Spiegel der jeught, ofte Spaense tyrannye, gepleegt in dese Nederlanden

[fol. A2r]

Voor-reden.

Eerwaerdige Vader- en Landt-lievende Mede-Burgers.

STracks in den beginne van ons twaelf-jarigh Bestant, hebbe ik dit Boecxken geschreven, vresende dat gedurende de Vrede ofte Treves, met den Spaengiaert opgericht, vele van onse bejaerde Landtsliede de Spaensche Tyrannye, die sy beleeft hadden, met der tijdt vergeten souden, ende dat vele onder de opwassende Jeught (die de selfde niet beleeft en hebben, oock den tijd niet nemen en willen om de Historie te door-lesen, die des Spaengiaerden wreetheden melden) nimmermeer te degen weten en souden, hoe de Spaengiaerden haer Ouders mishandelt hadden, ja oock vele harer Broederen en Susteren in harer Moederen lichamen: aen welcke saken, wetenschap ende kennisse, dewijl nochtans een groot deel onser ende onser Nakomelingen welvaert is hangende: want die der Spaengiaerden Tyrannye ende arghlistigheyt niet en kent, die en salder sich niet in voor hoeden nochte wachten: ende die sich daer voor niet en hoedt noch en wacht, die sal onversiens, onder een schoon samblant van de selfde overvallen worden, ende hy sal het beklagen, dat hy niet gewaeckt en heeft, als het te laet sal wesen. Soo hebbe ick dan tot waerschouwinghe aller goeder Inwoonderen deser Landen, in dit Boecxken op het kortste verhaelt, verscheydene bloe-

[fol. A2v]

dige vervolgingen, Tyrannische Wreetheden, Moorderyen, verwoestinghen van Landen ende Steden, Vrouwen-schenderyen, ende andere diergelijcke daden, die de Spaengiaerden, met hare Adherenten, in dese Landen ettelijcke jaren langh gedaen ende begaen hebben; als oock, hoe sy gesocht hebben ons te berooven van onses lieven Vaderlands diere gekochte Wetten ende Privilegien, &c. Als mede, ja insonderheyt, hoe dat men met het invoeren der Spaensche Inquisitie, gesocht heeft ons te ontblooten van dien dierbaren Schat der Gereformeerde Religie, die door den Zegen des Heeren, met soo groote vrucht nu ettelijcke Jaren is gepredickt geweest, &c. Ick weet ende vertrouwe vastelijck, dat alle de gene die een vroom, Christelijck, oprecht Nederlands gemoedt hebben, liever vromelijck vechtende, haer leven sullen verliesen, dan een van sulcke Wreetheden ende onweerdigheden wederom te beleven ofte te lijden.

Wy en behoorden nimmermeer de Wreetheden, welcke de Spaengiaerden aen ons ende de onse bedreven hebben, te vergeten, maer wy behoorden steets als voor onse oogen geschreven te hebben, ja 't ware te wenschen, dat de selfde aen alle publijcke Plaetsen, ende hoecken der straten in steenen gegraveert ende geschildert stonden, op dat wy steets het selfde mochten indachtig wesen, ende datse alsoo onsen Nakomelingen van eeuwe tot eeuwe mochten ingeprent worden.

Alle de gene die haer selven inbeelden ofte laten wijs maken, dat de Spaengiaerden nu soo wreet noch

[fol. A3r]

soo Bloet-dorstigh niet en zijn, alle sy eertijds geweest zijn ten tijde van den Keyser Karel den vijfden, ofte sijnen Soons Philippi, die zijn grootelicx geabuseert: Soo weynigh als een Katte het Muysen, een Exter het huppelen laten kan, ofte eenen Moorman sijn swarte huyt, in een witte, ofte eenen Luypaert sijn vlecken veranderen kan, alsoo weynigh kan, of sal de Spaengiaert sijn Bloetdorstig gemoet veranderen ofte verlaten.

Aert en wil van Aert niet; immers en moeten wy Nederlanders niet vermoeden, dat de Spaengiaert, wanneer hy over ons konde Meester worden (daer voor ons de goede Godt genadelick behoede) ons nu beleefdelicker ofte genadelicker soude tracteren, nu wy soo vele Jaren hebben tegenstant gedaen, nu hy soo veel Millioenen van Menschen ende Gelt aen ons gespilt heeft, ende wy soo veel Jaren zijn in den wegh geweest, dat hy tot sijn ingebeelde Monarchie niet ghekomen en is, als hy ons ende onse Lands-lieden ende Vaderen getracteert heeft, die op het hondert-duysentste deel soo veel tegen hem niet misdaen en hebben, als wy die nu leven, gedaen hebben, na sijn oordeel; want goet en bloet, lijf en leven, Religie, Privilegie, Vrouwen en Kinderen voorvechten ende verdedigen, dat hiet ende is in 't oordeel der Spaengiaerden Crimen Laesae Majestates, dat is: Men verbeurt daer mede lijf en goet, ende alles wat men heeft.

Dit alles verhalen ende bewijse ick breeder in dit Boecxken, het welck ick geintituleert hebbe, SPIEGEL DER JEUGHT, om dat men

[fol. A3v]

dese dingen den Kinderen van der Jeught op behoorde in te Prenten, ende als met de Pappe te laten incorporeren. Edoch soo sal dit Boecxken mede den vol-Wassenen oorbaerlick ende dienstigh wesen: dien namelick, die of den tijdt, of den lust niet en hebben om de groote Boecken, in de welcke onse Nederlantsche Tragedien beschreven staen, te doorlesen.

Mijn lieve Lants-luyden.

Leest dit Boecxken met aendacht, 't sal u niet berouwen: Danckt Godt dat hy soo genadelijck de Geunieerde Provintien, ons lieve Vaderlandt dus lange onder de Vleugelen sijner Almacht heeft bewaert voor den Spaenschen Sperwer: Helpt bevorderen de verlossinge uwer Benabuyrder Provintien ende Steden, ende aller der gener die onder het Jock der Spaenjaerden suchten, oft daer voor vreesen en duchten: Laet het u nimmermeer Verdrieten, gy die de macht en middelen hebt, tot desen eynde mildelijck te contribueren, beter veel geven ende wat te houden, dan karigh te zijn in het geven, ende alles te verliesen.

Desen laetsten Druck is van den Autheur, selfs nu van nieuws oversien, ende met de Moort van de Vaudoysen vermeerdert; ende en kent geen andere voor de sijne, dan die by Symon Onder de Linde gedruckt sullen werden.

Gegeven in mijn Studeer-kamer, desen 12. Martij, Anno 1640.