Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxv. Capittel.

De Heere heet Mose een gewilligh hef-offer opnemen, om een Heylighdom te maken, vers 1, etc. Godt geeft hem bevel hoe, ende waer van hy de Arke maken sal, 10. Als oock het Versoendecksel, met de Cherubim, 17. De Tafel tot de toonbrooden, ende andere hare gereetschap, 23. Den goudenen Kandelaer, met sijn toebehooren, 31. Alles moeste wesen na het patroon die Mose op den bergh gesien hadde, 40.

1

DOe sprack de HEERE tot Mose, seggende:

2

Spreeckt tot de kinderen Israëls, dat sy ¹ voor my ² een hef-offer ³ nemen: ^a van alle man diens herte sich vrywilligh bewegen sal, sult ⁴ ghylieden mijn hef-offer nemen.

1 D. tot mijnen dienst, tot mijner eere.

2 D. een offer datmen om hooge hief alsmen het Gode gaf ofte presenteerde. Hebr. een heffinge, ofte afsonderinge. Als zijnde een gave afgesondert van de reste, ende den Heere geheylight.

3 Hy wil seggen, dat sy een hef-offer nemen, ende my geven.

a Exod. 35.5. 1.Chron. 29.3, 5, 9, 14. Ezra 2.68. ende 3.5. Nehem. 11.2.

4 Ghy Mose, ende de mannen die ick Cap. 24. vers 1. bevolen hebbe op den bergh te klimmen.

3

Dit nu is het hef-offer, ’t welck ghy van hen ⁵ nemen sult, gout ende silver, ende koper.

5 Te weten, tot timmeringe des Tabernakels, ende sulcks als daer toe gehoort.

4

Als oock ⁶ hemelsblaeuw ende pur-[fol 36v\Gereetschap des Tabernakels.]per, ende scharlaken, ende fijn linnen, ende ⁷ geyten [hayr.]

6 Door dese volgende stoffen, verstaet sijde, cattoen, wolle, vlas, ofte diergelijcke.

7 Hier van wiert een decksel of spreyde gemaeckt over den Tabernakel, Exod. 26.7, 13. ende men moet hier soo wel verstaen bockenhayr, als geytenhayr.

5

Ende rootgeverwde ramsvellen, ende ⁸ dassevellen, ende ⁹ sittimhout.

8 Van dese vellen was het bovenste decksel des Tabernakels gemaeckt, Exod. 26.14.

9 Men houdt het daer voor, dat dit een soorte van cederboomen hout is, der verrottinge niet onderworpen. siet Ies. 41. vers 19. ende Ioël 3. vers 18.

6

¹⁰ Olie tot den luchter, ¹¹ specerijen ter salf-olie, ende ¹² tot roockinge welrieckende specerijen.

10 Welcke tot de luchters gebruyckt wiert om te branden, vers 37.

11 Daer mede men de Heylige dingen, als den Tabernakel, ende wat daer toe behoorde, salven moeste, als oock de Priesters selfs.

12 And. kostelicke kruyden tot reuckwerck.

7

^b Sardonix-steenen, ende ¹³ vervullende steenen tot den ¹⁴ Ephod, ende tot den ¹⁵ borstlap.

b Exod. 28.4.

13 D. die in hare kaskens ingeset wierden, ende deselve vervulden. Hebr. steenen der vervullingen, ofte, invullingen.

14 Dit wort by sommige overgesett lijfrock, zijnde het voornaemste ende kostelickste Priesterlicke overkleet, daer aen de borstlap met de Urim ende Thummim gehechtet was.

15 Desen was gemaeckt van sijde, gout, ende kostelicke gesteenten, ende bedeckte des Hoogenpriesters borst.

8

Ende sy sullen my ¹⁶ een heylighdom maken, dat ick in ’t midden van hen woone.

16 D. een heylige. wooninge, die gemeynelick de Tabernakel genoemt wort, ende het was de plaetse daer men den opentlicken Godtsdienst oeffende, gelijck naderhant in den Tempel Salomons.

9

Na al dat ick u tot een voorbeelt deses Tabernakels, ende een voorbeelt van al des selven gereetschap wijsen sal, even alsoo sult ghylieden die maken.

10

Soo sullen ¹⁷ sy een Arke ^c van sittimhout maken: twee ¹⁸ ellen ende een halve sal hare lenghte zijn: ende anderhalf elle hare breette, ende ander half elle hare hooghte.

17 T.w. de timmerlieden.

c Exod. 37.1. Hebr. 9.1.

18 Siet Gen. 6.15.

11

Ende ghy sultse met louteren goude overtrecken, van binnen ende van buyten sult ghyse overtrecken: ende ghy sult op deselve eenen goudenen ¹⁹ krans maken rontom henen.

19 Of, rant, lijste, kroone.

12

Ende giett voor ²⁰ haer vier goudene ringen, ende ²¹ setse aen hare vier hoecken, alsoo dat twee ringen op d’eene zijde der selver zijn, ende twee ringen op hare andere zijde.

20 T.w. de Arke.

21 Hebr. geeftse.

13

Ende maeckt ²² hantboomen van sittimhout, ende overtrecktse met gout.

22 Anders, draegh-stocken.

14

Ende ²³ steeckt de hantboomen in de ringen, die aen de zijde der Arke zijn, ²⁴ datmen de Arke daer mede drage.

23 Daer waren twee ringen aen de eene zijde, ende twee aen de andere zijde der Arke, door dewelcke men de hantboomen stack.

24 De Leviten, niemant anders, moesten de Arke dragen op hare schouderen, Num. 7.9. 2.Chro. c. 35. vers 3. siet oock 1.Chro. 13.7, 10, 11. ende 15.12, 15.

15

^d De draeghboomen sullen in de ringen der Arke zijn, sy en sullender niet uytgetogen worden.

d 1.Reg. 8.8.

16

Daer na ^e sult ghy in de Arke leggen ²⁵ het getuygenisse dat ick u geven sal.

e Hebr. 9.4.

25 D. de twee steenen tafelen, daer de tien geboden op geschreven waren, zijnde een getuygenisse van Godts wille, waer van de Arke genoemt wort de Arke der getuygenisse, onder vers 22. ende elders dickwils.

17

^f Ghy sult oock een versoendecksel maken van louteren goude: twee ellen ende een halve sal sijn lenghte zijn: ende ander halve elle sijn breette.

f Exod. 37.6.

18

^g Ghy sult oock twee Cherubim van gout maken: van dichten [goude] sult ghyse maken, ²⁶ uyt de beyde eynden des versoendecksels.

g Hebr. 9.5.

26 Als of hy seyde, De Cherubim sullen uyt beyde de eynden des decksels uyt gaen, ofte als daer uyt wassen, alsoo dat de Cherubim ende het decksel van een stuck moesten zijn, ende niet in of aen malkanderen gesett of gesoudeert zijn.

19

Ende maeckt u eenen Cherub uyt het eene eynde aen deser zijde, ende den anderen Cherub uyt het [ander] eynde aen gene zijde: uyt het versoendecksel sult ghylieden de Cherubim maken, uyt de beyde eynden des selven.

20

Ende de Cherubim sullen hare beyde vleugelen om hooge uytbreyden, ^h bedeckende met hare vleugelen het versoendecksel: ende hare aengesichten sullen tegen over ²⁷ malkanderen zijn: de aengesichten der Cherubim sullen na het versoendecksel zijn.

h Hebr. 9.5.

27 Hebr. de man sijnen nabuyr.

21

Ende ⁱ ghy sult het versoendecksel boven op de Arke setten, ²⁸ na dat ghy in de Arke, ²⁹ het getuygenisse, dat ick u geven sal, sult geleyt hebben.

i Hebr. 9.4, 5.

28 Om datmen naderhant de Arke niet en moest openen, soo beveelt Godt de HEERE, datmen ’t getuygenisse in de Arke legge, eer hy beveelt datmen ’t decksel maken sal, vers 16.

29 D. de tafelen des verbonts.

22

Ende ^k aldaer sal ick by u komen, ende ick sal met u spreken van boven het versoendecksel af, van tusschen de twee Cherubim (die op de Arke der getuygenisse zijn sullen) alles wat ick u gebieden sal aen de kinderen Israëls.

k Num. 7.89.

23

Ghy sult oock ³⁰ een Tafel maken van sittimhout: twee ellen sal hare lenghte zijn, ende een elle hare breette: ende een elle ende een halve sal hare hooghte zijn.

30 Dese tafel stont in het Heylige, D. in den Tabernakel, voor den voorhangh.

24

Ende ghy sultse met louteren goude overtrecken: ghy sult oock eenen goudenen krans daer aen maken, rontom her.[kolom]

25

Ghy sult ³¹ daer oock een lijste rontomme aen maken, een hant breet: ende ghy sult eenen goudenen krans rontom de lijste der selver maken.

31 Daer aen, Te weten, aen de tafel. Hebr. haer.

26

Oock sult ghy vier goudene ringen daer aen maken: ende ghy sult de ringen setten aen de vier hoecken, die aen de vier voeten der selver zijn sullen.

27

Tegen over de lijste sullen de ringen zijn, ³² tot plaetsen voor de hantboomen, om de tafel te dragen.

32 Hebr. tot huysen.

28

Dese hantboomen nu sult ghy van sittimhout maken, ende ghy sultse met gout overtrecken: ende de tafel sal daer aen gedragen worden.

29

Ghy sult oock maken ³³ hare ³⁴ schotelen, ende hare ³⁵ roockschalen, ende hare ³⁶ plateelen, ende hare ³⁷ kroesen (met dewelcke ³⁸ sy bedeckt sal worden) van louteren goude sult ghyse maken.

33 T.w. der tafel.

34 Deser schotelen waren twaelve, na het getal der toonbrooden, Lev. 24.5.

35 Het Hebr. woort beteeckent allerley holligheyt, of vaten die hol zijn, als een palme der hant: dese vaten dienden om reuckwerck in te doen, siet Lev. 24.7.

36 Verstaet deckschotelen, of deckplateelen, gelijck sy genoemt worden Num. 4.7. Hebr. plateelen der deckingen, of, der besprengingen.

37 And. besemen, dienende om de tafel te reynigen.

38 T.w. de tafel, die met alle dese vaten toegerichtt soude worden.

30

Ende ghy sult op dese tafel altijt ³⁹ het toonbroot voor mijn aengesichte leggen.

39 Dese brooden lagen een weke langh op dese tafel, sy wierden op elcken Sabbath verandert, Lev. c. 24. vers 8. Hebr. broot des aengesichts, om dat sy voor ’t aengesichte des Heeren lagen.

31

^l Ghy sult oock eenen Kandelaer van louteren goude maken: ⁴⁰ van dicht werck sal dese kandelaer gemaeckt worden, sijn schacht, ende sijne ⁴¹ rieten: sijn schaelkens, sijn knoopen, ende sijne bloemen ⁴² sullen uyt hem zijn.

l Exod. 37.17.

40 D. ’t en sal geen gegoten ofte gesoudeert werck zijn, maer het sal met den hamer uyt een stuck, of klomp, geslagen worden. Desen kandelaer was een talent swaer, vers 39.

41 D. armen, ofte tacken, alsoo oock in ’t volgende.

42 Siet de 40 aent.

32

Ende ses rieten sullen uyt sijne zijden uyt gaen: drie rieten des kandelaers uyt sijn eene zijde: ende drie rieten des kandelaers uyt sijn ander zijde.

33

In het eene riet sullen drie schaelkens zijn, ⁴³ [gelijck] amandelnoten, een knoop ende een bloeme: ende drie schaelkens, [gelijck] amandelnoten ⁴⁴ in een ander riet, een knoop ende een bloeme; alsoo sullen die ses rieten zijn, die uyt den kandelaer gaen.

43 D. hebbende de forme ofte gedaente van amandelnoten.

44 D. alle dese ses rieten sullen malkanderen gelijck zijn, als vers 35. verklaert wort.

34

Maer ⁴⁵ aen den kandelaer selfs sullen vier schaelkens zijn, [gelijck] amandelnoten, met sijn knoopen, ende met sijn bloemen.

45 D. aen de stamme des luchters.

35

Ende daer sal een knoop zijn onder twee rieten, uyt den selven ⁴⁶ [uytgaende,] oock een knoop onder twee rieten, uyt ⁴⁷ den selven [uytgaende,] noch een knoop onder twee rieten uyt den selven [uytgaende: Alsoo sal ’t zijn] met de ses rieten, die uyt den kandelaer uyt gaen.

46 Dit wort hier by gevoeght, uyt het eynde van’t versken.

47 T.w. kandelaer.

36

Hare knoopen ende hare rieten sullen uyt hem zijn: het sal altemael een eenigh dicht werck van louter gout zijn.

37

⁴⁸ Ghy sult hem oock seven lampen maken, ende men sal sijne lampen ⁴⁹ aensteken, ende doen luchten ⁵⁰ aen sijne zijden.

48 Hebr. Ghy sult oock sijne seven lampen maken.

49 Hebr. doen op gaen.

50 Of, tegen hem over. Hebr. op de zijde sijner aensichten.

38

Sijne snuyters ende sijne bluschvaten sullen louter gout zijn.

39

Uyt ⁵¹ een talent louter gouts salmen dat maken: met alle dese gereetschap.

51 Ofte, centener: verstaet een centener des Heylighdoms, houdende hondert en vijf en twintigh pont gouts: want een centener heeft gewogen drie duysent sikelen, (als af te nemen is uyt Exo. 38.25, 26.) welcke de voorschreven summa uytbrengen. (hoewel andere meynen dattet maer hondert en twintigh pont gewogen heeft.) Aengaende den borgerlicken centener, dien houdt men ontrent half soo vele geweest te zijn.

40

^{52 m} Siet dan toe, dat ghy het maeckt na haren ⁵³ voorbeelde, het welck u op den bergh getoont is.

52 Daer staet Exod. cap. 39. vers 43. dat Mose dit alles neerstelick heeft onderhouden.

m Actor. 7.44. Hebr. 8.5.

53 D. Patroon, model, gelijckenisse.