De spieghel der menscheliker behoudenesse

(1949)–Anoniem Spieghel der menscheliker behoudenisse– rechtenstatus


XXIV Iynt capitel, hier laest vorgaende, Daer vint men in ghescreven staende, Hoe onse here over zine viant Also mi tlatijn dede bekant,
[Folio 62a]
Zinen hemelschen vader bat. Maer hier zulwi vinden dat, Also ict vinde in scrifturen, Bi wat teikinen ende figuren God onse here wel al bloot Vormaels heift bediet zijn doot. Scrifture die doet mi bekant, Dat een coninc die was ghenant Nabugodonosor ./ ende die zach In enen slape daer hi lach, Also hem docht in zinen droom Enen groten hoghen boom, Ja, zo hoghe, verstaet de dinc, Dat hi toten hemel ghinc; Ende zine telghen, groot ende breet, Heift hi dor die werelt ghespreet. Dese droom, also men ons leert, Daer bi was hi ghecompareert, Maer hi beteikent zekerlike Den gods zone van hemelrike, De welke tote smenschen vromen Daer na in de werelt zoude comen, Wiens heerscepye ende moghenthede, Ghebod ende gheweldichede Was ende es. als wij gheloven, Altemale den hemel boven
[Folio 62b]
Ende voort, des zeker zijt, Over al de werelt wijt, In allen houken lanc ende breit, Zo es ghespreet zine moghentheit, Also die telghen vanden bome, Daer hem of dochte in zinen drome. Alle de beesten cleen ende groot, Laghen onder, verstaet albloot, Ende altemale die voghelkine Daer in wuende, docht hem anschine, Cleen ende groot van alder lucht, Ende alle waer zij vander vrucht Vanden bome, die daer stoet, Te haerre behoeften wel ghevoet. Aldus hijt in drome ziet Ende daer es ons wel bediet Ende gheift ons goede figure, Dat alrehande creature Bider gracien ons heren weert Ghevoet es ende ghesustineert, Also dese diere bi desen bome. Nu docht hem voort in zinen drome, Also ic in scrifturen vernam, Dat een inghel daer toe quam Ende gheboot ten selven tiden, Dat men den boom al zoude sciden Ende ter erden neder vellen. Ende dit wil ons wel spellen, Dat god ghedood zoude zijn Metter crucen bitter ghepijn. Ooc sprac die inghel zonder waen, Dat men die telghen of zoude slaen; Ende daer bi gaf hi ons leere, Dat sceeden zouden van onsen here Der appostelen conroot In zine alre meeste noot. Voort sprac die inghel met staden, Dat men altemale die bladen Vanden bome of zoude slaen; Ende daer bi moghen wi verstaen Dat altemale die helighe leere, De welke predicte onse here, Vanden iueden zoude zijn versmaet Ende gherekent over quaet.
[Folio 62c]
Voort sprac die inghel also houde. Dat men al die vruchten zoude Stroyen ende menze sculdich ware Alte striewene hier ende dare; Ende daer mede die inghel vroet Ons allen wel verstaen doet, Dat ons heren ghewerken al, Die hi dede groot ende smal, Zouden noch te male van desen Jueden al veronwaert wesen. Voort zeide die inghel <dat> vanden bome, Also hem dochte in zinen drome, Dat beesten ende voglen van dien Bome zouden lopen ende vlien; Ende dat beteikent, dats waerhede, Dat inglen noch menschen mede Zouden gode soccours gheven Noch hulpe ./ te behouden tleven. Die inghel voort aldus vertelt: Al waer die boom also ghevelt, Dat hi nochtan emmer woude, Dat men die wertelen laten zoude In deerde ./ die noch zoude doen bloeyen Dien boom ende weder groeyen; Ende daer bi hi bedieden woude, Al waest dat god sterven zoude Ende zijn gherooft van den live, Dat hi daer bi niet ne blive Dood ./ maer dat hi zoude verrisen, Dit wilde dinghel dan bewisen, Ende dat bi der godlichede, Also die boom bi den wertelen dede. Al was hi dood. nochtan ne sciet Die godlichede van hem niet, Also ic hier te voren screef, Maer altoos zoe bi hem bleef, Diene met haerre moghenthede, Alst haer gheliefde, verrisen dede. Doe sprac die inghel echt na desen, Dat die boom noch zoude wesen Met yserine ketenen ghebonden Ende met metalinen teenen stonden. Ende hier es ons beteikent bi, Dat cristus, die ghelovet sij
[Folio 62d]
Tallen stonden ./ zoude na dien Up de werelt also gheschien, Dat zinen lechame die ioden domme Zoude binden an ene colomme, Ende dat hi ooc na desen Met yserine naglen zoude wesen Van den iueden ongheraect An ene cruce vast ghemaect. Die inghel zeide voort na dat, Dat noch zoude werden nat Nabugodonosor die coninc Van shemels dauwe in waerre dinc. Dat was als hi zecghen woude, Dat nabugodonosor zoude Naect wonen buten allen lieden. Te godewaert machmen dit bedieden, Daer wel es beteekent mede, Dat buten jherusalem der stede Onse here zoude zijn gheleet Ende daer ghecruust ende eerst ontcleet; Ende dat zijn lijf na dat Van shemels dauwe zoude wesen nat, Was datten nat maecte zijn bloet, Dat ute zinen wonden woet. Voort zeide de inghel dese dinc, Dat nabugodonosor die coninc Zoude noch in den foreeste Zijn ghespijst als een beeste. Tbediet merkic wel hier af: Dat was, als men onsen here gaf Enen onmenscheliken dranc, Ende was aysijn met gallen ghemanc. Voort sprac dinghel, verstaet den sijn, Dat des coninx herte noch zoude zijn Van menscheliken herte ghemuteert Ende vander menscheit of ghekeert, Ende dat hem zoude zijn ghegheven Een beestelijc herte bin zinen leven. Ende daer bi es wel bediet, Dat die iueden onsen here niet Als enen mensche wilden antieren, Maer als een beeste in alre manieren Ghinghen zine handelen ende verduwen Ende in zijn helighe ansicht spuwen.
[Folio 63a]
Voort zeide die inghel, dats waerheit, Dat up desen coninc voorseit Zeven tiden zouden muteren; Ende dat bediet, dattie pine ons heren Zoude namaels ghedoocht wesen Bi zeven ghetiden ./ ente verlesen, Die men in taenziene hout Ende houden zal van rechter scout. Voort zo zeide die inghel weert, Dat dat zoude zijn begheert Vanden beesten, dats waerhede, Ende ooc vanden voglen mede. Dit was die eesch ende die tale Van den helighen altemale, Ende daer zo es beteekent bi, Dat gods dood nootsakelijc zij Altemale der menschelichede Ende den inghelen ooc mede. Dat seicht scrifture in waren dinghen, Want dinglen daer bi ontfinghen Dat verlies, dat zij te voren Bi lucifere hadden verloren. Ende die goede helighe vadre, Die in de helle waren algadre, Waren bi ziere dood vertroost Ende uter hellen ooc verloost. Ende hier ute zo blijct albloot, Dat cristus ons behouders doot Nootsakelijc was der menschelichede Ende den inglen ooc mede, Alsoe die redene doet horen, Die ghescreven staet hier voren. Voort sprac die inghel dese dinc, Dat noch bi den zelven coninc Die boom zoude wassen moghen Boven allen berghen hoghe, Ende dats te zecghene, zeidmen mie, Dat cristus heift heerscepie Boven hem allen, die inder tijt Heerscip houden ter werelt wijt. Ende dat bediet, dat bi onsen here Ende bi ziere discipelen lere God warachtich, omnipotent Noch zoude zijn wel bekent,
[Folio 63b]
Ende dat in toecomender tijt Van alte male der werelt wijt; Ende dat hi heift in ziere ghewout Aldat de werelt binnen hout. Voort sprac die inghel zekerlike, Dat god mochte gheven trike, Zo wat menschen dat hi woude. Voort hi zeide, dat god zoude Gheven den omoedighen man, Die men up erden vinden can. Ende daer bi versta ic das, Dat cristus die omoedichste was Ende goedertierste in alre dinc, Die noyt ter werelt lijf ontfinc. Ende god zoude hem om dese zaken Van al here ende coninc maken. Aldus dan blijct bi desen bome, Den welken zach in zinen drome Nabugodonosor teenen stonde, Daer ic te voren of begonde, Hoe men in die latijnsche lere Biden bome merct onsen here. Ende die dit leist, hi wel anziet Hoe cristus daer bi es bediet, Die uter ordinanche zijns vader Om ons lieden allegader, Ja, om onser zonden scout, Die dood leet ander crucen hout. Ende al waest, dats waerheit fijn, Dat gods passie ende zine pijn Van zinen helighen vader weert Te voren was gheordineert, Ende dat menne ant cruce dode, Hine ontfinct nochtan niet node, Maer willende hi ons weder cochte, Die ons na zinen beelde wrochte, Ende al dat hi dor ons leet Ghedoochde hi minlike, godweet!
[Folio 63c]
Ende dat god dese pine groot Leet ende staerf dor onse noot Es bi den coninc wel bediet, Die codrus bi namen hiet, De welke, dat es waerhede, Om die poorters van ziere stede Te verlossene uter noot, Liet hem slaen al willens doot. Waer of dit aldus quam toe, Zal ic u zecghen waer ende hoe. Ene stede, daer ic of las, Die Athenen gheheten was, Die was met ghewapender hant Eens beleghen van haren viant. Ende wat rade zij daer toe sochten, Die stede zij niet lossen mochten, Bin langhen tiden, bin langhen daghen, Noch hare vianden verjaghen. Dese coninc ghinc te rade Met zinen afgod wat hi best dade. Nu ghelovede die coninc An apolius in waerre dinc, Ende al was hi een paghaen Ende onghelovich ./ hi heift ontfaen, Alsoot god wille ./ andwoorde vorwaer Van zinen afgod die stont daer, Welc afgod up menighen dach Ware andwoorde te gheven plach Ende dat was al bi toveryen. Doe sprac dese mametterye,
[Folio 63d]
Dat men die stede niet lossen mochte Bi alden rade die mer toe zochte, Voor dat zelve ghedoot zij Van zinen vianden daer buten hi; Anders ne mochtmen vizieren Die stede te lossen in ghere manieren. Codrus dese grote coninc dan, Daer ic te voren af began, Hadde die poorters vander stede In zo groter werdichede, Dat hi zelve codrus dese coninc Stappans buter stede ghinc, Daer hi willens sterven woude, Om dat hi daer mede lossen zoude Zine poorters ./ van haren viant. Nu was dit ooc wel bekant Van haren afgod, dats waerhede, Hem die laghen vor die stede, Want hi hem zeide in waerre dinc: Waert dat storve die coninc, Gheene victorie mocht hem ghescien, Maer zij moesten van danen vlien. Dit wisten zij wel al te voren. Met desen zij aldaer verhoren Den coninc ende hebben vernomen, Die daer tot hem also was comen, Entie vianden wisten wel waer bi Die coninc al daer zo comen sij, Ende ne wilden den coninc niet slaen doot, Ende ne ghaven hem slach noch stoot, Ende hadden liever die stat ghecreghen Dan zij den coninc hadden ghesleghen. Ende als die coninc dit anzach, Dat men hem gaf stoot no slach, Ter stede waert es hi ghekeert. Die materie mi voort leert, Dat hi hem ontcleedde dan Ende dede eens cnapen cleder an Om die redene dat hi woude, Dat menne also niet kennen zoude. Als hi dese cledre dus heift aen Es hi weder ute ghegaen Ende als die vianden hebben verzien Uter stede also comen dien ... ...

Vorige Volgende

XXIV