[fol. 65r\Verspieders van Canaan.]