De spieghel der menscheliker behoudenesse
(1949)–Anoniem Spieghel der menscheliker behoudenisse– Auteursrecht onbekend
[Folio 72d]
| |
Int capitel dat hier voren
Staet ghescreven machmen horen
Die rechte vraye waerheit das,
Hoe onse here begraven was
Van enen ridder, es mi bediet,
Die joseph van aromathyen hiet.
In dit capitel, dat hier nu
Na volghet ./ zal ic toghen u,
Hoe onse here god na dit
Daelde in der hellen pit.
Nu hoort die waerheit dan daer af.
Te noene, als onse here gaf
Zinen gheest ander crucen hout
Ende staerf daer om onse scout,
Die ziele ons heren bi waerheden
Verzament metter godlijcheden
Daelde, zeid die latijnsche woort,
In de helle rechte voort
Om te troosten de vrienden zijn
... wien hi al dit ghepijn
... ict las
...tich was
...
...
| |
[Folio 74a]
| |
Scillet theete vier van dien
Biden viere, dat wij hier zien,
Zo heet es dat vier boven desen.
Boven deser steden, zo wij lesen,
Zo staet, na der scrifturen verclaren,
Die helle, daer die helighen in waren
Voor ons heren comste gheleghen,
Die wij anders te heetene pleghen
In ons dietsch of vlaemsch albloot
Ende noemen dese: abrahams scoot.
Ende zomeghe heetent den voorbouch.
Scrifture mi hier of ghewouch,
Also ic hier te voren zeide,
Dat in dit voorbouch, in dese stede,
Die helighe vaders te zijn plaghen
Als zij storven / voor dien daghen,
Dat onse here om onse noot
An dat cruce wart ghedoot.
Daer brac die almoghende god
Aldie voochdye ende ooc dat slot
Ende heift ons allen zonder waen
Die poorte vanden hemel ontdaen.
In dese helle, als ic vernam,
Onse here god almoghende quam
Ende verloste zine vrienden alle
Die daer laghen bi ghetalle.
In deser voorseider hellen kiele
Zo was ons heren cristus ziele
Vander tijt, also ict las,
Dat hi ant cruus ghestorven was,
Toter ure dat hi na desen
God ende mensche was verresen.
Mi zeghet die latijnsche sprake
Voor waerhede, al was dat zake
Dattie ziele ons heren bequame
Ghesceeden was vanden lechame,
Nochtan was die godlijchede
Int vleesch ende in die ziele mede
Ende zoe ne was niet ghesceeden
In gheenre tijt van enich van beeden.
Die ziele was inden voorbouch
Metter godheit, als ic ghewouch,
Teen ende tander ghevoucht te zamen.
Vanden vleesche ons heren lechamen,
| |
[Folio 74b]
| |
Daer sciet de gotheit gheen tijt af.
Al waest dat doot lach int graf,
Daer was altoos die godlijchede
Metten doden vleessche mede.
In die jeeste ic dus vernam,
Als onse here ter hellen quam
Entie helighe vaders, die lange,
Die godlijchede an gange,
Ende als die gotheit hem was bi
Ende zijse anzaghen ./ hadden zij
Al die bliscap ende vruechde claer
Van alte male den hemel daer,
Gheene pine zij besieven niet.
Ghelijc dat men te zecghen pliet
Int ghemeene, dat zo waer
Die paeus es . dat rome es daer,
Ende also in deser ghelike,
Waer onse here van hemelrike
Es in zijnre godlijchede,
Daer es die hemelsce glorie mede.
Ende om dat, alsoot es gheseit,
Daer was die vulle godlijcheit,
Zo wasser ooc, dat weet vorwaer,
Al die hemelsche bliscap daer.
Onse here jhesus dede ooc ghewach
Den moordenare upten selven dach,
Dat hi noch ant cruce hinc,
Ende zeide aldus dese dinc:
"Over waer zo zeghic di,
Dattu int paradijs met mi
Zuls verhueghen ende verbliden zaen."
Maer dat en es niet te verstaen
Vanden erdschen paradise,
Maer vander godheit ict bewise,
De welke alle vruechde gheift,
Die de hemel binnen heift,
Des diefs ziele dan zonder waen
Die es met onsen here ghegaen
Inder hellen voorbouch algadre,
Daer doe in laghen die helighe vadre
Ende zach die glorie der godlijcheden,
Ghelijc dat dander helighen deden,
Ende als die helighen zaghen onsen here,
Verblijden zij utermaten zere
| |
[Folio 74c]
| |
Ende riepen ooc altemale
Met groter bliscap dese tale:
Du bes nu comen, here weert,
Wien wij langhe hebben begheert
Ende na wien dat wij met hopen
Hebben menichwaerf gheroepen.
Edele here, ghebenedijt
Moetti zijn in alre tijt,
Dat ghi ons aldus vertroost
Ende huut desen pine verloost!
Dat onse here na mijn tellen
Aldus es ghedaelt ter hellen
Metter godlijcheden weert,
Was wilen wel ghefigureert
Bi drien kindren, wilt gheloven,
Die gheset waren in enen oven
Met heeten viere, dats waerhede,
Binnen babylonien der stede,
Daer onse here omnipotent
Enen inghel heift ghesent,
Diese daer vertroosten zoude.
Die inghel ne quam niet also houde,
Des viers hitte na wart verkeert
In zoeten dauwe, als men ons leert.
Ende of dus mocht vertroosten hie
In den oven . dese kinder drie,
Hi die was een inghel maer,
Dien god hadde ghesent aldaer,
Zo mocht dan zelve vele mere
Verbliden god onse lieve here
| |
[Folio 74d]
| |
Zijn helighen ende verhoghen,
Die laghen inder hellen doghen.
Dat god onse here, ghelovets mie,
Te trooste deser kindren drie
Zinen inghel heift ghesent,
Daer dede hi ons wel bi bekent,
Dat hi ter hellen zoude dalen daernaer
Ende zine vriende vertroosten daer.
Die dan waren in desen oven
Waren kindren, als wij gheloven,
Also ic hier te voren zeide,
Entie vaders in svoorbouchts stede
Die waren ooc onnosel ende goet
Ende zuver als kinder, bem ic vroet;
Ende alle die storven up ertrike
Voor ons heren comste zekerlike
Ende niet ne hadden bin haren leven
Van der zonden, die zij hadden bedreven,
Vulle penitencie ghedaen,
Moesten eerst ten vaghevier gaen.
Ende als zij ghezuvert waren,
Quamen zij int voorbouch daer nare,
Ende daer beidden zij met ghere
Na die comste van onsen here
Ende waren claer ende zuver vonden,
Zonder alleene vander erfzonden,
Diese daer ghevanghen helt
In den voorbouch also ghequelt,
Daerse niement lossen zoude
Dan god onse here, als hi woude.
| |
[Folio 75a]
| |
Dit was wilen bediet wel
Bi den propheete daniel
Inden pit, hoort dit verclaren,
Daer hongherighe lyebaerden in waren.
Ende god onse here, mi bekent,
Heift hem bi abacuc teten ghesent.
Daniel, verstaet wel dit,
Was in eenen diepen pit
In tormente groot ghegheven
Hongherighen lyebaerden zeven,
Om dat zine in corten stonden
Zouden scueren ende verslonden.
God halp hem met ziere cracht
Ende heiftene onghequetst ghewacht.
Daniel ne hadde .j. twint niet teten,
Die materie doet mi weten,
Daer abacuc, dies ic ghewouch,
Den mayers tacker teten drouch,
Een inghel tot Abacuc quam,
Dine bi zinen hare nam
Ende voordene in waerre woort
Tot daniel rechte voort,
Ende heift hem also ghebrocht teten.
Ende hier bi zo es te weeten,
Dattie hemelsche drochtijn
Heift behoet die vrienden zijn
Inden voorbouch vor die vianden,
Dat zij de helighen niet en scanden,
Ende ten laetsten over waer
Zo es hi zelven comen daer
Ende heiftse met ziere duecht goet
Vertroost ende wel ghevoet
Ende ghevoert te zinen rike,
Daer zij in bliven ewelike.
Daniels pit, verstaet wel mi,
Daer es de helle beteekent bi,
Biden lyebaerden zonder waen
Zijn die vianden te verstaen,
Ende der lyebaerden waren zeven
Ende daer bi zo es wel bescreven,
Dat vianden in allen hueren
Ons tempteren ende becueren
Met anlicghene tallen stonden
Met zeven dootliken zonden,
| |
[Folio 75b]
| |
Dewelke zijn hovaerdichede,
Nijt / gramscap / ende ghierichede,
Gulsicheit ende traecheit dan
Ende luxurie volghet daer an.
Dese zonden zijns sviants wapen
Ende schichten/ daer zij mede betrapen
Ons, die zij brochten gherne int net.
Met deser wapine es ooc beset
Die helle altoos /. ic zeker weet,
Ende staen ter scoten altoos bereet.
Al was dese helle met groter cracht
Ende met wapinen zere ghewacht,
Nochtane bracse ons heren bloet
Lichtelike al metter spoet,
Ende hi bracse, alst es anschine,
Lichtelike met cleenre pine.
Dit was wel beteekent dus
Wileneer in salmoens struus.
Saelmoen, die coninc van prise,
Hadde in costeliker wise
Eens struus jonc, na mijn verstaen,
In een glasin vat ghedaen,
Daert niet ute mocht in gheenen kere.
Ende die struus die had ghere
Zijn jonc te lossen, dat int glas
Daer also besloten was;
Die ne beidde doe niet lanc,
Maer zoe dede haestelike ganc,
Zo zij eerst mocht in die woestine /
| |
[Folio 75c]
| |
Ende brocht van daer een woremkijn.
Den woremkine deedzoe zo wee
Ende beet up dat glas ontwee,
Also dat des worems bloet
Up dat glasin vaetkin woet.
Ende als dit bloet ghevallen was
Up dat constelike glas
Vanden worme, dien de struus beet,
Dat glas stappans in sticken spleet.
Aldus ghelike ooc onse here,
Die te lossene hadde ghere
Die in de helle waren ghevaen,
Heift zijn bloet ghesturt zaen
Vriendelike in der crucen pine
Ende dus loste hi de vrienden zine,
Want met dien ghebenediden bloede,
Dat voor ons sturte die here goede,
Die helle te male te broken was
Ende brac lichtelike als glas.
Ende den helighen eer yet lanc
Was ghemaect een goet huutganc.
O zoete jhesu, ic bidde di,
Dattu wils gheweerden mi
Te wachten vander hellen kiele,
Ende dat ghi mijn aerme ziele
Wilt doen comen tot uwen rike
Met cleenre pine lichtelike.
Amen
|
|