Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het iiij. Capittel.

Gebodt van de tellinge der Leviten, die tot den dienst des Tabernakels bequaem waren, met nadere aenwijsinge harer ampten, ende eerst van de ampten der Kohathiten, vers 1, etc. Daer na der Gersoniten, 22. ende der Merariten, 29. Elcker getal wort oock verhaelt in ’t bysonder, als der Kohathiten, 34. Der Gersoniten, 38. Der Merariten, 42. ende aller in ’t gemeyne, 46.

1

ENde de HEERE sprack tot Mose, ende tot Aaron, seggende:

2

Neemt op de ¹ somme der sonen Kohaths uyt het midden der sonen Levi: na hare geslachten, na het huys harer vaderen,

1 Hebr. het hooft. siet bov. 1. op vers 2.

3

² Van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt: al die tot ³ desen ⁴ strijt in komt, om het werck in de Tente der t’samenkomste te doen.

2 Hebr. van een soon van dertigh jaer. Alsoo in het volgende. siet bov. 3. op vers 15.

3 Verstaet eenen heyligen, ende kerckelicken strijt, in den welcken men den dienst des Tabernakels na de gestelde order moeste waernemen. Gelijck de soldaten in den krijghshandel, elck haer last na order moeten uyt richten. Alsoo wort de kerckendienst eenen strijt ofte krijgh genaemt, hier, en ond. versen 23, 30, 35. ende cap. 8. vers 24. om dat de bedienaers des selven goede order moeten houden, om gedurighlick te wercken, te waken, ende te strijden tegen de vyanden van de saligheyt der menschen. siet 1.Corint. 9.7. 2.Cor. c. 10. vers 2. 1.Tim. c. 1. vers 18. 2.Tim. 2.3, 4.

4 And. heyr, heyrschare. Alsoo in het volgende, versen 30, 43.

4

Dit sal den dienst zijn der sonen Kohaths, in de Tente der t’samenkomste: [te weten] de ⁵ heyligheyt der heyligheden.

5 Verst. hier door, de Arke des verbonts, de tafel tot de toonbrooden, den kandelaer, den reuck-altaer, de vaten, ende de gereetschap des heylighdoms, ende den brand-offer altaer. Van welcke stucken hier te voren Cap. 3. vers 31. wat geseyt is, maer nu breeder verklaringe gedaen. Dese dingen moesten van de Kohathiten in’t verreysen gedragen worden. siet ond. vers 15.

5

In het op trecken des legers, soo sullen Aaron ende sijne sonen komen, ende den ⁶ voorhangh des decksels af nemen: ende sullen daer mede de Arke der getuygenisse bedecken.

6 Siet Exod. 26. versen 31, 32, 33. Lev. cap. 4. op vers 6. ende Hebr. 9.3. alwaer hy genoemt wort de tweede voorhangh.

6

Ende sy sullen een decksel van ⁷ dassevellen daer op leggen, ende een geheel kleet van hemelsblaeuw, daer boven op uytspreyden: ende sy sullen der selver hantboomen ⁸ aenleggen.

7 Siet van dese Exod. 25.5.

8 D. recht toeschicken, ende passen, op datse bequamelick gedragen mochten worden, want de hantboomen moesten altijt in de ringen der Arke blijven, Exod. 25.15. Vergel. 1.Reg. 8.8.

7

Sy sullen oock ^a op de ⁹ toontafel een kleet van hemelsblaeuw uytspreyden, ende sullen daer op setten de ¹⁰ schotelen, ende de ¹¹ reuckschalen, ende de ¹² kroesen, ende de ¹³ deckschotelen: oock sal het ¹⁴ gedurigh broot daer op zijn.

a Exod. 25.30.

9 Hebr. de tafel der aengesichten, T.w. der brooden der aengesichten. Anders genoemt toonbrooden, die op dese tafel lagen. Sy worden soo geheeten, om datse altijt op dese tafel voor het aengesichte des Heeren als ten toone gestelt wierden. Ende van hier is de name toontafel.

10 In dewelcke de toonbrooden geleyt wierden. (siet van dese Exod. 25.29.) ende bleven daer in de geheele weke, tot dat wederom andere nieuwe gemaeckt, ende in de plaetse der oude geleyt wierden, Levit. 24.8.

11 Dewelcke met reuckwerck boven op de toonbrooden gestelt werden, Levit. 24.7.

12 Daer uyt gesprenght ende geschoncken wert. And. besemen, daer mede de tafel af gevaeght, ende gereynight wert.

13 Hebr. de schotelen der bedeckinge, daer mede de toonbrooden bedeckt werden. Dese waren twaelve, na het getal van de toonbrooden. Siet Exod. 25.29. And. de schotelen der besprenginge.

14 Verstaet de twaelf toonbrooden die t’elcken Sabbathdage vernieuwt moesten worden, Lev. 24.8.

8

Daer na sullen sy een scharlaken kleet daer over uytspreyden, ende sullen dat met een decksel van dassevellen bedecken: ende sy sullen der selver hantboomen aen leggen.

9

Dan sullen sy een kleet van hemelsblaeuw nemen, ende bedecken ^b den kandelaer des luchters, ende sijne lampen, ende sijne snuyters, ende sijne ^c bluschvaten: ende alle sijne olievaten, ¹⁵ met dewelcke sy aen ¹⁶ den selven dienen.

b Exod. 25.31.

c Exod. 25.38.

15 Siet van dese gereetschap tot den kandelaer, ende de lampen Exod. 25.38. ende 35.14.

16 Te weten, den kandesaer {kandelaer}.

10

Sy sullen oock den selven, ende alle sijne gereetschap in een decksel van dassevellen doen: ende sullen hem ¹⁷ op den draeghboom leggen.

17 Verstaet een instrument van stocken, waer aen yet gehangen wiert, om van d’een plaetse in d’ander verdragen te werden. Vergel. ond. vers 12. ende 13.23. And. plancken, ofte, draeghberrien.

11

Ende over den ¹⁸ gouden altaer sullen sy een kleet van hemelsblaeuw uytspreyden, ende sullen dat met een decksel van dassevellen bedecken, ende sy sullen des selven hantboomen aen leggen.[kolom]

18 Verstaet den reuck-altaer die in het heylige stont, ende met gout overtrocken was. Siet Exod. 30.3, 4.

12

Sy sullen oock nemen alle ¹⁹ gereetschap des dienstes, met dewelcke sy in’t heylighdom dienen, ende sullense leggen in een kleet van hemelsblaeuw, ende sullen deselve met een decksel van dassevellen bedecken: ende sullense op den draeghboom leggen.

19 Verstaet hier door, alle heylige kleedren met dewelcke de Priesteren haren dienst doen moesten: Van dewelcke siet Exod. 31. vers 10. ende 35.19. ende 39. versen 1, 41. alwaer sy oock kleederen des diensts genoemt worden. Hier onder begrijpen oock eenige allerley vaten, ende diensttuygh des Tabernakels: Van dewelcke siet Exod. 25. vers 29. ende 27.3. 2.Reg. 25.14, 15.

13

Ende sy sullen de assche ²⁰ van den altaer vagen: ende sy sullen daer over een kleet van purper uytspreyden.

20 T.w. van den altaer des brand-offers.

14

Ende sy sullen daer op leggen alle ²¹ sijne gereetschap, daer mede sy aen den selven dienen, de koolpannen, de krauwelen, ende de schoefelen, ende de sprenghbeckens, alle de gereetschap des altaers: ende sy sullen daer over een decksel van dassevellen uytspreyden, ende sullen des selven hantboomen aenleggen.

21 Siet van dese Exod. 27.3. etc.

15

Als nu Aaron ende sijne sonen, het decken van het heylighdom, ende van alle gereetschap des heylighdoms in het optrecken des legers sullen voleynt hebben, soo sullen daer na ²² de sonen Kohaths komen, ²³ om te dragen, maer sy en sullen dat heylige ²⁴ niet aenroeren, ²⁵ dat sy niet en sterven: dit is de ²⁶ last der sonen Kohaths, in de Tente der t’samenkomste.

22 Na der hant de Priesteren vermenighvuldight zijnde, hebben dese dingen oock gedragen. siet Deut. 31.9. Ios. 3. vers 6. ende 8.33. 1.Sam. c. 4. vers 4. 1.Chron. 15.11, 12. Hoewel het schijnt dat de Leviten niet geheel uyt gesloten en waren, 2.Chron. cap. 5. vers 5.

23 T.w. op hare eygene schouderen. siet ond. 7.9. ende niet op wagenen: welcke order de Israëliten niet onderhouden en hebben, 2.Sam. 6.3, 6, 7. 1.Chron. c. 13. vers 7. ende 15.12, 13, 14, en 15.

24 Siet ond. vers 20.

25 Siet 1.Sam. 6. vers 19. wat straffe de Bethsemiten wedervaren is om datse de Arke des Heeren gesien hadden. ende 2.Sam. 6. versen 6, 7. wat Uza over gekomen is, doe hy de Arke des Heeren aenroerde.

26 D. het gene sy besorgen ende dragen moesten.

16

De opsicht nu van Eleazar, de sone Aarons des Priesters, sal zijn over de olie des luchters, ende het ^d reuckwerck der welrieckende specerijen, ende het ²⁷ gedurigh spijs-offer, ende de ^e salf-olie: de opsicht des gantschen Tabernakels, ende alles dat daer in is, aen het heylighdom, ende aen sijne gereetschap.

d Exod. 30.34, 35.

27 Het welcke alle morgen, ende avont geoffert wert. Siet hier van Exod. 29. versen 38, 39.

e Exod. 30. vers 23, en 24. etc.

17

Ende de HEERE sprack tot Mose, ende tot Aaron, seggende:

18

Ghy en sult de stamme van de geslachten der Kohathiten, niet ²⁸ laten uytgeroeyt worden, uyt het midden der Leviten.

28 T.w. door mijne rechtveerdige straffe, als ghy door onachtsaemheyt, ende sorgeloosheyt oorsake soudet zijn, dat de heylige dingen souden ontdeckt bevonden worden van den Kohathiten, die deselve alsoo siende, ende aenroerende, souden van de hant des HEEREN sterven.

19

Maer dit sult ghy hen doen op dat sy leven, ende niet en sterven, als sy tot de heyligheyt der heyligheden toe treden sullen: Aaron ende sijne sonen sullen komen, ende ²⁹ stellense ³⁰ een yeder over sijnen dienst, ende aen sijnen last.

29 T.w. elck een van hen aenwijsende, ende verordineerende wat hy dragen moeste.

30 Hebr. man, man, alsoo ond. vers 49. siet Levit. 15. op vers 2.

20

Doch sy en sullen niet in komen, om te sien als men het heylighdom inwint, ³¹ dat sy niet en sterven.

31 Gelijck in een ander geval, tween sonen Aarons, Nadab ende Abihu, wedervaren was, Lev. cap. 10. vers 1. ende in een ander, Korah met sijn rot. ond. 16. versen 32, 33, etc.

21

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

22

Neemt oock op de somme der sonen Gersons, na het huys harer vaderen, na hare geslachten.

23

Ghy sultse tellen ³² van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt: al die in komt ³³ om den strijt te strijden, op dat hy den dienst bediene, in de Tente der t’samenkomste.

32 Hebr. van een soon van dertigh jaer: soo in het volgende; siet oock van dese tellinge bov. 3. op vers 15.

33 Siet boven de aenteeck. op vers 3. And. om in de heyrschare te versamelen. Vergel. Exod. 38.8.

24

Dit sal zijn de dienst der geslachten der Gersoniten in het dienen, ende in den ³⁴ last.

34 Siet boven op vers 15.

25

Sy sullen dan dragen de gordijnen des Tabernakels, ende de ³⁵ Tente der t’samenkomste, [te weten] haer decksel, ende ³⁶ het dassendecksel, dat boven daer op is: ende het ³⁷ decksel der deure van de Tente der t’samenkomste.

35 Verstaet de gordijnen, die van geytenhayr gemaeckt waren, ende de geheele Tente bedeckten. Want hare berderen, ende pilaren, etc. moesten de Merariten dragen, ond. vers 31.

36 Hebr, het decksel des dasses, D. der dassenvellen.

37 Verstaet het tapijt, ofte behanghsel, het welcke hingh aen de deure des Tabernakels, tusschen het voorhof, ende het heylige.

26

Ende de behanghselen des voorhofs, ende het decksel der deure van de poorte des voorhofs, het welcke is by den Tabernakel, ende by den altaer rontom, ende hare zeelen, ende alle de gereetschap van haren dienst; mitsgaders al wat daer voor bereyt wort, op datse dienen.

[fol. 60v\Leviten.Onreyne.]

27

De geheele dienst van de sonen der Gersoniten in al haren last, ende in al haren dienst, sal zijn na ³⁸ het bevel Aarons, ende sijner sonen: ende ghylieden sult hen ter bewaringe al haren last bevelen.

38 Hebr. de mont. Siet Genes. 41. op vers 40. alsoo hier ond. versen 37, 41, 45, 49.

28

Dat is de dienst van de geslachten der sonen der Gersoniten, in de Tente der t’samenkomste: ende hare ³⁹ wacht sal zijn ⁴⁰ onder de hant van Ithamar den soon Aarons des Priesters.

39 D. haer ampt, ende bedieninge, daer op sy wel acht geven moeten, ten eynde dat sy alle deelen daer van trouwelick uytvoeren.

40 D. onder het beleyt, opsicht, ende regeeringe Ithamars, dewelcke moeste toe sien, dat een yegelick sijn ampt recht bediende. Alsoo oock onder vers 33. Item Cap. 31. vers 49. en Levit. 8.36.

29

Aengaende de sonen Merari, die sult ghy na hare geslachten, ende na het huys harer vaderen tellen.

30

Ghy sultse tellen van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt, al ⁴¹ die in komt tot desen strijt, om te bedienen den dienst van de Tente der t’samenkomste.

41 Siet boven op vers 3.

31

Dit sal nu zijn de onderhoudinge van haren last, na al haren dienst, in de Tente der t’samenkomste: de ^f berderen des Tabernakels, ende sijne rychelen, ende sijne pilaren, ende ⁴² sijne voeten;

f Exod. 26.15.

42 Te weten, op dewelcke de pilaren stonden, ende waren hondert in getale gemaeckt, elck van een talent silvers. Siet Exod. 38.27.

32

Mitsgaders de pilaren des voorhofs rontom, ende hare voeten, ende hare pinnen, ende hare ⁴³ zeelen, met alle hare gereetschap, ende met al haren dienst: ende de gereetschap van de waerneminge hares lastes sult ghy ⁴⁴ by namen tellen.

43 Verst. de koorden van de pilaren des voorhofs. Gelijck de Gersoniten de zeelen droegen, ende de touwen van de behanghselen des voorhofs, ende des decksels der deure van de poorte des voorhofs. siet boven vers 26. ende 3.26.

44 D. ghy sult die stuck voor stuck tellen, ende over leveren, met een register der selver, op dat geen daer van verloren en worde.

33

Dat is de dienst van de geslachten der sonen van Merari, na haren gantschen dienst, in de Tente der t’samenkomste: onder de hant van Ithamar de soon Aarons des Priesters.

34

Mose dan ende Aaron, ende de Overste der vergaderinge telden de sonen der Kohathiten; na hare geslachten, ende na het huys harer vaderen:

35

Van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt: al die in quam tot desen strijt, tot den dienst in de Tente der t’samenkomste.

36

Hare getelde nu waren na hare geslachten, twee duysent, seven hondert ende vijftigh.

37

Dese zijn de getelde van de geslachten der Kohathiten, van al die in de Tente der t’samenkomste diende: dewelcke Mose, ende Aaron getelt hebben, na het bevel des HEEREN, ⁴⁵ door de hant Mose.

45 Siet boven op vers 28. ende alsoo in het volgende.

38

Insgelijcks de getelde der sonen Gersons; na hare geslachten, ende na het huys harer vaderen:

39

Van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt: al die in quam tot desen strijt, tot den dienst in de Tente der t’samenkomste:

40

Hare getelde waren na hare geslachten, na het huys harer vaderen, twee duysent, ende ses hondert en dertigh.

41

Dese zijn de getelde van de geslachten der sonen Gersons, van al die in de Tente der t’samenkomste dienden: dewelcke Mose, ende Aaron telden na het bevel des HEEREN.

42

Ende de getelde van de geslachten der sonen Merari: na hare geslachten, na het huys harer vaderen;

43

Van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt: al die in quam tot desen strijt, tot den dienst in de Tente der t’samenkomste;

44

Hare getelde nu waren, na hare geslachten, ⁴⁶ drie duysent, ende twee hondert.

46 Alsmen dit 44 vers vergel. met het voorgaende 36. ende 40. soo sietmen dat onder de Leviten, die tot den dienst des Tabernakels bequaem waren, de Merariten in getale de meeste geweest zijn, hoewelse de minste waren in haer gemeyn ende vol getal. Siet boven capit. 3. de aent. op vers 39. het welcke alsoo geschiet is door de alwijse voorsichtigheyt Godes, om dat de Merariten de swaerste lasten te dragen hadden, ende daer toe meer stercke, ende middeljarige mannen behoefden, dan de Kohathiten ende Gersoniten. Vergelijckt boven cap. 3. de aent. op vers 36.

45

Dese zijn de getelde van de geslachten der sonen van Merari: dewelcke Mose, ende Aaron getelt hebben, na ’t bevel des HEEREN, door de hant Mose.

46

Alle de getelde, dewelcke Mose ende [kolom] Aaron, ende de Overste Israëls getelt hebben van de Leviten; na hare geslachten, ende na het huys harer vaderen,

47

Van dertigh jaer oudt, ende daer boven, tot vijftigh jaer oudt: al die in quam ⁴⁷ om den dienst der bedieninge, ende den dienst des lastes, in de Tente der t’samenkomste te bedienen;

47 D. om dienst, ende hulpe te bewijsen aen de Priesteren, die den dienst des Tabernakels bedienden. Want de gemeene Leviten moesten den Priesteren in haer ampt de hant bieden.

48

Hare getelde waren acht duysent ende vijf hondert, ende tachtentigh.

49

Men teldese na ’t bevel des HEEREN door de hant Mose, een yeder na sijnen dienst, ende na sijnen last: ende sijne getelde waren, ⁴⁸ die de HEERE Mose geboden hadde.

48 Of, als de HEERE Mose geboden hadde.