Spieghel der sonden (proza)
(1901)–Anoniem Spieghel der sonden, Die–
Auteursrecht onbekend
[Folio 88c]
| |
worden remedien geset, daer nydicheit mede wort verdreven. | |
Nydicheit salmen haten om VII reden. FoNydicheit is als een rouwe heeft van eens anders salicheit of van allen dingen die den minschen in baeten comt. Dat irste waer om nijt is te haten dat is . . . ... om dat si der caritaten contrari is; alsoe ons die scrifttuer beroert, soe is caritate dat hoechste guet, ende nijt die argste sunde. Nydicheit heet een vrede beest, als in genesi gescreven staet van joseph die vercoft wert van sinen broederen om der nydicheit willen Ende doe si toe huys quamen tot oeren vader, doe lieten si hem josephs rock sien beblodet mit blode van beesten. Ende jacop seide: "een wrede beest heeft mynen soen joseph verslonden". Jacop meynden den fellen nijt, want hi wiste wael dat hem die broeders niet en mijnden om den droem die hi hem geseet hadde. Nijt is voel arger dan hatie off dan gramscap, want hatie of gramscap comen ducwile wt alder veden die voermaels verdient sijn, mer nydicheit comt geresen wt quader quaetheit van bijnnen ende laet hem gene genoechte vercrigen, die mit haer is verselt. Die ander reden, waer om dat men nijdicheit haten | |
[Folio 88d]
| |
sall, dat is om dat si van groter cracht is ende nyemant en spaert. Alsoe die bibel seet van Adams soen Cain, dat hi van nydicheiden abel sinen broeder doet sloech. . . .. Sunte Jan seet dat nijdicheit den here Jhesum vercopen dede, den wilken gelevert wert pylato van nydicheiden. Vanden nijdigen scrivet ons Cyprianus woe sine gedaente is: "Dreigelic is sijn opsien, cromp staet hem sijn aensichte, bleec is som oer verwe, bevende gaen hem sijn lippen, crigelic is hi in sinen dingen, begripende vallen sijne woerde, quaetheit breidet hi die hi weet ende cracht is hij geerne doende". Aldus mogestu nijdicheit leren kennen. Die dorde reden daer men nijdicheit om sal haten is om die ontrouwicheit van hoer, want /13614-13769/ daer die nijdicheit in sculdich waer te verbliden, dat is als ander luden wael gaet, daer bedrovet hi hem in als hijt siet. . . ... Sunte gregorius seet: "des nijdichs minschen gedachte is gepijnt in elken gueden dingen dat hij weet, ende die rayen des lichtes doen hem verdonckeren den moet. Ten vierden schijnt des nijdich minschen quaetheit, indien dat si in hoeren herten hoer pijn dragen, gelijc den worm die int holt groyet, daer hi in is geboe\ren | |
[Folio 89a]
| |
ende des etens niet en vermoijt. Aldus eten die nijdige oer selfs herte; . . . .. "hoe hem guede lude als si dogede doen meer verbliden, hoe hem die nijdige meer bedroven". Oracius seet: "geenrehande torment en is meerre gevonden dan nijdicheit te dragen". Een vijfte reden is dat die nijdige alsoe verderft sijn, dat hem alle doget venijn dunct wesen, ende al dat quaet is dunct hem guet sijn: dit doet oeren quaden nijdigen gront. Ende aldus mogen si hem wael aentrecken die maledixie die ysaias seet: "wee u luden, die dat guede quaet hiet ende dat quade guet heit" . . . ... Die seste reden is waer om men nydicheit moet haten, want nydicheit is des duvels teyken, daer men sine discipulen mede bekent. Als onse heer seet int ewangelium: "dair in sullen allen minschen seggen dat gij myne discipulen sijt, ist dat gi onderlinge mijn hebt". Alsoe sijn des duvels discipulen bekent, die onderlingen nijdicheit dragen. Salomon seet: "worscap der nijdigen salmen vlien, mitten nijdigen en salmen noch eten noch drincken Al tonen si oec minlic gelaet, hoer herte en is niet getrouwe". Die sovende reden | |
[Folio 89b]
| |
waer om men nijt haten sall, dat is om dat die nijdige is een geselle des viandes van der hellen int verliesen ende int winnen, want als die nijdige minsche weet dat die duvel den kersten minsche ergent mede schent of persequiert, daer verblijdt hi hem mitten duvel mede. Off als die kirsten minsche in enigen dingen wael vaert, soe bedroeft hi hem mitten duvel. Die nijdige minsche ende die duvel hebben enen wille Ende als die nijdige van hier scheidt, soe sijn si twe gesellen inden helschen vuer. Die haestelic wil rijcheit beiagen ende sinen even kirsten nijt toe dragen, hij kent luttel dat ongeval, dat hem schier toe comen sall. | |
Exempel dat die nydige zeer inweyndich boeze zijn FpMen leest van enen coninc die rijc ende mechtich was ende had in sinen lande enen nydigen man wonende ende enen anderen zeer gierich, ende die coninc ontboet si beide tot hem ende seide tot hem beiden: "visiert onder u beiden soe wat die een eysschen sall, dat sal ic die ander die helfte meer doen". Dese twe swegen lange ende hoerre geen en woude irst eysschen. Si swegen soe lange dat die coninc | |
[Folio 89c]
| |
toernich wart ende beval den nydigen, dat hi irst eysschen soude Doe sprac die nijdige, datmen hem sijn een oge wt stake, opdat hij den anderen mochte schenden ende te mael blijnt worde: hi dede hem selver liever quaet, op dat die ander verdriet crege. . . ... | |
Nydicheit heeft twe manieren. FqNijdicheit heeft twe specien die hier sijn getoent Dat een is als men blijtscap heeft als een ander misval heeft Dat ander dat hij hem bedrovet als enen anderen wael gaet. Des nijdigen minschen blijtscap is als een die in halver raseryen leget, die om dat quade meest blijtscappen hevet, dat is een duvelic blijtscap te verbliden in eens anders quaet; hier aff staet in proverbium: "Die blijtscap /13770-13945/ driven in eens anders quaet en sal niet onberispent bliven". Paulus seet: "Dat is caritas, blide te wesen mitten bliden ende drovich te wesen mitten drovigen". Die selve apostel seet: "wie is sieck ende ic niet", off hi seggen woude: "hevet yemant verdriet, dat is mi leet ende swaer" . . . ... | |
Nydicheit heeft vier boten daer men se mede weder staet. FrNydicheit heeft vier remedien daer men se mede wederstaet. Dat irste is te pensen om gemeyn orber. Sinte gregorius seet:. . . .. "Een minsche die die rijcheit versmaet | |
[Folio 89d]
| |
ende gemeyn orber mijnt, die doet hem selver veel profijts". Die ander remedi is broderlike mynne te hebben Die irste minne is die broederscap van naturen inbrengt, want wij alle mit rechte suster ende broeders sijn van enen vader ende van eenre moeder, ende sijn al ondermenget Alsoe als got woude dat si ondereen minne tot malcanderen hebben souden. Een ander broederscap isser, die geestlic is nae der kirsten gelove, daermen got den vader aff noemt, ende die heilige kircke die moeder. Een derde broederscap is, dat elc kirsten minsche is een lijt Christi ende Christus is ons alre hoeft. Paulus seet: "Alsoe als wij hebben na onsen behoeren veel lede in onsen licham, alsoe sijn wi alle gader in Christo een". Die dorde boete nijdicheit mede te verdriven is ons te wachten van werliker eren te begeren. Hier aff is genoech geseet inder hoverdien int cappittel Eq. . . ... Een ander sake is dat die nijdige is verstoten buten der devoter lude geselscap der heiliger kircken, ende aldus en ontfaet hij vanden heiligen geest geen leven, die wilke gerechte graci moet geven. . . ... |
|