De spieghel der menscheliker behoudenesse

(1949)–Anoniem Spieghel der menscheliker behoudenisse– rechtenstatus


XXI Int capitel laetst voor desen, Daer hebbic ghestelt te lesen Die rechte waerheit, als ic las, Hoe cristus ghegheyselt was. In dit capitel dat hier na Volcht, scrivic, elc wel versta, Hoe die jueden met scaerpen doornen Gode croonden te zinen toorne. Pylatus die rechter dat beval, Also ic zeide, den rudders al, Dat zij gode zouden slaen Met gheyselen ./ nu doet mi verstaen Tlatijn, dattie juedsche lieden Desen rudders ghaven mieden,
[Folio 54b]
Dat zine te meer hebben gheslaghen Dan zij iement te slane plaghen, Updat vervult zoude zijn in desen Die prophecye, die wij lesen: "O ghi, die biden weghe lijt, Merct een lettel ende ontbijt, Of ghi nu enighe rouwe ziet, Die minen rouwe gheliket yet." Nu en was gheen pine zijns ghelijc, Want cristus also bitterlijc Ghedogheden menighen slach Meer dan men iement te slaen plach. Die hystorie mi ghewouch, Dat menne niet met gheyselen slouch Niet boven elleven slaghen, Dese costume de iueden plaghen. Nu comen de iueden /. zeicht ghescrift Met haren mieden, met haren ghiften, Ende procureerden onsen here Met gheyselen te slaen zo zere, Zo grote slaghe ende zo onzoete, Dat van den hoofde toten voeten Niet en was een inkel deel, Dat van slaghen was gheheel. Noch en waest hem niet ghenouch, Dat menne boven costumen slouch Meer dant sculdich was te zine, Maer zij visierden ene niewe pine Ende zettene up thooft onscone Ene scaerpe doornine crone, Ende deden onsen here dan Een cleet al van purpur an. Doe ghaven hem die quade tyrant Enen sceptre in zijn hant, Als quansijs wi willen desen Wisen. hoe hi coninc zal wesen; Dit daden zij hem te verwite. Doe groeten zine in despite Ende zeiden in valscher dinc: Wes ghegroet der iueden coninc. Costumen ende ghewuenten waren, Dat men dickent toveraren Plach met gheyselen te slane Maer wet / ne dede niet te verstane,
[Folio 54c]
Noch ooc niet ghebieden woude, Dat mense met dornen cronen zoude. O jueden, quaet ende ombekent. Waer vondi dit nieuwe torment? Hoe nieuwe tormente ende hoe groot Zuldi noch liden na dese doot, Want die niewe pinen visieren Hets recht dat men ze met niewer manieren Ende met niewen visierden pinen Zal tormenten ende trahinen. Metter maten daer zi mede meten, Also ons scrifture doet weten, Die wij in den latine lesen, Zo zullen zij ghemeten wesen. Ende hets recht, dat men hem doe Meerre pine. ende hebben toe Ooc mede alzulken torment, Die hem zal bliven zonder hent. Als die iuede dus over zere Hebben ghegheeselt onsen here, Zine cleeddene niet, es mi bekent, Maer zij sloughen hem omtrent Eenen mantel, als ict las, Die purperin of zidin was. Dit purper in waerre woor[de] Was een laken, dat toebehoorde Eenen coninc zelve te draghen Ende grote heren te draghen plaghen, Ende daer om ment gode andede, Om hem te bespottene mede. Ene dyademe of ene crone Was ooc eens coninx teikin scone, Dat zij droughen, ende in die stede Vander crone men hem dede Ene dornine crone up thooft wringhen In sceerne ende in spottinghen. Een darde teikin, dat ooc plaghen Grote coninghen te draghen, Dat was een septer van goude, Ende doe gaven zij hem also houde In zijn hand, es mi bediet, Over den septre een riet Ende dat in zine rechter hant. Ende enen coninc in elk lant
[Folio 54d]
Behoort wel, dat men voor dien Kniele up deerde metten knien, Ende in sceren ende in spot Knielden zij vor onsen here god Ende hebbene in sceerne ghegroet. Ene costume men pleghen moet Voor enen coninc, dat men dien Gheift grote ghifte. die quade partien Spuwen over die hoghe ghichte Gode met spuwen in zijn ansichte Ende gaven hem onder die cake. Mi orcond die latijnsche sprake, Dat zij sloughen ende blouwen Zijn hoofd met riede ende douwen Die scaerpe doornen in zijn hooft Van dier [crone,] des ghelooft. Datter tbloet [huut woet] ghereet. O quade iueden ende wreet, Bi wat redenen of waer bi Hantiert dus uwen coninc ghi Zo wredelike ende zo onzochte, Ende niet ne peinst in u ghedochte Die beneficien, die u ghegheven Van hem zijn in dit erdsche leven. Hi heift dickent, es u bekant, Verwonnen al uwe viant, Ghewapende coninghen ende haer volc mede, Ende nu comdi met uwer quaethede Ende gaet zijn helighe hooft dorboren Met ere crone van scaerpen doren. Ende hi gaf grote goedertierheit Uwen voetstappen, dats waerheit, Ende ghi gheift pine ende aercheit mede Zinen hoofde, dat es waerhede. Hi behoedde ooc over waer Uwe cleedren veertich jaer Wileneer bi ziere gracie weert, Dat zij niet ne woorden ghecorrumpeert, Ende ghi heden hebtene naect Van al zinen cleedren ghemaect, Dewelke u here es ende u zot Ja, in u sceren ende in u spot. Die scrifture zeicht also, Dat hi den coninc pharao
[Folio 55a]
Ende die van egypten mede Dor u lieden sterven dede Ende gheyseldese zere, Ende ghi gheyselt onsen here Met scaerpen gheyselen ende slaet Zonder redene of mesdaet, Ende hi dede, alst voorseid es, Breken bi den kinde moyses Des coninx van egypten crone Om uwen wille, dit was u scone, Ende ghi comt te zinen toorne Met ere crone van scaerpen doorne Ende zette hem in groter pine Die crone up dat hovet zine. God vernederde in allen dinghen Jeghen u vele groter coninghen Also dat zij u al zonder waen Algader waren onderdaen. Nu merkic uwe ondankelichede Ende uwe grote onwetenthede, Dat ghine anebeed als coninc Ja in spotte. in waerre dinc. Hi heift u bi ziere gracien Gheeert boven alle den nacien Ende boven al den lieden mede, Die wonen in der wereld stede. Ende ghi hebt hem wel zere Bespot ende ghedaen onnere, Ende onnere zo menigherhande, Meer dan yemen in enighen lande. Hi heift u dickent, wilt verzinnen, Bi eenen man doen verwinnen Dusent lieden in een punguust Ende bi tween lieden tienduust, Ende ghi comt jeghen hem alleene Met menichten van volke ghemeene. Ghi brocht daer .ij. manieren van lieden, Dat waren die onghelovighe dieden Ende die vander synagoghen. Hoe zoude dat wel wesen moghen, Dat een man in een punguust Zoude verwinnen lieden duust Ende zij .ij. tienduust verwinnen zouden, Ne ware allene dat god woude?
[Folio 55b]
Ende hoe zouden der jueden scaren, Al waert datter zo vele waren, Als in de werelt mochten gaen, Den almoghende god ghevaen, Ne ware alleene, dat hi woude Ghedoghen, dat menne vanghen zoude Ende dat hi hem selven dede Al inder jueden moghenthede? Dit weet elc, die wel es bedacht, Want aldie stercheit entie macht, Die yement heift in dit leven, Die es hem van gode ghegheven. Dus moet hi emmer sterker wesen Die de stercheit ghevet desen, Wien zulke stercheit clevet aen, Dan hi diet van hem heift ontfaen; Want sterker es hi diese gheift, Dan diet van hem ontfanghen heift. Dese folinghe ende dit spot, Twelke ghedaen was onsen here god Int up setten der doorniner crone, Was wilen wel beteikent scone In een wijf ende wel bediet Die yponiem bi name hiet, Dewelke was skoninx shertse vrouwe, Also ic in scrifturen scouwe. Die coninc hadde, ic zeker bem, Also lief dese Yponiem,
[Folio 55c]
Dat altemale dat zij hem doet, Wat het was, het dochtem goet, Om dat hi minde zo die scone. Aponiem nam des coninx crone, Die up zijn hooft was ghestaen, Ende zetteze up zijn hooft weder zaen, Daer die coninc zelve zat Present ende anezach dat. Ende daer bi es ons bediet, Dat dat quade juedsche diet Onsen here heift gherooft Der crone, die stont up zijn hooft; Dat es dat men hem niet ne dede Eere ende daer toe werdichede, Ghelike dat wel zoude betamen Ziere conincliker namen, Maer onnere heeft men hem ghetoont Ende met scaerpen doornen ghecroont In manieren van ere crone Te ziere onwerdicheit onscone. Aponiem, daer ic of zeide, Gaf den coninc smeten mede Onder zine cake in waerre tale, Ende hi verdrouch dit altemale Van hare gherne ende vriendelike Ende ne sprac selfs onwerdelike. Ende in deser gheliken aldus Ghedoghede onse behoudre ihesus Quade woorden ende slaghen, Dat hi minlijc heift verdraghen, Ende van hem ne was niet ghehoort Spreken selfs een onwert woort. Dese coninc, als ghi moocht horen, Minde, also ic zeide te voren, Zo overzere zine amye, Zo wat dinghe hem dede zye, In folen / spotten ende smeten, Also mi tlatijn doet weten, Verdrouch hi vriendelike wel Ende rekendet al over spel. Ende god die minde harde zere Die synagoghe ende vele mere, Want altemale wat zij hem dede, Spotten / folen / onwerdichede,
[Folio 55d]
Ja, dat zoene stac ende slouch, Dat hi minlijc van hare verdrouch. Met rechte waest wel zine vriendinne, Te wien hi drouch zo grote minne, Dat hi al die tormenten zware Zo wel verdrouch ./ ende ooc daer nare Hem liet hanghen ende doden mede Over hem, diene sterven dede. Dusghedane ghedoochsamicheit, Die god leet, alst es voorseit, Van zulker pinen, van zulker onweerde, David ons wel figureerde, Daer wi of lesen, dat hi Van den quaden semei Ghedoghede also vele aercheden Met groter ghedoochsamicheden. Dese semei, verstaet wel dit, Waerp up den goeden coninc davit Grote steenen, dats waerhede, Hout ende vule wase mede; Maer die jueden worpen zere Cristuse onsen lieven here. Met handen, met speecsele menne waerp Ende croondene met doornen scaerp. Semei, daer ic of began, Hiet david enen quaden man Ende belial dat hine hiet; Die synagoge niet ne liet Gode te slane ende te bespreken. David die coninc zout wel wreken
[Folio 56a]
Met enen manne stont daer bi Ende was gheheeten abisay, Die hadde semei gherne versleghen Maer coninc david wasser jeghen. Abisaye dat hi gheboot, Dat hine niet ne sloughe doot. Ende aldus, in deser ghelike, Die inglen van hemelrike Hadden wel ghesleghen dood Gods bespotters cleen ende groot, Die hem scande daden ende verdriet, Maer god ne wouds ghehinghen niet. Die scrifture wille ons toghen, God quam ter werelt om te doghen Die dood /. ende ontfanghen wonden Ende al dat leet om smenschen zonden, Om dat hi den pays zoude maken Vanden zondeliken zaken Ende vander mesdaet algader Tusschen ons ende zinen vader. Hine quam hier niet omdat hi woude Yement te dodene ./ de[s] zo zoude Hi harde node die mesdaet wreken Den jueden. diene slaen ende steken. Ende hi, die hier quam om die zaken, Also ic zeide, den pays te maken, Was zere qualeke, zonder waen, In de werelt van ons ontfaen, Denwelken ghelijc eenen zotte Met sulke scerne, met zulken spotte, In zo onwerdigher manieren Die jueden ontfanghen ende hantieren.
[Folio 56b]
Dat onse lieve behoudre weert Hier aldus was ghetracteert, Figureerden ons wel dit Die boden vanden coninc davit, De welke amon die coninc Harde zere arghelijc ontfinc, Ende heift den boden met groter ghere Zelven ghedaen grote onneere. David die coninc, es mi bekent, Hadde dese boden ute ghesent Tot amon om duechdelike zaken Ende was om goeden pays te maken. Ende amon die dede hem leet, Hare cleedren hi te sticken sneet Alte male in groter onwaerde Ende thare ooc mede ute haren baerde. Om dese redene dan algader Zo zende god de hemelsche vader, Die in den hemel spannet crone, In de werelt zinen enighen zone, Om pays te makene, dat verstaet, Jegen hem van onser mesdaet. Nu comen die jueden ongheraect Ende maken dien edelen bode naect, Ende met spuwe zinen helighen baert Hebben besmet die iueden onwaert. Onse lieve behoudre jhesus Es in de werelt comen dus, Also ic hier te boven zeide, Om te maken pays ende vrede Tusschen gode ende smenschen zonden Dat in zo langhen stonden, Als twee ende vichtich hondert jaren, Dat niemen tot smenschen orbaren Den pays mochte maken ons te vromen. Ende nu was dese paysemaker comen, Die beterde dat wij hadden verburt, Die mede hebben zijn bloet ghesturt, Int weder maken vanden vrede. Tlatijn zeicht voor waerhede Dat de jueden te sturten plaghen Water altoos up die daghen, Wanneer dat paysen ghemaect waren; Ende cristus sturte openbare / Zelve up den vrydach goet Beede water ende bloet, Ende daer bi zullen wij poghen Te bet te houden, daer wij moghen, Den pays ende vele te meere, Daer zijn bloet om sturte de here. Die onghelovighe, als ic verstoet, Te sturten plaghen ere beesten bloet Ende die iueden, dats waerhede, Water, also ic te voren zeide; Maer water ende daer toe bloet Gode ute ziere proper ziden woet. O goede jhesus, lieve here, Doe ons bi diere heligher lere Desen pays zo vaste houden Ende niet verbueren bi onser scouden, Dat wij verdienen na dit leven, Dat ons werde vandi ghegheven Metti in dat zoete solaes Te wonen inden eweghen paes.

Vorige Volgende

XXI