Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het x. Capittel.

1 Alexander de sone Antiochi Epiphanis, neemt Ptolomais in. 2 Demetrius treckt tegen hem met groote macht. 3 ende soeckt Ionathan aen sijn zijde te krijgen. 15 ’t welck oock doet Alexander. 17 Schrijft tot dien eynde brieven aen Ionathan hem belovende het Hooghe-Priesterdom, ’t welck Ionathan aenneemt. 22 Demetrius daer teghen schrijft aen de Ioden, om haer aen sijn zijde te behouden, de selve veel vryheden ende gaven belovende. 47 Doch de Ioden vinden goet te houden met Alexander. 49 Dese twee Coningen leveren malkanderen slagh, in welcken Demetrius blijft. 51 Alexander versoeckt ten houwelicke de dochter van Ptolomeus Coninck van Egypten. 56 die hem gegeven wort. 58 De bruyloft wort gehouden tot Ptolomais. 59 op welcke oock Ionathan genoodt ende heerlick ontfangen wordt. 67 Onder des sendt Demetrius de sone des verslaghenen, een groote krijghs-macht onder sijnen Oversten Apollonium, die Ionathan uytdaeght. 75 welcke Ioppe inneemt, ende Apollonium slaet by Axoten ’t welck Ionathan inneemt ende verbrandt met den Tempel van Dagon. 88 waer over Ionathan van Alexander seer vereert wort.

1

ENde in het hondert ende sestighste jaer trock op Alexander de [sone] van Antiochus, [toegenaemt] Epiphanes, ende nam in Ptolomais, ende sy ontfinghen hem, ende hy regeerde daer als Coninck.

2

Ende de Coninck Demetrius dat hoorende, vergaderde een groote krijghs-macht, ende trock hem tegen om te strijden.

3

Ende Demetrius sondt aen Ionathan brieven met vreedtsame woorden, om hem grootelicks te verheffen.

4

Want hy seyde, Laet ons hem voor-komen om met haer vrede te maken, eer hy vrede make met Alexander tegen ons.

5

Want hy sal gedachtigh zijn alle de quaden, die wy tegen hem gedaen hebben, ende teghen sijne broeders, ende tegen sijn volck.

6

Ende hy gaf hem macht om krijghs-volck te vergaderen, ende de wapenen gereedt te maken: ende dat hy sijn mede-genoot inde wapenen soude zijn: ende de gijselaers die op de burcht waren, gheboodt hy aen hem over te geven.

7

Ende Ionathan quam te Ierusalem, ende hy las dese brieven voor de ooren van alle het volck, ende van de gene die op de burcht waren.

8

Ende sy vreesden met groote vreese, als sy hoorden, dat de Coninck hem macht ghegeven hadde om krijghs-volck te versamelen.

9

Ende die op de burcht waren gaven de gijselaers over aen Ionathan, ende hy gaf de selve weder aen hare ouders.

10

Ende Ionathan woonde te Ierusalem, ende hy begonst de stadt op te bouwen, ende te vernieuwen.

11

Ende hy gheboodt de werck-lieden datse de mueren souden op bouwen, ende den bergh Syon rontom met vier kante steenen, tot eene sterckte: ende sy deden alsoo.

12

Ende de vremdelingen, die in de sterckten waren die Bacchides hadde gebouwt, vloden:

13

Ende een yegelick verliet sijne plaetse, ende trock na sijn landt.

14

Alleen in Bethsura zijn eenige overgebleven van de gene die de Wet ende de geboden verlaten hadden: want dit was haren toevlucht.

15

Ende Alexander de Coninck hoorende de beloften, die Demetrius aen Ionathan gesonden hadde, als sy hem hadden verhaelt de oorlogen ende mannelicke daden, die hy ghedaen hadde ende sijne broeders, ende den arbeyt, die sy uytgestaen hadden,

16

So seyde hy, souden wy oock eenen sodanigen man vinden? Laet ons dan nu hem tot eenen vriend maken, ende tot onsen bondt-genoodt.

17

Ende hy schreef aen hem brieven ende sond die aen hem, van desen inhoudt:

18

De Coninck Alexander wenscht sijnen broeder Ionathan voorspoet.

19

Wy hebben van u ghehoort dat ghy een machtigh man zijt in sterckte: ende dat ghy bequaem zijt in om onsen vriendt te zijn.

20

Ende nu, wy stellen u op desen dagh tot een Hooge-priester van uw’ volck, ende om een vriendt des Conincks genaemt te worden: ende hy sondt hem een purperen kleedt, ende een gouden kroone: [seggende], dat ghy het met ons houdet, ende dat ghy met ons vrientschap onderhoudet.

21

Ende Ionathan trock den heyligheu rock aen in de sevende maendt des honderdt-ende-sestighsten jaers, op het feest der Loover-hutten: ende hy vergaderde krijghs-volck, ende maeckte vele wapenen ghereet.

22

Demetrius hoorde dese dinghen, ende wierdt bedroeft, ende seyde,

23

Waerom hebben wy dit gedaen, dat Alexander ons voor-ghekomen is om vriendtsehap te maken met de Ioden, om hem [daer mede] te strecken?

24

Ick sal oock aen haer schrijven woorden van vermaninge, ende van hoocheyt, ende van gheschencken: op dat’se tot mijner hulpe mogen zijn.

25

Ende hy schreef haer met dese woorden, De Coninck Demetrius wenscht het volck der Ioden voorspoedt.

26

Dat ghy de verbonden met ons hebt gehouden, ende gebleven zijt in onse vriendtschap, ende u tot onse vyanden niet en hebt begeven, hebben wy ghehoordt, ende zijn [daer over] verblijdt geweest.

27

Ende nu blijft noch daer in, dat ghy ons trouwe houdet, ende wy sullen u alles goets vergelden voor het gene ghy ons doet.

28

Ende wy sullen u vele lasten quijt schelden, ende u geschencken geven.

29

Ende nu ick stelle u vry, ende ick ontslae, u te gevalle, alle de Ioden, van de tollen, ende van den impost van het soudt, ende van de kroonen, ende van het derde deel van’t gezaeyde:

30

Ende van de helft der boom-vruchten, die ick behoor te ontfanghen, ontslae ick u van desen dagh af ende voortaen, op dat ghy die ontfanght van het landt Iuda, ende van de dry Gerichten die daer by gevoecht sijn van het landt van Samarien ende van Galileen: ende dat van desen huydighen dagh af ten eeuwighen tijde.

31

Ende Ierusalem zy heyligh, ende vry met hare landt-palen, ende tienden, ende tollen.

32

Ick geve oock de macht des burcht te Ierusalem over, ende geve die aen den Hoogen-priester, dat hy daer in mach stellen sodanige mannen, als hy selve sal verkiesen, om die te bewaren.

33

Ende alle ziele der Ioden die uyt het lant Iuda gevangen is in mijn gantsch Koninckrijck, late ick vry om niet: ende allen sullen de schattingen quijtgescholden worden, oock van hare beesten.

34

Ende alle feest-dagen, ende de Sabbathen, ende nieuw-maenden, ende andere verordineerde dagen, ende dry daghen voor het feest, ende dry daghen na het feest: alle dese dagen sullen allen den Ioden, die in mijn rijck zijn, dagen van tol-vryheyt ende quijt-scheldinge wesen.

35

Ende niemant en sal macht hebben yet [teghen haer] te doen, ofte yemant van haer moeyte aen te doen, over eenigerley saecke.

36

Ende uyt de Ioden sullen tot de krijghs-lieden des Conincks aengheschreven worden tot dertigh duysent mannen: ende men sal haer gaven geven, gelijck betaemt allen de krijghs-luyden des Conincks. Ende uyt haer sullen ghestelt worden eenige in de groote sterckten des Conincks:

37

Ende uyt de selve sullen oock ghestelt worden over de sake des Coninckrijcks, daer trouwe in gelegen is: ende die over de selve zijn, ende hare Overste sullen uyt de selve gestelt worden, ende sy sullen wandelen na hare wetten, gelijck oock de Coninck geordineert heeft in het landt Iuda.

38

Ende aengaende de dry Gerichten die van het landt van Samarien aen Iudeen ghevoeght zijn, sullen aen Iudeen gevoeght blijven, datse gerekent wor-

[fol. 60r]

den onder een te zijn, om geens anders macht onderworpen te zijn, als des Hoogen-Priesters.

39

[De stadt] Ptolomais, ende het landt daer toe behoorende schencke ick aen het Heylighdom te Ierusalem, tot de onkosten die aen’t Heylighdom moeten gedaen worden.

40

Ende ick geve oock jaerlicks vijf-tien duysent sickelen silvers van de rekeningen des Conincks, uyt de plaetsen die hem toebehooren.

41

Ende al dat noch overschiet, dat sy noch niet en hebben gegeven van de behoeften, gelijck in de eerste jaren, dat sullen’se van nu aen geven tot de wercken des Tempels.

42

Ende boven dese, de vijfduysent sickelen silvers, die sy ontfingen uyt de inkomsten, ghelijck inde eerste jaren, van de jaerlicksche rekeningen des Heylichdoms, die worden oock quijt gescholden, om dat deselve toebehooren den Priesteren die den dienst doen.

43

Ende alle die in den Tempel te Ierusalem sullen vluchten, ende die in alle de landtpalen des selven het recht des Conincks, ofte eenige andere saken, schuldigh zijn, sullen los gelaten worden: ende al wat sy in mijn Coninckrijck hebben.

44

Ende tot het opbouwen ende vernieuwen van de wercken des Heylichdoms sullen de kosten gegeven worden uyt de rekeninge des Conincks:

45

Ende oock om de mueren van Ierusalem op te bouwen, ende rontom sterck te maken, sullen de kosten gegeven worden uyt de rekeninge des Conincks: ende oock tot het opbouwen van de mueren die in Iudeen zijn.

46

Als nu Ionathan ende het volck dese woorden hoorden, en geloofden sy deselve niet, noch en namen’se niet aen, om dat sy gedachten aen dat groot quaet, dat hy in Israel ghedaen hadde, ende dat hy haer seer verdruckt hadde.

47

Maer het docht haer goet [dat sy het houden souden] met Alexander, om dat hy haer de eerste aenleyder tot woorden van vrede hadde gheweest: ende sy hielden met hem alle dien tijdt.

48

Ende de Coninck Alexander vergaderde een groote krijghs-macht, ende legerde hem teghen over Demetrium.

49

Ende dese twee Coninghen begonsten te strijden, ende het legher van Demetrius nam de vlucht, ende Alexander vervolghde het, ende kreegh de overhandt over haer.

50

Ende als hy seer sterck aenhieldt inden slagh tot den onderganck der Sonne toe, so viel Demetrius op dien dagh.

51

Ende Alexander sondt aen Ptolomeum den Coninck van Egypten ghesanten, die volghens dese woorden seyde,

52

Dewijle ick weder ghekeert ben in het landt mijns Coninckrijcks, ende geseten ben op de throonen mijner vaderen, ende het gebiedt bemachticht hebbe, ende Demetrium verslagen hebbende onse landen weder hebbe verovert:

53

Ende tegen hem hebbe gestreden, ende hy, ende sijn leger van ons verslagen is, ende wy geseten zijn op den throon sijns Coninckrijcks:

54

Laet ons dan nu met malkanderen vrientschap maken, ende geeft ghy nu my uwe dochter ten houwelick: ende ick sal uw’ swagher zijn, ende ick sal u ende haer geschencken geven, die u weerdigh zijn.

55

Ende de Coninck Ptolomeus antwoordde, ende seyde, Geluckich is de dagh, in welcke ghy zijt wedergekeert in het landt uwer vaderen, ende geseten zijt op den throon hares Coninckrijcks.

56

Ende nu ick sal u doen ’t ghene ghy geschreven hebt: Doch komt my te ghemoete tot Ptolomais, op dat wy malkanderen mogen sien, ende ick sal u tot mijnen swager nemen, gelijck ghy geseght hebt.

57

Ende Ptolomeus trock uyt Egypten, hy ende sijne dochter Cleopatra: ende sy quamen tot Ptolomais in het hondert ende twee-en-sestighste jaer.

58

Ende de Coninck Alexander ontmoetede hem, ende hy gaf hem Cleopatram sijne dochter, ende hy hielt hare bruyloft in Ptolomais, ghelijck de Coningen, in groote heerlickheyt.

59

Ende de Coninck Alexander schreef aen Ionathan, dat hy hem soude ontmoeten.

60

Ende hy reysde met [groote] heerlickheydt nae Ptolomais, ende ontmoetede beyde de Coningen, ende gaf haer, ende hare vrienden, silver ende goudt, ende vele gaven, ende hy vondt genade voor haer.

61

Ende daer vergaderden teghen hem eenige pestilentiale mannen uyt Israël, verbrekers der Wet, om hem te beschuldigen. Doch de Coninck en lettede op haer niet.

62

Maer de Coninck geboodt datmen Ionathan sijne kleederen soude uyttrecken, ende hem een purperen kleedt soude aendoen, ’t welck sy alsoo deden: ende de Coninck settede hem by hem:

63

Ende seyde tot sijne Overste, Gaet uyt met hem in’t midden van de stadt, ende laet uyt-roepen, dat niemandt hem van eenige sake en beschuldige, ende dat niemandt hem moeyte aen en doe over eenighe saecke.

64

Ende het gheschiedde, als sijne beschuldigers sijne heerlickheyt sagen, gelijck uyt-gheroepen was, ende dat hem een purperen kleedt was aenghedaen, so vloden sy alle.

65

Ende de Coninck verheerlickte hem, ende schreef hem onder sijne voornaemste vrienden, ende hy stelde hem tot een Overste des krijghs-volcks, ende tot eenen mede-gesel inde regeringe.

66

Ende Ionathan keerde weder nae Ierusalem met vrede, ende met vreughde.

67

Ende in het hondertste ende vijf-en-sestighste jaer quam Demetrius, de sone Demetrij uyt [het Eylant] Creta in het lant sijner vaderen.

68

Ende Alexander dat hoorende wierdt seer bedroeft, ende keerde weder na Antiochien.

69

Ende Demetrius stelde Apollonium, die over Coelosyrien was gheset, ende vergaderde een groote krijghs-macht, ende legerde hem in Iamnia, ende sont tot Ionathan den Hoogen-priester, seggende,

70

Sult ghy alleen u verheffen teghen ons: ende ben ick om uwen’t wille tot een spot ende smaetheyt gheworden: waerom maeckt ghy de Meester teghen ons in de bergen?

71

Nu dan, indien ghy u vertrouwt op uwe krijghs-machten, komt af tot ons in het vlacke velt, ende laet ons aldaer met malkanderen strijden, want by my is de macht der steden.

72

Vraeght [daerna], ende leert wie ick ben, ende wie de andere zijn die ons helpen: ende sy sullen u segghen, dat uwe voeten voor ons niet en sullen konnen vast staen: alsoo uwe vaderen tweemael op de vlucht zijn geslagen in haer eygen landt.

73

Ende nu ghy en sult niet konnen bestaen tegen de ruyterie, ende eene soo groote krijghs-macht, in dit vlacke velt, daer geen steen, noch rotze, noch geen plaetse en is om te vlieden.

74

Als nu Ionathan dese woorden van Apollonius hoorde, so wiert hy ontroert in sijn gemoet: ende hy verkoor tien duysent mannen, ende trock uyt Ierusalem, ende Simon sijn broeder ontmoetede hem, om hem te helpen.

75

Ende hy legerde hem tegen Ioppe, ende sy sloten hem uyt de stadt, om dat de besettinghe van Apollonius binnen Ioppe was, ende sy bestormden haer.

76

Ende die van de stadt vreesende, deden open, ende Ionathan vermeesterde Ioppe.

77

Apollonius dit hoorende quam met een leger van dry duysent ruyters ende veel krijghs-volcks:

78

Ende hy trock nae Azoten, als of hy daer door wilde reysen, ende met eenen trock hy nae het vlacke velt, om dat hy een [groote] menichte hadde van ruyterie, ende op haer vertrouwde.

79

Ende [Jonathan] vervolghde hem van achteren na Azoten, ende de legers raeckten aen malkanderen ten strijde achter hem.

[fol. 60v]

80

Ende Apollonius liet achter haer in’t verborgen duysent ruyters.

81

Ende Ionathan vernam, dat achter hem een lage gelegt was, ende sy omcingelden sijn leger, ende sy schoten hare pijlen op het volck van des morghens vroegh tot den avont, ende het volck stont stille gelijck Ionathan belast hadde: ende hare peerden waren vermoeyt.

82

Ende Simon sijn crijghs-volck voortgebracht hebbende viel aen op de slach-orden: want de ruyterie was gematteert, ende sy wierden van hem geslagen, ende sy vloden.

83

Ende de ruyterie wiert verstroyt in het vlacke velt, ende vloden nae Azoten, ende begaven haer in Bethdagon, ’t welck was de tempel hares afgodts, om daer behouden te zijn.

84

Ende Ionathan verbrandde Azoten ende alle de steden rontom haer, ende nam alle haren roof: ende verbrandde oock den Tempel Dagons, met alle die daer in gevloden waren, met vyer.

85

Ende die met den sweerde waren omgebracht, met die verbrandt wierden, waren tot acht duysent mannen.

86

Ende Ionathan trock van daer op, ende legerde hem teghen Ascalon, ende die van de stadt gingen uyt hem te gemoete met groote heerlickheyt.

87

Ende Ionathan keerde weder na Ierusalem, met de ghene die by hem waren, hebbende grooten buyt.

88

Ende het gheschiedde als de Coninck Alexander dese dingen gehoort hadde, dat hy voort voer om Ionathan te verheerlicken.

89

Ende hy sondt hem een gouden spangsel, ghelijck de gewoonte is dat sulcke den bloet-vrienden der Coningen gegeven worden: ende hy gaf hem de [stadt] Accaron met alle hare landt-palen tot een erf-gifte.