|
| |
[Proloog]
Miserere mei deus. Och dat ic in ledicheiden aldus iamerlic ende aldus onnÜttelic heb versleten mynen tijt, dat mach ic wael bitterliken clagen. Het is groet tijt dat ic weder kere Ende segge: ontfarmt mijns got, almechtige vader, van allen dat ic tegen u misdaen heb Ende wilt mi voert meer in hulpen staen, soe dat ic alle mijn boesheit moet laeten. Ende mi moet onledich maken mit dingen die nÜt ende orberlic my wesen moeten, ende daer mijnre zielen salicheit in sij gelegen. Des gonne my die heilige drievoldicheit, een simpel wesen In welken drie persoen gescheiden sijn, die vader van hem selven, die soen van den vader ende die heilige geest van hem beiden, nochtant mer een got ende een heer. Die hemelsche vader staende al heel inden soen ende die soen volmaectlic inden vader Ende in hem ende van hem wesende die heilige geest Ende elc geheilicht inden selven geeste Want buten den vader soe en is got niet Noch buten den soen soe en is die vader niet Ende in den hei\ligen
| |
| |
geest soe is got altemael Nochtant sijn si gescheiden III persoenlicheit. Ende in allen of in elken en is niet meer dan een got noch een heer in weselicheit Die welke is ons enighe scepper ende ons ewige vader. Helpt mi, here, dat dit boeck volcomen werde tot uwer eren ende tot des minschen salicheit Ende dat ic daer in gesalicht moet werden. Vanden welken ic hier begin Als van sunden int gemeyn sal dat irste tractaet spreken.
| |
Sunden zijn bequaem den duvel. A
Ten irsten wordt ons getoent dat wij die sunden mit eernsticheiden moeten vlien Ende dat bij IIj reden. Irst om dat sunden den dÜÜel mede sijn. Dat ander om dat si van gode gehaet sijn. Dat dorde: si doen den minschen mennich quaet. Dat sunden den duvel bequaem sijn, is ons getoent, want hi ewelic den mensche daer mede becoert. Hier aff seet sunte gregorius: "Ewelic becoert die duvel den minsche, al en vijndt hij der niet aen, mer om dat hij hem vermoien wendt, soe is hij altijt werkende om den minsche te schadigen ende te verraden". Een ander vader ons leert ende seet: "die vliegen en comen niet aen den pot die ziedet, mer si crÜpen
| |
| |
aen den lauwen pot ende vallen daer in ende bederven hem mit allen". Die duvelen nae deser manieren: die minschen die ontsteken sijn mit gods vuer daer vlien si aff, mer si volgen den lauwen, dat sijn die gheen die traech sijn tot gads dienste. Dat got die sunden haet, is ons bewesen bi IIj reden, irst biden duvel den got gepijnt helt: got en hed nye haet op hem, en dede die sunde die in hem is Ende en hed die viant gheen sunde in hem, got soude hem minnen gelijc anderen creaturen. Hier aff scrijft Salamon ende seet: "Here got, du en hebste niet gehaet van allen dattu ye gemakeste". Daer die minsche in is misraket, dat hatet got, dats quaetheit ende sunde, die en dede got nye. Een ander reden is dat got die sunden hatet: hij en heeft soe lieven vrient niet op eertriken, weer hij besmet mit enniger hoeftsunden in sinen sterven, hi en moeste vervaren ende solde hem haten Doe sÜnte peter onsen heer missakede ende driewarff hem loechende, woe lief hem got te voeren had, hij hed hem gehaet En hadden hem die tranen niet mit groten roÜ\we
| |
| |
verloest, daert hem got om vergaff. Wael schijnet dat got die sunden haet, want hij die sunders daer om stuerdt in die ewige pine, doer welke hij die bitter doet wilde smaken. Een dorde reden is dat got die sÜnden haet, want hij sinen enigen soen winen liet van lede tot leden Om die sunden daer mede te doden. Hier af scrijft sunte Augustinus: "Doe dit onnosel lam starf, doe wart gecruset die sunde". Aldus zere haet Cristus sunde, dat hij die doet woude ontfaen om die sunden daer mede te doeden Merket of hi die sunden yet hatet!
| |
Sunden deren den minschen. B
Dat sunden den minschen deren wart getoent bi iiij reden Die irste is: geen dinck en deert meer dan sunde; daer om, minsche, scuwe desen viant, dat sijn die sunden Alle vianden die gij anders weet noch boeze minsche noch ander ziecheit noch die duvel noch die doet noch geen dinck en sall hem mogen deeren, die die sunden van hem geweren kan. Hier aff seet die heilige scrifture: "En geen contrari en sal hem wesen die die sunde sijn meister niet en leet sijn". Ecclesiasticus seet: "wie dat gades gebot helt, gheen quaetheit
| |
| |
en sal hem genaken". Die viant en mach den gerechten minsche anders niet deren mit sijnre boesheit, dan hi hem ewige cronen smedet Ende alle sine becoringen ende haerdicheit comt een minsche tot sijnre ewiger salicheit. Dander is wat quaet dat sunde den minsche doet; inden mensche en is geen doget soe groet, is daer sunde in mede versellet, het is den minschen al deerlic SÜnde doet ons leven ter doet comen Ende ons salich leven keert si in verdoemen, gelijc alst inden sacrament is Want wie dat sacrament ontfaet sonder weerdicheit, die ontfanget tot sijns selfs verdoemenisse Sunde doet dat die ghever, die alre ontfermicheit gewoen is, tot ons wart schijnt verwoet te sijn. David seet: "here, in dijnre verbolgenheit en straeffe mi niet". Et is te schuwen gelijc verwoetheit, dat welke dat got int ewige vuer sal werpen ende nummermeer uyt en sal halen die ghene daer hi die bitter doet om starf ende soe grote armode om leet. Die dorde reden waer om sunde zeer deert, want si verteert ende verliest dat edelste dat die minsche besittet, dat is die ziel. Oec en
| |
| |
doet sunde alleen niet quaet der zielen mer oec den licham mede gelijc. Als een scheer heeft twivoldige snede. Alsoe heeft die misdaet, want si ziel ende lijff versleet Et schijnt wael dat sunde den minschen zeer deert, want si is een ongeneselike wonde den ghenen die in hoeftsunden sijn leven leidt.
| |
Sunden trecken vj guede werken vanden minsche Ende men salse schuwen ende ontsien boven den dÜvel of ennich dier dat deren mach. C
Ses guede dingen treckt sÜnde vanden minsche in alre stont Ten irsten doet si van hem scheiden gade van hemelrijc, die selve dat hemelsche guet is Ten anderen mael doet sunden swiken die zielen vanden ewigen rijke Ten dorden verwerct sunde die bruederscap der heiliger kircken. Hier op seet Ecclesias\ticus: "wat geselscap heeft die heilige minsche mitten honde?" - "Engheen". Tot den vierden belet sunde te deilen dat guet, datmen inder heiliger kircken doet. Hier af sprect David: "Here got, van alle diere bedingen der gheenre die di ontsien bijn ic deelachtich". Ten vijften beroeft sunde den minschen des gueds dat hi besit Als sunte gregorius seet: "Die in hem
| |
| |
en gheen caritaet en heeft, verliest al dat guet daer hi in leeft". Ten sesten soe roeft sunde den minschen selver, ende dit geschiet twierhande wijs: irst, dat hi vallet in sunden, soe is hi in des duvels handen. Dander is, dat hem beter waer dat hi nye geboeren en ware, dan hi in hoeftsunden misraect bleeff Die soe precioes gemaket was, eert hem die sunde benam Ende dus soe is die sunde alle guede dingen van ons treckende, ende alle quade dingen comen ons uyt sunden Sunde is te schuwen mit groter eernsticheit, want si is den duvel gelijct, ende got onse here haet sij ende si deert den minsche swaerlic. hier om moeten wij die sunden schÜwen, want al stonden tegen di op die een side van allen duvelen ende alle serpenten ende dieren om di te deren Soe waer een hoeft sunde meer te duchten ende te schuwen ende te ontsien dan alle desen te samen Ecclesiasticus seet: "Van sunden staet di te vlien, gelijc dat vanden serpent doet Dat den minsche mit aensien dodet eert hem bi comet". Senica seet: "hebt vrede mit uwen even kirsten Mer die sunden saltu bieden vestinge ende stride Want et moet sijn". Oec wie dat sÜn\de
| |
| |
doet, hij en kan gheen maet daer in gehalden Want si is sonder bestÜer ende sonder synne.
| |
Vanden vegevuer, hoe grote pijn die zielen daer in liden ende hoe grote blijtscap si inden paradijs hebben. D
Dat dit cappittel hier voer gescreven is, dats om dat die minschen meerre vrese ende meerre andacht solden hebben die sunde te schuwen Nochtant dat waer is, mer et en hoert tot desen boeck niet Men leest van enen edelen ridder die hiet Nycolaus off Claes, die een roekeloes wilt minsche had geweest, soe dat hem sijn sunden berouweden ende hij biechten hem teghen sinen biscop Die biscop was int lant daer patricius vegevuer steet; hier na als hi hem ghebiecht had, beschalt hem die biscop zeer, want hi gade zeer vertoerndt hadde Soe dat hi zeer drovich wart om sijn sunden te beteren Die biscop setten hem penitencie nae sinen guet duncken Doe sprac die ridder: "heer, want ic gade voel misdaen heb Soe moet ic swaer penitencie doen Mach ic mijn sunden beteren in patricius vegevuer? Ic wil daer voer mijn sunden in gaen". Die biscop weder riedt hem Mar die
| |
| |
ridder had mans cracht ende woldet ommer doen Doe die biscop des Ridders sijnne verstont Doe riet hi hem aen te nemen monicx leven Die ridder and woerden: neen, hi en hadde irst sijn sunden gebetert int vegevuer. Daer wart hi doe den prior geseyndt, die dat holl te verwaren heeft, daer men int vegevuer geet Ende daer was hi in die kerke xv dage hem te bereiden ende ontfinck daer dat heilige Sacrament ende wart mit processien inden pÜt geleidt Die prior ontsloet die doer ende sprac: "Edel ridder, siet voer u wat gij bestaet ende doet hier penitencie Want mennige dese penitencie aen genomen hebben Die sommige niet weder en quamen Om dingen die si hier sagen ende niet vast int gelove en bleven overmids anxt ende grote onverdrechlicheit der verveernisse. Mer wildi ommer hier in gaen soe sal ic u seggen wat gij sult doen". Die ridder onversaecht antwoerden: . . . . Die prior sprac: "gij sult vast neder inwart gaen, tot daer gij een velt vijnt; daer suldi sien een sale costelic gemaket Daer suldi in gaen Ende daer sullen baden van gade comen, die u sullen wisen hoe gij u sult onthalden ende wat gij
| |
| |
doen sult". Dese ridder had manshert, want sijt hem voel ontrieden of voer hem sorgeden, hij haepten in gade mit starcker geloven sijn sunden daer te beteren Ende teykenden hem mitten teyken des heiligen cruce ende ginck int gat Doe sloet die prior die doer weder toe. Dese ridder ginck lange in duysternisse sonder ennich licht te sien; ten lesten sach hi licht ende quam ter salen voerseit Dese zale en hadde geen mÜre aen gheenre siden, mer si was op pileernen geleecht Als hi lange daer om had gegaen, verwonderden hem dier zalen Si was soe sunderlingen wael gemaect dat op eertriken nye dier gelijc gesien en was Hier in ginck dese ridder sitten Ende daer hi aldus sat quamen daer xij man gegaen die alle wit aen hadden ende grueten den ridder mit bliden synne ende gingen bi hem sitten. Ende si swegen al sonder een Sprack tot hem: "Got moet u minnen; got si gebenedijt, die u hier heeft geseyndt ende desen gueden wil heeft verleent Ende behuede di in alle dinen leven ende laet di volbrengen desen wech der penitencien, wanttu om dijnre sunden wil hier bist comen pijn te liden in dit vegevuer Nu moetstu manlic stri\den,
| |
| |
want ic seg di te voeren: vertraechstu, du biste mit ziel ende mit live verlaren Want alsoe bald als wy van hier sijn Soe sal dit huys vol duvelen komen Om di pijn aen te doen, dreigende u mit swaerre pijnen Si sullen di laven omgequetst totten gate weder te brengen, wiltu om keren Op dat si di bedriegen mogen Wij seggen di oec te voeren: eest sake dat si op deser reysen yet op di wynnen, du biste mit live ende mit ziele verloren; mer blijftu in dijnre geloven Ende dijn herte te mael in gade settes noch doer dreigen noch doer smeiken noch doer ennige pijn en laet di niet bedriegen, soe mogestu aflaet gewynnen ende soe saltu sien der sunden pijn ende rouwe ende der saliger blijtscap Altoes halt got in dijnre herten ende altoes als si di pijn doen Soe saltu roepen: "jhesus cristus, levende gads soen, ontfarmt mijns, sunders!" Ende welc tijt si dat hoeren, soe saltu van dier pinen werden verloest Nu en mogen wi hier niet langer sijn, wij bevelen di gade". Die ridder bleef daer alleen stoutelicken ende onverveert mit vaster geloven Ende riep aen Jhesum dat hi daer ter stede niet en worde bedrogen noch verwonnen. Dear hy aldus sat inder
| |
| |
zaelen Docht hem dat hi hoerden een gelÜyt off alle die werlt had gevallen Ende alle die dieren, die men vynt, een geluyt te samen hedden gegeven Ende en hadde die cracht van onsen here gedaen Ende dat hem die prior geseet hadde, hi weer sijns moeds al beroeft worden. Als dat gelÜyt was leden, quamen die duvelen in allen siden der zaelen in Ende dreven groeten spot mit hem Ende spraken aldus: "ander lude, die ons dienen, en comen niet tot ons voer oeren sterfdach; daer om hebt danck ende du salste te meerre loen ontfaen Dan oftu dijn verdienste verwacht hedste. Du biste hier comen om pijn te liden voer dijn sunden ende du salste mit ons pijn ende droefheit dogen Mer om dattu ons gedient hebbes, willen wi di vrientlicker sijn Wiltu onsen raet doen, wy willen di verlenen ter werlt blidelic te leven Alsoe dat allet dat inder werlt is di mede sal wesen Ende wy raden di voer dat beste dattu dit doeste". Die ridder bleef opt sijn ende en hielt niet van hoeren smeiken noch van haren dreigen Hi liet oer seggen oeren wille ende en antwoerden hem niet Doe die duvels dat sagen, maecten si inden zaele een
| |
| |
vreselic groet vuer ende bonden hem hande ende voete ende worpen hem daer in ende begonsten hem mit haken te trecken hier ende daer doer dat vÜ Doe riep hi aen Jhesum Alsoe hem bevoelen was; doe was hy daer van verloest. Die wile dat hy int vÜer was leet hy pijn Mer doe hy riep "Jhesus", van dien woerden wart gelesschet dat grote vuer Alsoe dat men daer vonck noch twynt aff en vant. Als die ridder dat verstont ende gevoelden Dacht hy dat hi des duvels voert meer niet en ontsage Doe voeren die duvele weer der zaelen vreselic roepende ende togen den ridder mit hem Ende hem docht dat si sich schieden ende togen som doer een lant daer dat eertrijc alsoe swart als een brant was ende altoes nacht sonder dach Ende eer si quamen over dat velt, docht hem dat hi hoerden off alle die minschen, die sijn, te samen een geluyt hadden gegeven, roepende, wenende ende karmende, mer hy en sach niet Ende doe doe hi quam aen dat velt dat scheen soe groet dat hy dat eynde niet oversien en mocht Daer sach hy soe grote pijn ende rouwe beide van wijfs ende mans, van alden ende van jongen Die daer op die eerde
| |
| |
lagen uyt gerecket mitten aensicht ter eerden, mit gloienden nagelen genegelt in mennigherhande wise doer buyck, doer hande ende doer voet geslagen, ende van groeten rouwe beten si in die eerde End riepen wenende dese woerde: "Ontfarmet, ontfarmt ende spaert ons!" Mer hem en halp roepen noch wenen Want daer en is gheen ontfermen Die duvelen liepen daer om slaende ende deden vreselike pijn Si spraken totten Ridder: "sich, dit moetstu oec liden Off du moetste onsen raet doen". Die ridder gedacht dier woerden, daer hem got mede verloest had te voeren Ende wat sy spraken, dat had hem ommeer Doe worpen sy hem ter eerden ende wolden hem oeck nagelen Doe riep hy aen gade mit begeerten ende wert verloest. Doe nomen si hem weder ende sleipten hem tot eenre ander stede, daer noch meerre droefheit was ende daermen wonder sien mocht, daert al vol minschen was, beide man ende wyff, jonck ende alt. Allet dreven si roÜ ende pijn Dese lagen oec mit nagelen in die eerde genegelt Mer mitten aensicht opwart Ende op hem saten vÜerige draken die se mitten tanden treckede ende
| |
| |
schoerende beten Off si se eten wolden ende verslynden Ende omtrent haer halse, haer armen ende haer benen waeren barnende slangen ende aderen gewonden Ende op haer herten saten vÜerige padden ende croepen hem in haer keelen Alsof si hem therte wolden vernielen; dit moesten die zielen daer lyden Hier liepen die dÜÜelen soe onledich pynende ende slaende Doe spraken die dÜÜelen: "sich, dit moetstu liden of keer weder om Wy willen di gesont lijfs weder om ten gate brengen". Die ridder en antwoerden niet Doe nomen si hem ende wolden hem die pijn aendoen Doe riep hi aen Jhesum ende wart verloest Hier nae quamen si tot enen anderen velde dat noch vreseliker was; dat volc was sonder getall ende si lagen ter eerden neder mit gloeienden yseren doernagelt ende alsoe doer-regen, datmen daer ghenen vinger tusschen en had mogen leggen. Dese leden soe groete pijn, dat si nauwe gheroepen en konden Ende hier was mennigerleye pijn Die sommige waeren in groeter hetten, sommige in kelden, die sommige mit geyselen doerslagen Hier wolden si hem oec gepijnt hebben Mer hy riep Jhesum aen Als voerscreven steet ende hi wart verloest Hier nae togen si totter vierder stat die
| |
| |
welke niet al vol vÜers en was Die zielen hyngen daer mit vÜerige banden gebonden, die sommige biden voeten of biden handen Die sulc biden armen, die sulc bider kelen, die sulc hadden vÜer onder ende boven, die sulc waeren in gloienden oÜenen, men brietse sommige op roesteren, summe als vogelen aen speten Ende sommige goet men gesmolten golt inden buyck Die vianden sloegen si daer in meniger manieren Dese ridder kenden daer die sommighe, die sijn gesellen hadden geweest Dat karmen ende dat roepen mochte een stenen herte ontfarmen Alsoe onsprekelike groet Als die pijn daer was ende soe voel ontalliker zielen Als daer in waren; hierin wolden si oen oec werpen, mer hi riep Jhesum aen ende wart verloest Hier nae togen si tot eenre andere stat Daer hy sach een rat van vÜer utermaten zeer bernende Ende et was omsat mit haken, daer allet zielen aen hyngen Daer die een side aff stont ter eerden ende die ander side ter locht wart Hier onder soe was ontallic vuer van peck ende van zwevel Die vianden seiden: "Sich, dese pijn moetstu mede liden off volbert desen raet die wi di gheven Mer du moetste irst sien, wat pinen si liden Doe gingen die vianden
| |
| |
aen beiden siden des raeds, die een pertie croet opwart ende die ander nederwart, ende deden dat rat soe zeer omdrayen, dat hijt nauwe geogen en konde Ende die geen, die daer aen hyngen, en konde hy niet gekennen, want et scheen al vuer wesen int om drayen Op dit Rat hadden si den ridder brocht Ende mitten keren in der locht riep hi Jhesum aen die hem vrientlicken vertroesten. Als dit die vianden sagen, togen si tot eenre andere stede, daer men meerre pijn ende rouwe sien mocht Daer vernam hi een huys groet ende utermaten wijt, ghevende roeck Als een oÜen, hi en mocht nergent nae dat eynde sien daer aff Ende doe die ridder den huyse geneecten, vernam hy die hette soe groet, dat hi staende bleef Doe spraken die vianden: "bi wat reden blijfstu staen? Dit is en bat, ist lief ist leet; du moetste daer bi ende daer in". Als hi den huyse geneecten, hoerden hi roepen ende driven soe groet misbaer Ende sach dat dat paÜament beset was mit pÜtten Alsoe dicht bi een, dat men den wech nauwe gevynden en konde daer in te comen Ende dese putten waeren al vol wallende ende siedende metaels ende al vol minsche, daer in driÜende groeten rouwe
| |
| |
ende onnÜemelike pijn Sommige waeren daer al onder bedoÜen Som totter nasen, som totter kelen, som totter herten of totter gordelstat, som mitten benen, som mitten voeten of mit den handen ende riepen innerlicken zeer Doe spraken die vianden: "sich, beradet di noch Off du moetes mit desen luden baden". Hy riep aen Jhesum ende wart verloest. Doe togen si hem daer si hem brochten by enen berch, daer hy soe veel minschen sach dat alle die hi ghesien had daer niet bi te geliken en waeren Ende dese saten alle naect off si doet geweest weren, van groeten Anxt gekeert ten oesten wert Doe verwonderden den ridder, hoe si soe ongedaen mochten sitten ende wat dat bedÜyden Doe sprac een der vianden: "my duncket dat di wonder heeft woe dit volc aldus beÜet ende ontdaen is; keer weder om Off du verneemstet sonder waen". Eer die viant dit woert volsprac, quam een wynt soe groet, dat van alle diere scharen noch viande noch ridder noch wijff hem onthalden en mochten Si moesten al voerden wynt achter den berch Daer waest soe vreseliken calt ende nat; stinckende water vol onsuverheiden; daer leden si soe mennichvoldige pijn roepende ende
| |
| |
karmende Ende vanden bergen quamen die duvelen geloepen ende staken hem mitten hoefde in die calde vochticheit, die soe zeer calt was ende wilden hem daer in geworpen hebben Mer hi riep Jhesum aen, sinen verloeser. Hier nae wart hi gevuert recht west wart Daer hij sach dat een vlam recht op quam stigen, stinckende oft al peck ende swevel geweest weer. Ende daer sach hi minschen sonder getal inder vlammen opvaren gelijc voncken ende die vlamme weder neder wart gaende in den wallenden put. Doer hij daer bij quam, spraken die vianden: "Sich wael voer di Dese put der vlammen is die inganck der hellen ende hier is onse woninge Want du ons hebbes gedient, saltu hier bi ons bliven sonder eynde lc seg di voer waer, comstu daer in Du moeste mit ziele ende mit live vervaren. Mer wiltu noch weder keren ter poerten daer du in quames, wij willen di ongescheynt mit minnen daer leiden". Die ridder setten sinen wil in gade ende en sloech oers raeds gheen acht. Ende hoe hij vorder in ginck, hoe hem die pijn meerre ende heter docht wesen; hier in leet hi soe grote pijn, dat hi sijnre sijnne ende sijns selfs
| |
| |
nae vergeten hadde. Mer soet got wolde ende hijt geboet, riep hi Jhesum aen Ende die vlam vuerden hem weder op wart, soe dat hi biden put neder viel Daer stont hi ende sach herwart ende gins soe mennichvoldeliken rouwe ende pijn driven. Doe quamen daer duvelen die hem namen ende leiden hem tot eenre anderre stede op een grote wide stinckende vloet, die lopende vuer ende vlammen scheen te wesen. Daer hoerden hij soe groet geschal van vianden Doe spraken die duvels: "hier onder staet die helle, mer dat ander en was die helle niet Ende hier in woent ons prince belsebÜck". Over dese vloet was een brugge, die soe lanck was ende soe smal Ende si seiden hem dat hi daer over moest gaen, mer oer anxt weer dat hijs niet gedoen en soude kunnen, want misten hi, soe viel hi int afgront vander hellen. Drie dingen waeren daer anxtelicken te ontsien. Dat irste, dat die brugge te mael gelat was te gaen Al weer si breet geweest, men en hedder niet op mogen gaen Dat ander was: si was te mael smal Dat derde was: sij was soe hoge dattet anxtelic te sien was; hier nae seiden die vianden: "wiltu noch omkeren, wi willen di weder leiden daer du in
| |
| |
quames, sonder ennich hynder". Die ridder dacht, hoe dat hem got had geholpen ende bad gade, dat hi hem te hulpen queme Ende doe hi den irsten voet op die brugge setten, sprac hi "Jhesus" Ende ten anderen "Cristus" Ende ginc soe voert blidelicken, ende soe hi vorder ginck, soe hem die brugge breder docht wesen Doe die duvels sagen dat hi soe vrilic over ginck, gaven si alsulc geluyt inder locht, dat hi daer aff meer was verveerdt dan van alle den anderen tormenten die hij voer gesien hadde.
Nu was dese ridder vri vanden vianden ende quam voert daer hij een mÜre sach die hoge was mit eenre poerten, die beslaten was soe sunderlingen schoen, dat nye man schoenre en sach. Want wat men daer aen sien wolde, dat was daer aen te sien van sonderlingen gesteynten ende van golde. Doe hij daer bet naerre quam, ontfinc hi sulken roeck daer uyt comende, dat hem alle die roeke van eertriken ende specien niet en docht wesen. Ende hij ontfinc daer soe grote stercte aff dat hij der pinen niet en achte, dat hij geleden hadde Dat lant was alle oft sonnenschijn weer geweest Ende doe hij ter poerten aen quam, quamen si hem tegen mit processien, mit crucen, mit vanen ende
| |
| |
mit gulden palmen Dat soe schoen nye gesien en was Hij sach daer minschen van alre kÜnne ordenen, jonck ende alt, man ende wijff, bisscoppen abten, monicken clercken Ende al sach hi se in dier manieren Also si gade in desen leven dienst ende loff plagen te gheven. Als si den ridder aldus ontfingen mit sange ende mit groeter blijtscappen Ende si bijnnen der poerten weder in quamen Doe quamen daer twe bisscoppen, die hem leiden ende lietent hem allet besien Daer sach hi blijtscap mennichfolt ende soe groet, dat se gheen minsche vertellen en mocht; gelijc dat die sonne der keersen oer schijnen beneemt, soe docht hem dat licht der sonnen hoer schinen benemen van groeter claerheit Dat lant docht hem sijn soe minnentlicken schoen van groyenden beemden mit schoenen bloemen, mennigerhande crude ende vruchten mit hogen boemen Die nacht en wart daer niet doncker, want dat hemelsche licht schijnt daer altijt sonder wandel Hij sach daer soe voel minschen, dat men der op eertrike op enen dach nye soe voel en gesach. Die sommige woenden hier, die sommige daer in onderscheidene steden van een Mar als si wolden, mochten si tot malcanderen comen
| |
| |
Ende et scheen als die een den anderen versochte, dat daer die ander grote blijtscap aff ontfinck, ende des gelijcken si weder van hem Si laefden daer mit sange onsen here nae oerre seden Ende gelijc die een schaer claerre is voer die ander Alsoe waren si daer deen schoenre dan die ander Elc nae sinen leven Daer was soe sueten roeke dat scheen dat men daer ewelicken van mochte leven ende die woningen waeren al vol claerheiden. Alle die den ridder sagen, laefden gade recht als of oer broeder, soe hem docht, vander doet verloest weer. Daer was soe groete melodie, daer en was coude noch hette Alle blijtscap ende vroude meer dan ennich minsche in desen leven mach hoeren off begripen. Als dese ridder dit lant al hadde besien, seiden dese twe bisscoppen: "Siet, vrient, u begeerte hebdi bider hulpen van onsen here gesien, der sunder pijn, der saliger vroude. Dit lant is dat irste paradijs, daer got Adam uyt warp, want hier in brack hij sijn gebot Ende onse penitencie, die wij ontfangen voer onser doet, die wij niet en volbrengen te male, daer voer moesten wij ter pinen staen elkerlic nae sijnre
| |
| |
misdaet groet, cort off lanc. Ende alle die gheen, die hier in sijn, hebben pijn geleden voer hoer sunden Ende alle dage werden tot ons geseynt uyt der pinen die gheen die oer sunden gebetert hebben. Ende die ontfaen wij, gelijc wi u deden Ende als si dan hier tot ons comen sijn, soe en weten wi niet woe lange si bi ons hier wesen sullen, gelijc die in der pinen sijn en weten niet wanneer si verloest sullen werden Alsoe en doen wij, wanneer wij ter blijtscappen des hemelrijcx sullen comen, al sijn wi van der pinen quijt Nochtant en sijn wi niet weerdich totter overster blijtscap te comen". Hier nae leiden si den ridder op enen berch ende hieten hem opwart sien Ende vraechden hem van wat varwen die hemel hem dacht sijn Die ridder sprac: "Als fijn gepuert gout in enen bernenden oÜen". Doe seiden si: "dat is die hemel\sche poerte daer die claerheit soe groet is. Ende daer doer vaeren si alle, die van hier scheiden Also lange als wij hier sijn, comt alle dage dat hemelsche vuer ende spiset ons mitten hemelschen broede". Die reden en was nauwe uytgesproken, daer en quam een licht
| |
| |
offt vuer had geweest vanden hemel ende bevinck dat lant over al Soe hem docht recht als een blixen omvinck een ygelickens hoeft sunderlingen ende cort quam si om sijn hoer ende in voer hem gelijc si inden anderen dede. Hier aff ontfinck hij soe groete vroude, dat hij niet en wist of hi op die tijt leefden off doet was Mer die ure was haest geleden. Doe spraken si: "dit is onse voedsel, mer wi en mogens niet meer dan eens des dages ontfaen Ende die hier boven comen gebruykent sonder onderlaet". hier nae spraken sij: "vrient, nu moetdi weder keren den wech, den gi comen sijt Mer in den wederkeren en suldi u niet ontsien Want viant noch vuer noch gheen torment en sullen u mogen deren Ende in xxx dagen saltu dijn leven eynden ende sult comen bi ons in deser blijtscappen". Die ridder riep clagelic, hij en mochte niet van daer scheiden, want hi duchten in die werlt al sulke smette te ontfaen, die hem mochte beletten daer weder te comen Mer hi moeste weder en wech, ende den natuerliken doet smaken Ende wart geleidt ter poerten ende in den wege; vuer noch duvel en mochte hem deren Mer si schuweden hem den wech Ende quam weder
| |
| |
daer hem die prioer die doere ontsloet Ende hij leiden sijn leven soe hij meynden dat sijnre zielen profitelixt was ende liet dit cranck leven ende voer int ewige leven; desgelijc verleent ons. onse lieve here, doer u grondelose barmherticheit. Amen.
|
|
Auteursrecht onbekend