Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxiij. Capittel.

Balac ende Bileam slachten ende offeren runderen ende rammen, vers 1, etc. Godt legt eenen zegen over Israël in Bileams mont, 5. Hier over verstoort sich Balac, 11. Sy gaen nae een ander plaetse, om 't volck Godes te vloecken, 13. ende offeren aldaer wederom, 14. Godt ontmoet wederom Bileam, ende legt noch eenen grooteren zegen in sijnen mont, 16. Balac brengt Bileam op een derde plaetse, daer sy oock offerhanden doen, 27.

1

DOe seyde Bileam tot Balac, bouwt my hier seven altaren: ende bereydt my hier seven varren, ende seven rammen.

2

Balac nu dede gelijck als Bileam

[fol. 75r]

gesproken hadde, ende Balac ende Bileam offerden eenen varre, ende eenen ram, op elcken altaer.

3

Doe seyde Bileam tot Balac, Blijft staen by u brand-offer, ¹ ende ick sal henen gaen, misschien sal de HEERE my te ² gemoete komen, ende 't gene dat hy wijsen sal, dat sal ick u bekent maken: doe ginck hy op de ³ hoochte.

1 T.w. om Godt te vragen, maer dit dede hy door onbehoorlicke wijse van doen, als blijckt cap. 14.1.

2 Hebr. my te gemoete ontmoeten.

3 And. alleen.

4

Als Godt Bileam ontmoett was, so seyde hy tot hem, Seven altaren hebbe ick toegerichtt, ende hebbe eenen varre ende eenen ram op elcken altare geoffert.

5

Doe leyde de HEERE het woort in Bileams mont, ende seyde, Keert weder tot Balac, ende spreeckt aldus:

6

Als hy nu tot hem weder-keerde, siet so stont hy by sijn brand-offer, hy ende alle de Vorsten der Moabiten.

7

Doe ⁴ hief hy sijne spreucke op, ende seyde: Uyt ⁵ Syrien heeft my Balac de Coninck der Moabiten halen laten, van 't geberchte tegen 't oosten [seggende], Komt vervloeckt my ⁶ Iacob, ende komt, scheldet Israël.

4 Door het woort op-heffen, wort hier te kennen gegeven, dat Bileam sijne stemme verheven ende overluyt gesproken heeft.

5 T.w. uyt Mesopotamia, 't welck in Syrien gelegen is, Deuter. 23.4. Hebr. Aram.

6 D. de nakomelingen Iacobs. Alsoo stracx, Israël, dat is, de Israëliten.

8

Wat sal ick vloecken, dien Godt niet en vloeckt? ende wat sal ick schelden daer de HEERE niet en scheldet?

9

Want van de hoochte der steen-rotsen sie ick hem, ende van de heuvelen aenschouwe ick hem: siet, ^a dat volck sal ⁷ alleen woonen, ende 't en sal onder de Heydenen niet gerekent worden.

a Deuter. 33.28.

7 T.w. Van andere natien afgesondert, soo in kerckelicke als politijcke saken. Vergel. Mich. 7.14. met de aent.

10

Wie sal het ⁸ stof Iacobs tellen? ende 't getal, [ja] ⁹ het vierde deel van Israël? ¹⁰ mijne ziele sterve den doot der ¹¹ oprechten, ende mijn uyterste zy gelijck ¹² het sijne.

8 D. de kinderen, of 't zaet. Siet Genes. 13.16. ende 28.14.

9 And. van een quartier. 'tschijnt dat Bileam gesien heeft op het leger der Israëliten, dat in vyer quartieren gedeylt was rontom den Tabernakel. Num. cap. 2.

10 D. laet my sterven den doot der gerechtigen: maer Bileam is onder de vyanden Godes omgekomen. ond. 31.8. Ios. 13.22. siet oock 2.Corinth. 11.15.

11 Oft, der genen die recht zijn.

12 T.w. Israëls.

11

Doe seyde Balac tot Bileam, Wat hebt ghy my gedaen? ick hebbe u genomen, om mijne vyanden te vloecken, maer siet, ¹³ ghy hebtse doorgaens gesegent.

13 Hebr. ghy hebtse gesegent segenende.

12

Hy nu antwoordde, ende seyde: Sal ick dat niet waernemen te spreken, dat de HEERE in mijnen mont geleyt heeft?

13

Doe seyde Balac tot hem, Comt doch met my aen een ander plaetse, ¹⁴ van waer ghy hem sult sien, ghy en sult niet als sijn eynde sien, maer hem niet gantschelick sien, ende vervloeckt hem my van daer.

14 Als of hy seyde: of ghy misschien door de groote menichte verschrickt mocht worden, ende daerom hem niet derven vloecken. And. van waer ghy hem sien sult (ghy hebt alleenelick zijn eynde gesien, maer ghy en hebt hem niet gantschelick gesien) ende vervloeckt, etc.

14

Also nam hy hem mede tot het velt Zophim, op de hoochte van Pisga: ende hy bouwde seven altaren, ende hy offerde eenen varre ende eenen ram op elcken altaer.

15

Doe seyde hy tot Balac, Blijft hier staen by u brand-offer: ende ick sal ¹⁵ [hem] aldaer ontmoeten.

15 T.w. den HEERE, om raet te vragen.

16

Als de HEERE Bileam ontmoett was, ^b so leydde hy het woort in sijnen mont: ende hy seyde, Keert weder tot Balac, ende spreeckt alsoo.

b Bov. 22.35.

17

Doe hy tot hem quam, siet so stont hy by sijn brand-offer, ende de Vorsten der Moabiten by hem: Balac nu seyde tot hem, Wat heeft de HEERE gesproken?

18

Doe hief hy sijne spreucke op, ende seyde: ¹⁶ Staet op Balac, ende hoort, neygt uwe ooren tot my, ghy sone Zippors.

16 T.w. om het woort des HEEREN met eerbiedinge aen te hooren. Siet Iud. 3.20.

19

^c Godt en is geen man, dat hy liegen soude, nochte eenes menschen kint, dat het hem berouwen soude: soude hy 't seggen, ende niet doen? ofte spreken, ende niet ¹⁷ bestendich maken?

c 1.Sam. 15.25. Iac. 1.17.

17 Hebr. doen staen.

20

Siet ick hebbe ¹⁸ ontfangen te ¹⁹ segenen: dewijle ²⁰ hy segent, so en sal ick het niet keeren.

18 T.w. last van den HEERE. De sin is, Godt heeft my bevolen Israël te segenen, ick moet hem gehoorsaem zijn.

19 T.w. dit volck van Israël.

20 T.w. de HEERE.

21

²¹ Hy ^{d 22} en schouwt niet aen de ongerechticheyt in Iacob, oock en siet hy niet aen de ²³ boosheyt in Israël: de HEERE sijn Godt is met hem, ende het ²⁴ geklanck ²⁵ des Conincks is by ²⁶ hem.

21 Dat is, Godt de HEERE is so goedertieren over de Israëliten, dat hy hare sonden als niet en siet, nochte toe en rekent.

d Psal. 32.1, 2. ende 51.11. Ierem. 50.20. Rom. 4.7.

22 And. hy en siet geen afgoderije, etc. ende geene moeyte etc. dat is, de woelinge die de afgodendienaers bedrijven.

23 Of, verkeertheyt. And. moeyte, arbeyt.

24 T.w. der Trompetten. Hy siet op de silveren trompetten: van de welcke siet bov. 10.9. Ios. 6.16, 20. Iud. 7.20. ende 2.Chron. 13.12.

25 D. Godes, des Konincx aller Koningen. Dit kanmen duyden op de predicatie des Goddelicken woorts.

26 T.w. by Iacob: of, by Israël.

22

Godt heeftse uyt Egypten uytgevoert: ^e sijne krachten zijn als eenes ²⁷ eenhoorns.

e Ond. 24.8.

27 De Eenhoorn wort in de Heylige schrift geroemt van wegen sijne kracht, ond. 24.8. Deuter. 33.17. Iob 39.12. Psal. 22.22. ende 92.11. Dit beest is te dier tijt bekent geweest, maer wat het eygentlick zy, en weetmen nu niet.

23

Want ²⁸ daer en is geen tooverye tegen Iacob, noch waerseggerye tegen Israël: ²⁹ Te deser tijt sal van Iacob geseyt worden, ende van Israël, ³⁰ wat Godt gewrocht heeft.

28 D. de tooverye en vermach niet tegen de Israëliten. And. in Iacob. etc.

29 Hy wil seggen: men sal niet alleen in toekomende tijden vertellen de wonderwercken, die Godt onder dit volck gedaen heeft, maer oock nu.

30 And. wat ist dat Godt gedaen heeft?

24

Siet het volck sal opstaen als een oudt leeuw, ende 't sal sich verheffen als een leeuw: 't en sal sich niet nederleggen tot dat het den roof gegeten, ende 't bloet der verslagenen gedroncken sal hebben.

25

Doe seyde Balac tot Bileam, ³¹ Ghy en sult het gantschelick noch vloecken, noch geensins segenen.

31 Hebr. vloeckende niet vloecken, ende segenende niet segenen.

26

Doch Bileam antwoordde, ende seyde tot Balac: Hebbe ick niet tot u gesproken, seggende, Al wat de HEERE spreken sal, dat sal ick doen?

27

Voorder seyde Balac tot Bileam, Comt doch, ick sal u aen een andere plaetse mede nemen: misschien sal het recht zijn in de oogen van dien Godt, dat ghy ³² het my van daer vervloeckt.

32 T.w. het volck van Israël.

28

Doe nam Balac den Bileam mede tot de hoochte van ³³ Peor, die tegen de woestijne siet.

33 De name eenes berchs, by de Griecken Phogor genoemt, op welcken de Moabiten haren afgodt, genoemt Baal-Peor, plechten offerhande te doen, Ond. 25.2, 3, 18. aldaer hadden sy eenen Tempel, geheeten Beth-Peor, Deuter. 3.29. oock wasser een stadt alsoo genoemt, die naderhant den Rubeniten is toegevallen. Ios. 13.15, 20.

29

Ende Bileam seyde tot Balac, Bouwt my hier seven altaren, ende bereydt my hier seven varren, ende seven rammen.

30

Balac nu dede gelijck als Bileam geseyt hadde: ende hy offerde eenen varre, ende eenen ram op elcken altaer.