Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het viij. Capittel.

Na dat Mose, achtervolgende Godes bevel, de gemeynte der Israëliten versamelt hadde, vers 1, etc. wascht hy Aaron ende sijne sonen, 6. Treckt Aaron de Hooghpriesterlicke kleederen aen, 7. salft den Tabernakel met den altaer, ende het waschvat, 10. salft Aaron, 12. doet sijne sonen de heylige kleederen aen, 13. doet voor hen offerhanden, 14. voeght daer by noch andere ceremonien ontrent hare leden, ende kleederen; met een spijs-offer, 23. geeftse eenige geboden, 31. dewelcke sy na komen, 36.

[fol. 47r\Inwyinge Aarons, etc.]

1

VOorder sprack de HEERE tot Mose, seggende:

2

^a Neemt Aaron, ende sijne sonen met hem, ende ¹ de kleederen, ende ² de ^b salf-olie: daer toe den varre ³ des sond-offers, ende de twee rammen, ende den ⁴ korf van de ongesuerde [brooden.]

a Exod. 28.1, 2.

1 Verstaet de heylige ende Priesterlicke kleederen, dewelcke Godt te maken bevolen hadde, Exod. cap. 28. vers 2. ende na desen bevele zijn gemaeckt geweest, Exod. 39.1.

2 Hebr. olie der salvinge, alsoo in ’t volgende. siet van dese Exod. 30.23, 24, 25. ende 37.29.

b Exod. 30.25.

3 D. die tot een sond-offer geoffert moeste zijn. siet hier van, ende van de volgende dingen Exod. cap. 29. vers 1. etc.

4 Daer in de ongesuerde ofte ongedeessemde dingen zijn, die men Gode heeft geoffert.

3

Ende versamelt de gantsche vergaderinge; aen de deure der Tente der t’samenkomste.

4

Mose nu dede gelijck als de HEERE hem geboden hadde: ende de vergaderinge wert versamelt aen de deure der Tente der t’samenkomste.

5

Doe seyde Mose tot de vergaderinge; Dit is ⁵ de sake, ^c die de HEERE ⁶ geboden heeft te doen.

5 Hebr. het woort. Siet Genes. 20. op het vers 10.

c Exod. 29.4.

6 Siet Exod. 29. ende 30. ende vergel. die twee Capp. met dit.

6

Ende Mose dede Aaron, ende sijne sonen naderen: ende wieschse met ⁷ dat water.

7 Siet bov. cap. 6. op het vers 28. ende ond. vers 11.

7

^d Daer dede hy ⁸ hem ⁹ den rock aen, ende gordde hem met den gordel; ende trock hem den mantel aen; oock dede hy hem ¹⁰ den Ephod aen: ende gordde dien met den konstelicken riem des Ephods, ende ombondt hem daer mede.

d Exod. 28.4.

8 Nam. Aaron.

9 Siet van dit Priesterlick gewaet Exod. 28.4.

10 Siet van dit kleet Exod. cap. 28. versen 4, 6, 7. het was tweederley. Het eene des Hoogepriesters van kostelicke stoffe gemaeckt; Exod. 28. vers 6. daer van hier gesproken wort. Het andere van linnen voor den anderen Priesteren, den Leviten, ende Koningen, 1.Sam. 2.18. ende cap. 22. vers 18. 1.Chron. 15.27.

8

Voorts dede hy hem den borstlap aen: ende voeghde aen den ^e borstlap ¹¹ de Urim ende de Tummim.

e Exod. 28.30.

11 Siet van dese Exod. 28. vers 30. De woorden beteeckenen lichten, ende volmaecktheden, dingen die niet en zijn door eenige konste der menschen gemaeckt geweest, maer van Godt Mose gegeven, om die aen den heyligen borstlap in te voegen.

9

Ende hy settede den hoet op sijn hooft: ende aen den hoet ¹² boven sijn aengesicht settede hy de gouden ¹³ plate ¹⁴ de kroone der heyligheyt; ^f gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.

12 Hebr. tegenover. Vergel. Exod. 28.37, 38. ende 29.6.

13 Of, blat. Hebr. de bloeme des gouts.

14 Soo genoemt, om datse (soo eenige schrijven) by na als een kroone gemaeckt was. Siet wijders Exod. 29. op vers 6.

f Exod. 28.36. ende 29.6.

10

Doe nam Mose de salf-olie; ende salfde den ¹⁵ Tabernakel, ende al wat daer in was: ende ¹⁶ heylighdese.

15 De Tente der t’samenkomste.

16 D. heeftse afgesondert tot een heyligh gebruyck. Alsoo in de twee volgende verssen. Item Gen. 2. vers 3. Exod. 28.41. ende 29.1. 2.Chro. c. 7. vers 7. Ioël 1.14.

11

Ende hy sprenghde daer van op den altaer seven mael: ende hy salfde den altaer, ende alle sijne gereetschap, mitsgaders het ¹⁷ waschvat, ende sijnen voet, om die te heyligen.

17 D. een vat in het welcke de Priesteren als sy in den Tabernakel gingen, hare handen ende voeten, mitsgaders het vleesch der offerhanden, ende de gereetschap behoorende tot den Godtsdienst, wiesschen. siet Exod. 30.18, 19, 20. ende 40.7, 30. ende bov. 6.28.

12

Daer na ^g goot hy van de salf-olie op Aarons hooft: ende hy salfde hem, om hem te heyligen.

g Psalm 133.2.

13

Oock dede Mose de sonen Aarons naderen, ende trock hen rocken aen, ende gorddese met eenen gordel, ende bondt hen mutsen op: ^h gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.

h Exod. 29.9.

14

ⁱ Doe dede hy den varre des sond-offers by komen: ende Aaron ende sijne sonen ¹⁸ leyden hare handen op het hooft van den varre des sond-offers:

i Exod. 29.1.

18 And. steunden, ofte, leenden met hare handen op ’t hooft, etc. alsoo ond. cap. 18. Siet bov. 1. op ’t vers 4.

15

Ende men slachtede [hem,] ende Mose nam het bloet, ende dedet met sijnen vinger rontom op de hoornen des altaers; ende ¹⁹ ontsondighde den altaer: daer na goot hy ²⁰ het bloet uyt aen den bodem des altaers, ende heylighde hem, om voor ²¹ hem versoeninge te doen.

19 D. sonderde hem af van het gemeen, ende onheyligh gebruyck. Alsoo Exod. 29.36. ende ond. 14.49.

20 T.w. het andere ofte overige des bloets. siet Exod. 29. op het vers 12.

21 D. om door dese offerhande hem tot een heyligh gebruyck bequaem te maken, ofte, om op hem versoeninge te doen, D. om op hem de offerhanden der versoeninge voor de menschen te offeren. Alsoo oock Exod. 29.36.

16

Voorts nam hy al het vet, dat ²² aen het ingewant is, ende het net der lever, ende de twee nieren ende haer vet: ende Mose stack het aen op den altaer.

22 And. op, over.

17

Maer den varre met sijne huydt, ende sijn vleesch, ende sijn mist, heeft hy buyten den leger met vyer verbrant: ^k gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.

k Exod. 29.14. Bov. 4.11.

18

Daer na dede hy den ram des brand-offers by brengen: ende Aaron ende sijne sonen leyden hare handen op ’t hooft des rams:

19

Ende men slachtede [hem,] ende Mose sprenghde het bloet op den altaer rontom.

20

²³ Hy deylde oock den ram in sijne deelen: ende Mose stack het hooft aen, ende die deelen, ende het smeer:[kolom]

23 Siet bov. 1.6.

21

Doch het ingewant ende de schenckelen wiesch hy ²⁴ met water: ende Mose stack dien geheelen ram aen op den altaer; het was een brand-offer ²⁵ der lieflicker reucke, een vyer-offer was het den HEERE; ^l gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.

24 Siet bov. op het vers 11.

25 Siet bov. 1. op ’t vers 9. ende Gen. 8. vers 21.

l Exod. 29.18.

22

Daer na dede hy den anderen ram, den ram ²⁶ des vul-offers by brengen: ende Aaron met sijne sonen leyden hare handen op des rams hooft.

26 Hebr. der vervullingen, D. met welckes rams-offerhande sy in haer Priester-ampt bevestight wierden. siet bov. 7. op het vers 37.

23

Ende men slachtede [hem,] ende Mose nam van sijn bloet; ende dedet op het ²⁷ lapken van Aarons rechter oore, ende op den duym sijner rechter hant, ende op de groote tee sijnes rechteren voets.

27 Verstaet het teere ende weecke van het onderste deel der oore, anders genoemt, het oorlapken, ofte oortipken.

24

Hy dede oock de sonen Aarons naderen; ende Mose dede van dat bloet op ’t lapken van haer rechter oore, ende op den duym van hare rechter hant, ende op de groote tee van haren rechteren voet: daer na sprenghde Mose ²⁸ dat bloet rontom op den altaer.

28 T.w. het andere ofte overige bloet, alsoo bov. vers 15.

25

^m Ende hy nam het vet, ende den steert, ende al het vet, dat aen het ingewant is, ende het net der lever, ende beyde de nieren, ende haer vet: daer toe de rechter schouder.

m Exod. 29.22.

26

Oock nam hy uyt den korf van de ongesuerde [brooden,] die ²⁹ voor het aengesicht des HEEREN was, eene ongesuerde koecke, ende ³⁰ eene ge-oliede broot-koecke, ende eene vlade: ende hy leydese op dat vet, ende op de rechter schouder.

29 Siet bov. 1. op het vers 3.

30 Hebr. eene koecke des broots der olie.

27

ⁿ Ende hy gaf dat al in de ³¹ handen Aarons, ende in de handen sijner sonen: ende beweeghde die ten ³² beweegh-offer voor het aengesicht des HEEREN.

n Exod. 29.24.

31 Hebr. palmen, ende soo in ’t volgende.

32 Siet bov. 7. op het vers 30.

28

Daer na namse Mose uyt hare handen; ende stackse aen op den altaer, op het brand-offer: dat waren ³³ vul-offeren der lieflicker reucke; het was een vyer-offer den HEERE.

33 Hebr. vervullingen, ende soo in het volgende. siet bov. 7. op het vers 37.

29

Voorts nam Mose de borst, ende beweeghdese ten beweegh-offer voor het aengesicht des HEEREN: Sy wert Mose ten ³⁴ deele van den ram des vul-offers; ^o gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.

34 Welverstaende, ten aensien van dien tijt, als het Priesterdom eerst ingestelt wert, ende Mose het ampt eenes Priesters extra-ordinaerlick bediende. Want daer na en heeft hy dat niet meer gedaen, hem houdende by de bedieninge des Politijcken ende Prophetischen ampts, ende sijne kinderen onder de gemeene Leviten stellende.

o Exod. 29.26. Bov. 7.33.

30

^p Mose nam oock van de salf-olie, ende van het bloet, het welcke op den altaer was, ende sprenghde ’t op Aaron, op sijne kleederen, ende op sijne sonen, ende op de kleederen sijner sonen met hem: ende ³⁵ hy heylighde Aaron, sijne kleederen, ende sijne sonen, ende de kleederen sijner sonen met hem.

p Exod. 29.21.

35 Siet boven op het vers 10.

31

Ende Mose seyde tot Aaron, ende tot sijne sonen; Ziedet dat vleesch voor de deure van de Tente der t’samenkomste, ^q ende etet het selve daer, mitsgaders het broot, dat in den korf des vul-offers is: gelijck als ick u geboden hebbe, seggende, Aaron, ende sijne sonen sullen ³⁶ dat eten.

q Exod. 29.32. Ond. 24.9.

36 T.w. het overige van het vleesch ende broot, dat in den korf is.

32

Maer het overige van het vleesch, ende van het broot, sult ghy met vyere verbranden.

33

Oock en sult ghy uyt de deure van de Tente der t’samenkomste seven dagen niet uyt gaen, tot aen den dage, dat vervult worden de dagen uwes vul-offers: want seven dagen sal men ³⁷ uwe handen vullen.

37 Dat is, door sekere ceremonien in u Priester-ampt bevestigen. Siet bov. 7. op het vers 37.

34

Gelijck als men op desen dagh gedaen heeft; heeft de HEERE te doen geboden, om voor u versoeninge te doen.

35

Ghy sult dan aen de deure van de Tente der t’samenkomste dagh ende nacht seven dagen blijven, ende sult de ³⁸ wacht des HEEREN waer nemen, ³⁹ op dat ghy niet en stervet: want alsoo is’t my geboden.

38 Ofte, dese ordinantie des Heeren onderhouden. Verstaet der Priesteren schuldigen plicht in het waer nemen, ende onderhouden van al dat hen in den Tabernakel te doen bevolen was, ende bysonderlick, dat dese hare wyinge aengingh. Vergel. Num. 3. versen 7, 8. ende 9.19. 2.Reg. 11.5.

39 Gelijck Nadab ende Abihu naderhant wedervaren is, als sy, tegen de ordinantie, vreemt vyer den Heere geoffert hebben.

36

Aaron nu ende sijne sonen deden, alle de dingen die de HEERE ⁴⁰ door den dienst van Mose geboden hadde.

40 Hebr. door de hant van Mose, D. door sijnen dienst ende beleyt. siet Exod. cap. 4. op het vers 13. alsoo onder 10.11. Num. 16.40. Ios. cap. 14. vers 2.

[fol. 47v\Aarons eerste offer. Nadab. Abihu.]