Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

[fol. 25v]

Het xlviij. Capittel.

Iacob, kranck zijnde, wort van Ioseph besocht, vers 1, etc. dien hy Godts beloften voorhoudt, ende neemt sijne twee sonen, Manasse ende Ephraim aen, voor sijn eygen, als vaders van twee bysondere stammen in Israel, 3. In het opleggen der handen, ende segenen treckt Iacob wetens den jongsten t.w. Ephraim, voor den outsten t.w. Manasse, 13. onaengesien Iosephs vermaninge, 17. Segentse also, mitsgaders haren vader Ioseph, ende propheteert hare wederkomste in Canaan, 21. geeft Ioseph een stuck lants voor uyt, 22.

1

HEt geschiedde nu na dese dingen, datmen Ioseph seyde, Siet, uwe vader is kranck: doe ¹ nam hy sijne twee sonen met sich, Manasse, ende Ephraim.

1 T.w. treckende na sijnen vader, om hem te besoecken.

2

Ende men bootschapte Iacob, ende men seyde, Siet uwe soon Ioseph komt tot u: so versterckte sich Israël, ende sat op 't bedde.

3

Daerna seyde Iacob tot Ioseph; ² Godt ^a de Almachtige is ^b my verschenen te ³ Luz inden lande Canaan; ende hy ⁴ heeft my gesegent:

2 Siet bov. 17. op 't vers 1.

a Bov. 17.1.

b Bov. 35.6.

3 And. Bethel genoemt. Siet bov. 28.19. ende 36.6.

4 D. hy heeft de segeningen aen mijnen vader ende grootvader belooft, weder met my vernieuwt ende bevestigt; alsoo die van hant tot hant aen onse naekomelingen overgelevert moeten worden.

4

Ende hy heeft tot my geseyt, ^c Siet, ick sal u vruchtbaer maken, ende u vermenichvuldigen, ende u tot eenen hoop van volckeren stellen; ende ick sal uwen zade na u dat ⁵ lant ⁶ tot eene eeuwige besittinge geven.

c Bov. 28.3. ende 35.11.

5 T.w. het lant Canaan.

6 Hebr. tot eene besittinge der eeuwicheyt. namelick geduerende den tijt der wet, ten aensiene van dit aerdsche Canaan: maer eenen tijt sonder eynde, ten aensien van het Hemelsche. siet bov. 13.15. ende 17.7, 13. met de aent.

5

Nu dan, uwe twee sonen, ^d die u in Egyptenlant geboren waren, eer ick in Egypten tot u gekomen ben, ⁷ zijn mijne: ⁸ Ephraim ende Manasse sullen mijne zijn, als Ruben, ende Simeon.

d Bov. 41.50. ende 46.20.

7 D. ick wil hebben datse inde bedeelinge mijner goederen, ende des lants Canaan, elck voor eene stake ofte stamme gehouden worden, als of sy uyt my geboren waren, ende niet uyt u. Ios. 14.4. ende 16.1. ende 17.17. Aldus heeft Ioseph, die maer een deel der erffenisse neffens sijne broederen moeste hebben, een dobbel gehadt, 't welck Ruben toequam, als den Eerstgeborenen. siet bov. 29.32. maer is hem ontnomen, ende aen Ioseph overgeset, 1.Chron. 5.1, 2. om oorsake vermelt ond. cap. 49. vers 3, 4.

8 Ephraim wort voor Manasse genoemt, om reden vermelt vers 19.

6

Maer ⁹ u geslachte, dat ghy na hen sult gewinnen, ¹⁰ sullen uwe zijn: ¹¹ sy sullen nae harer broederen naem genoemt werden in haer erfdeel.

9 D. uwe kinderen, die ghy boven Manasse, ende Ephraim hier na soudt mogen krijgen.

10 D. sy sullen uwe sonen gerekent worden, ende mijne neven uyt u.

11 Dat is, sy sullen in het deelen des lants by een van dese hare twee broederen gerekent worden, ende niet stammen op haer selven maken, als dese twee. Nae, ofte, over eenige name genoemt te worden, is, daer nae te heeten, ende onder die gerekent te worden, die van sulcken name zijn. Siet Deut. 28.10. Amos 9.12. ende verg. ond. vers 16.

7

Doe ick nu van ¹² Paddan quam, ^e so is Rachel ¹³ by my gestorven in 't lant Canaan, op den wech, ¹⁴ alst noch een kleyne streke lants was ¹⁵ om tot Ephrath te komen: ende ick begroefse aldaer aen den wech van Ephrath, de welcke is Bethlehem.

12 And. Paddan-Aram. Siet bov. 25.20. ende 35.9.

e Bov. 35.19.

13 And. over my gestorven: als ofmen seyde: op mijnen schoot, ende tusschen mijne armen liggende. And. voor my; dat is, voor mijne oogen.

14 Siet bov. 35. op vers 16.

15 Siet bov. c. 35. op vers 16. ende 19.

8

Ende Israël sach de sonen Iosephs: ende seyde; ¹⁶ Wiens zijn dese?

16 Iacob sach met een veroudert gesichte, vers 10. so dat hy op dese sonen Iosephs sijne oogen slaende, de selve niet recht, nochte bescheydelick en conde kennen.

9

Ende Ioseph seyde tot sijnen vader; Sy zijn mijne sonen, die my Godt hier gegeven heeft: ende hy seyde; ¹⁷ Brengtse doch tot my, ¹⁸ dat ickse segene.

17 Hebr. neemtse, D. neemtse ende brengtse. het woort nemen wort dickwijls soo gebruyckt. Siet bov. c. 12. vers 15.

18 D. dat ick haer de beloftenissen Godes, hoe hy haer segenen wil, verkondige, ende met oplegginge der handen bevestige, nae de wijse van de segeninge der Patriarchen. Siet bov. 27. op vers 4.

10

Doch Israëls oogen waren ¹⁹ swaer van ouderdom, ²⁰ hy en konde niet sien: ende hy dedese naederen tot hem, ²¹ doe kuste hyse, ende ²² omhelsdese.

19 D. dicke, ende doncker, niet bequaem om onderscheydelick te sien.

20 D. hy en konde niet wel sien: als vers 8.

21 Siet bov. cap. 27. op vers 26.

22 Siet bov. cap.29. vers 13. ende 33.4.

11

Ende Israël seyde tot Ioseph; Ick en hadde niet gemeynt u aengesicht te sien: maer siet, Godt heeft my oock u zaet doen sien.

12

Doe dedese Ioseph uytgaen ²³ van sijne knyen, ende ²⁴ hy booch hem voor sijn aengesichte neder ter aerde.

23 T.w. van Iacobs knyen, tusschen de welcke hy de jongers hielt in het omhelsen, doch Ioseph wildese nu hem ordentlick nevens malkanderen voorstellen, om op gewoonlicker wijse van hem den segen te ontfangen.

24 Sijnen vader burgerlicke eere bewijsende, ende hem bedanckende voor de vriendschap ende eere aen hem, ende sijne kinderen bewesen.

13

Ende Ioseph nam die beyde, Ephraim met sijne rechterhant, tegen over Israëls slinckerhant, ende Manasse met sijne slinckerhant, tegen over Israëls rechterhant, ende hy dedese naederen tot hem.

14

Maer Israël streckte sijne rechterhant uyt, ende ²⁵ leydese op Ephraims hooft, hoewel hy de ²⁶ minste was, ende sijne slinckerhant op Manasses hooft: ²⁷ hy bestierde sijne handen verstandelick; ²⁸ want Manasse was de eerstgeboren.

25 Hebr. steldese.

26 T.w. van jaren.

27 Hebr. hy maeckte sijne handen wijs, dat is, hy en dedet niet uyt misverstant, maer met goede voorgaende wetenschap, als een Propheet, Godes wille volbrengende, sonder achtinge te geven, op de eerstgeboorte. De oplegginge der handen, waer van hier eerst gesproken wort, is te deser tijt, ende naderhant, gebruyckt geweest, 1. in segeningen, als hier, ende Matth. 19.15.
2. in offerhanden, Levit. 1.4. siet de aenteeckeninge.
3. in veroordeelingen ende straffen, Levit. 24.14.
4. in inhuldingen, ende voorderingen tot ampten, Num. 8.10. Deut. 34.9. Act. 6.6. 1.Tim. 4.14.
5. in 't doen van mirakelen, Mar. 6.5. Luc. 4.40. Act. 28.8. etc.

28 And. hoewel.

15

Ende hy ^f segende ²⁹ Ioseph, ende seyde: De Godt voor wiens aengesichte mijne vaders Abraham, ende Isaac gewandelt hebben, die Godt die my gevoedt heeft, van dat ick was, tot op desen dach,

f Hebr. 11.21.

29 T.w. in sijne kinderen; als blijckt vers 16.

16

^g Die ³⁰ Engel, die my verlost heeft van alle quaet, segene dese jongers, ende ³¹ dat in hen mijn naem genoemt werde, ende mijner vaderen Abrahams, ende Isaacs naem, ende dat sy vermenichvuldigen als visschen in menichte, in 't midden des lants.

g Bov. 31.42. ende 32.1.

30 Dewijle Iacob van desen Engel het selve versoeckt, dat hy vers 15. van Godt bidt, so en kan dit van geenen geschapenen Engel verstaen worden, maer moet verstaen zijn van Godts sone. siet bov. cap. 22. op vers 11.

31 D. dat sy in mijn geslachte gerekent, ende mijne, ende mijner vaderen Abrahams, ende Isaacs kinderen genoemt, ende daer voor gehouden werden. Dit is alsoo geschiet: want sy zijn onder de twaelf stammen Israëls gestelt geweest, als Iacobs eygene kinderen. Verg. bov. de aent. op het vers 6.

17

Doe Ioseph sach, dat sijn vader sijne rechterhant op Ephraims hooft leyde, so was het quaet ³² in sijne oogen, ende hy ondervattede sijnes vaders hant, om die van Ephraims hooft, op Manasses hooft af te brengen.

32 D. het beviel hem qualick. Siet bov. 21. op 't vers 11.

18

Ende Ioseph seyde tot sijnen vader; Niet alsoo, mijn vader: want dese is de eerstgeboren; legt uwe rechterhant op sijn hooft.

19

Maer sijn vader weygerde 't, ende seyde; Ick weet het, mijn sone, Ick weet het, hy sal oock tot een volck worden, ende hy sal oock groot worden: maer nochtans sal sijn kleynste broeder ³³ grooter worden dan hy, ende sijn zaet sal ^h eene ³⁴ volle menichte van volckeren worden.

33 Als de Israëliten eerst getelt wierden inde woestijne, so wert Ephraim eerst gerekent, ende hy hadde 8300 mannen meer dan Manasse, als te sien is Num. c. 1. vers 32, 33, 35. ende c. 2. vers 19, 21.

h Ruth 4.11, 12.

34 Hebr. volheyt.

20

Alsoo segende hyse te dien dage, seggende, ³⁵ In u sal ³⁶ Israël segenen, seggende, ⁱ Godt sette u als Ephraim, ende als Manasse: ende hy settede Ephraim voor Manasse.

35 And. nae u, dat is, nae u exempel: als of hy seyde; De Israeliten willende yemant segenen, ofte geluck wenschen, sullen u tot een exempel ofte voorschrift nemen, gelijck de naestvolgende woorden dit klaerlick aenwijsen. Sulcke maniere van segenen, siet oock Ruth 4.11. ende van vloecken, Ier. 29.22.

36 D. mijne nakomelingen de Israëliten.

i Ier. 31.20.

21

Daernae seyde Israël tot Ioseph; Siet, ³⁷ ick sterve: maer Godt sal met u lieden wesen, ende hy sal u weder brengen ³⁸ in het lant uwer vaderen.

37 D. ick sal haest sterven: zijnde de tegenwoordige tijt genomen voor den tijt die haest komen sal, ende aenstaende is. Verg. bov. cap. 19. vers 13. ende 20. vers 3. ende Ioh. 14.2.

38 D. in het lant Canaan.

22

^k Ende ick hebbe u een ³⁹ stuck lants gegeven ⁴⁰ boven uwe broederen; ^l 't welck ick met mijnen sweerde, ende met mijnen boge uyt der ⁴¹ Amoriten hant ⁴² genomen hebbe.

k Ios. 13.7. ende 16.1. ende 17.1.

39 Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick een schouder, ofte rugge, als bov. 9.23. ende daerna by gelijckenisse een stuck, deel ofte streke lants hooge gelegen, als hier. Maer Iacob, als een Propheet, siet oock op de naem der stadt Sichem, die in dat lant aen 't geberchte gelegen was. Siet bov. c. 12. vers 6. ende naderhant den stamme Ephraims toegevallen is, Ios. 20.7. in 't welcke oock Iosephs gebeente begraven is geweest, Ios. 24.32: als in 't lant dat sijn Vader Iacob hem Prophetischer wijse beset ende gegeven hadde, Ios. 4.5. welverstaende niet alleen het stuck lants, het welcke hy voor hondert stucken gelts gekocht hadde, bov. 33.19: maer oock al het lant der stadt Sichem, die Simeon, ende Levi met gewapender hant ingenomen, ende geplundert hadden, bov. c. 34. vers 25, 26.

40 T.w. ten aensien van het recht der Eerstgeboorte, Deut. 21.17. 't welck Ruben verloren hadde, ende op Ioseph gebracht was, 1.Chron. 5.1. (soo veel de dobbele erffenisse belangde) als den Eerstgeborenen der weerdichster huysvrouwe.

l Ios. 24.8.

41 Hebr. des Amoriters. Hy stelt eenes volcks name voor alle de Canaaniten, om dat de Amoriten een vande machtichste volcken waren inden lande Canaan, als blijckt Amos 2.9. Alsoo oock bov. c. 15. vers 16. ende Ios. 10.5.

42 Te weten, als ick na den moort der Sichemiten (vreesende voor de naeburige Canaaniten) hebbe moeten met gewapende hant op mijne hoede wesen, om niet overvallen te worden. Nu dewijle Godt dese mijne sorge gesegent heeft, sendende eene verschrickinge over de omliggende inwoonderen, so hebbe ick daer dat stuck lants behouden, het welcke ick nu door Godts segeninge houde 't mijne te zijn in eygendom, gelijck het hier na uwe nakomelingen sal toebehoren in gebruyck, ende besittinge. ofte anders, nemen sal door het sweert, ende den boge mijner nakomelingen.