Spektator. Jaargang 1

[p. 235]

Bob van de Velde
Vrije nieuwsgaring

De rubriek Vrije nieuwsgaring wordt verzorgd door medewerkers van de Afdeling Dokumentatie Nederlandse Letterkunde (in het vervolg afgekort tot Afd. DNL) van het Instituut voor Neerlandistiek, Lambert-ten-Katehuis, 3e verdieping, kamers 319 en 321, Herengracht 330-336, Amsterdam-C., tel. 020 - 217878; toestellen 3276 en 3271. Ieder die op enigerlei wijze wil reageren op mededelingen in deze rubriek gedaan, wordt verzocht zich tot de afd. DNL te wenden. Voor het geval er daarnaast ook behoefte is aan rechtstreeks kontakt met de personen of instellingen die in deze rubriek worden genoemd, worden hun adressen opgenomen in de adressenlijst achter in deze aflevering van Spektator.

Vermeldingen

Bibliografie Instituut voor Neerlandistiek: De Afd. DNL bereidt een bibliografie voor van werk van docenten en studenten, die in de periode 1960-1970 aan het Instituut verbonden zijn geweest. Opgenomen zullen worden alle boeken, artikelen en bijdragen in periodieken, bundels e.d., die rechtstreeks of zijdelings met de nederlandistiek te maken hebben. In de loop van het voorjaar 1972 zullen degenen die niet meer aan het Instituut verbonden zijn, worden aangeschreven met het verzoek om een opgaaf te doen van het werk van hun hand dat zij in aanmerking willen laten komen voor opname in deze bibliografie. Daarnaast zal de Afd. DNL te beginnen met 1971 een jaarlijkse bibliografie van de Instituutsproduktie samenstellen. Deze laatste bibliografie zal in Spektator worden gepubliceerd.

Boon, Louis-Paul: G.J. van Bork, medewerker aan het Instituut voor Neerlandistiek te Amsterdam, bereidt een publikatie voor die de sekundaire bibliografie van Boon zal bevatten. De opzet van deze bibliografie zal ongeveer gelijk zijn aan de in januari 1972 verschenen Nescio-bibliografie. De samensteller van deze bibliografie verzoekt een ieder die moeilijk bereikbare publi-

[p. 236]

katies over Boon meent te kunnen signaleren, deze aan hem door te geven.

Lexicon Nederlandse Letterkunde: A. Bossers, H. Pleij en R. van de Velde, allen verbonden aan het Instituut voor Neerlandistiek, hebben van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk de opdracht gekregen het noodzakelijke materiaal bijeen te brengen ten behoeve van de samenstelling van een naslagwerk voor auteurs, namen, begrippen, titels en zaken van de Nederlandse letterkunde. Voorlopig is de datum van voltooiïng van de opdracht bepaald op 1 januari 1974. Inmiddels hebben genoemden een uitvoerige schets voor de opzet van het lexicon ontworpen en zijn reeds enige proefartikelen vervaardigd. Zij hopen in de loop van het voorjaar 1972 te kunnen beginnen met het systematisch bijeenbrengen van het benodigde materiaal en zij rekenen daarbij op de steun van de diverse specialisten van het Instituut voor Neerlandistiek. Er bestaan kontakten met een uitgever over de publikatie van het lexicon.

Prenten van letterkundigen: In de Afd. DNL bevindt zich een verzameling prenten van een 1500-tal letterkundigen, letterkundige onderwerpen, taalkundigen, humanisten, bibliotekarissen en boekverkopers, voornamelijk uit de 17e, 18e en 19e eeuw. De prenten zijn gekatalogiseerd op de afgebeelde persoon of het afgebeelde onderwerp alsmede op eventuele faksimiles en gedichten die op of bij de afbeeldingen zijn afgedrukt. In de loop van het voorjaar 1972 zal worden nagegaan in hoeverre de staat van volledigheid van de verzameling een publikatie van de katalogus gewenst maakt. Mogelijk zal alleen een overzicht van die prenten worden gepubliceerd die zich niet ook al in de verzamelingen van het Prentenkabinet van het Rijksmuseum te Amsterdam bevinden.

Pseudoniemen-apparaat: In de Afd. DNL is een pseudoniemen-apparaat in opbouw dat te zijner tijd als aanvulling kan dienen op de bekende pseudoniemen-apparaten (zie A.M.J. van Buuren, W.P. Gerritsen en A.N. Paasman. Vermakelijk bibliografisch ganzenbord. 2e herz. en verm. dr. Gron. 1971, hfdst. I, p. 42-43). Behalve een aantal ‘toevalsvondsten’ zijn inmiddels gegevens inzake pseudoniemen, schrijversnamen, zinspreuken, motto's, initialen en andere moeilijk te identificeren signeringen verwerkt uit de volgende bronnen:

[p. 237]

Baers, J. Lectuur-Repertorium. 2e en def. uitg. 3 dln. Antwerpen enz. 1952-1954.

Beer, Taco H. de. Geschiedenis der Nederlandsche letteren 1880-1890 [...]. Kuilenburg 1892.

Boeren, P.C. Van Maas tot Schelde [...]. Nijmegen 1944.

Brink, J. ten. Geschiedenis der Noord-Nederlandsche letteren in de XIXe eeuw [...]. Grootendeels herzien door den Auteur, verder bezorgd en bijgewerkt door Taco H. de Beer. Dl. 3. Rotterdam z.j.

Catalogus nr. 185 en 186 van Antiquariaat Schuhmacher. Amsterdam 1968-1969.

Catalogus van boeken door Nederlandsche vrouwen geschreven en sedert 1850 uitgegeven [...]. Z. pl. z.j.

Cursief [...]. Amsterdam 1969.

Gravesande, G.H. 's-. Onze letterkunde in bezettingstijd. 2e verb. dr. 's-Gravenhage 1946.

Harmsen, G. en A.F. Harmsen-Wiersma. Een voorlopige pseudoniemenlijst [...]. In: Mededelingenblad Sociaal Historische Studiekring nr. 30 (nov. 1966), p. 14-38.

Jong, D. de. Het vrije boek in onvrije tijd. [...]. Leiden 1958.

Lissens, R.F. De Vlaamse letterkunde van 1780 tot heden. 4e herz. dr. Brussel 1967.

Mededelingen van de Documentatiedienst van het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum.

Nijkerk, M.B.B. [Kaartsysteem met een verzameling pseudoniemen e.d.]. Oefeningen na 60 [...]. Z. pl. 1968.

Risseeuw, P.J. Christelijke dichters van dezen tijd. Kampen 1931.

Risseeuw, P.J. Christelijke schrijvers van dezen tijd. Kampen 1930.

Schrijvers Prentenboeken. [Serie uitgegeven door het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum]

Stad Antwerpen. Archief en museum voor het Vlaams cultuurleven. Klapper op het bezit. 2e uitg. Antwerpen 1968.

Tuymelaar, C.T. en J. van Lindonk. Pseudoniemen uit Nederlandsche en vreemde literatuur. Assen enz. 1939.

Verthe, A. en B. Henry. Geschiedenis van de Vlaams-Afrikaanse letterkunde. Leuven 1961.

Momenteel wordt Brinkman's cumulatieve catalogus vanaf 1940 op pseudoniemen e.d. doorgenomen en het ligt in de bedoeling daarna nog een aantal bekende registers, repertoria, handboeken, veiling- en antikwariaatskatalogi te verwerken. leder die aanvullende bronnen voor de oplossing van pseudoniemen e.d. kent of die pseudoniemen van minder bekende auteurs en minder bekende pseudoniemen van bekende auteurs weet, wordt verzocht daarvan mededeling te doen aan de Afd. DNL.

[p. 238]

Retrospektieve bibliografie: In het kader van het werk aan de opbouw van een Retrospektieve bibliografie van de Nederlandse taal- en literatuurwetenschap (zie Spektator 1 (1971-2), nr. 2, p. 96) heeft de Afd. DNL de taak op zich genomen de bibliografie samen te stellen van bijdragen op het gebied van de Nederlandse taal- en literatuurwetenschap in bundels. Onder ‘bundels’ worden in dit verband verstaan feestbundels, essaybundels, verzamelde studies en opstellen, bundels met kritieken, besprekingen, interviews, verzamelde werken met kritisch proza, bloemlezingen met enigszins uitgewerkte inleidingen en/of toelichtingen, jaarboeken, twee- of meerjaarlijkse publikaties van genootschappen, verenigingen, kongressen e.d., biezondere afleveringen van tijdschriften enz. Momenteel wordt gewerkt aan een bronnenlijst over de periode 1940-1969. Daartoe worden in eerste aanleg Brinkman's cumulatieve catalogus en repertoria als Nauwelaerts (Bibliografie over de Vlaamse letterkundigen) en Van de Laarschot (Malmbergs bibliografie der literaire kritiek van Noorden Zuid-Nederland dl. I.) doorgenomen. Vervolgens zal de lijst met gedepouilleerde bundels ter kontrole circuleren onder de leden van de Vereniging Werkgroep voor de Documentatie van de Nederlandse Letteren. Een grote moeilijkheid vormt het achterhalen van bijdragen op het gebied van de nederlandistiek in bundels waarvan de inhoud in het algemeen niet betrekking heeft op de nederlandistiek. Dezelfde moeilijkheid levert het vinden van bijdragen in buitenlandse bundels op. Ieder die over bibliografisch materiaal beschikt dat tot zo groot mogelijke volledigheid van de bronnenlijst kan bijdragen, wordt verzocht zich in verbinding te stellen met de Afd. DNL. Ook de enkele titel van een werk waarvan opname op zichzelf niet voor de hand ligt omdat er zich slechts een of enkele bijdragen op het gebied van de nederlandistiek in bevinden, is welkom.

Roland Holst - Van der Schalk, Henriëtte: De Biblioteek van het Instituut voor Neerlandistiek heeft in het najaar van 1971 een vrij omvangrijke kollektie boeken, brochures en krantenknipsels van en over Henriëtte Roland Holst-van der Schalk kunnen aankopen. Van de ongeveer 150 werken die in het Overzicht der afzonderlijk verschenen werken, opgenomen in de Mededelingen van het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, worden genoemd, zijn er nu ongeveer 75 aanwezig in de Instituutsbiblioteek. Zo mogelijk zullen de ontbrekende werken worden aangekocht, zij het dat de vele vertalingen die zich hieronder bevinden. geen hoge prioriteit bij de aanschaffing zullen hebben. De kollektie knipsels is momenteel in bewerking.

[p. 239]

Skripties letterkunde: In de Afd. DNL bevindt zich een archief met doktorale en M.O.-skripties van hen die aan het Instituut zijn afgestudeerd. Het archief is toegankelijk door middel van een kaartsysteem op auteurs en op onderwerpen. Raadpleging van de skripties is om auteursrechtelijke redenen slechts mogelijk met toestemming van de auteurs. Bemiddeling bij het verkrijgen van deze toestemming wordt door de Afd. DNL op verzoek verleend. Een overzicht van de belangrijkste skripties die in 1971 zijn voltooid, zal in de volgende aflevering van Spektator worden gepubliceerd. Een overzicht van de belangrijkste skripties over de periode 1960-1970 zal in de loop van het voorjaar 1972 worden samengesteld.

Tijdschrift-beschrijvingen: In samenwerking met het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum is de Afd. DNL bezig de opzet uit te werken voor een beschrijving van tijdschriften op het gebied van de Nederlandse taal- en letterkunde. De bedoeling is per jaargang de belangrijke feitelijke gegevens zoals jaargang, jaargang-jaar, afleveringen, omvang, redaktie, uitgever, inhoudsopgaven, registers, vindplaatsen en sekundaire literatuur te registreren. Zoveel mogelijk aansluitend bij de vorm waarin de Mededelingen van het NLMD met bio-bibliografische gegevens omtrent auteurs worden gepubliceerd, zullen ook deze tijdschrift-beschrijvingen in een kaartsysteem worden ondergebracht. Over de wijze van beschrijven is inmiddels globaal overeenstemming bereikt. Momenteel worden de gemaakte afspraken uitgewerkt en daarna zal een aantal proefbeschrijvingen van naar aard, omvang en levensduur uiteenlopende tijdschriften worden gemaakt. Op grond van de daarbij opgedane ervaringen zal dan de definitieve beschrijvingswijze worden vastgelegd, waarna de produktie van kaarten met beschrijvingen van tijdschriften een aanvang kan nemen. De kaarten zullen op dezelfde wijze verkrijgbaar zijn als de kaarten met Mededelingen van het NLMD.

[p. 240]

In het vorige nummer van Spektator (januari 1972, nr.3) zijn na correctie toch een aantal fouten blijven staan. Ook in de lay-out zijn enkele vergissingen gemaakt, waardoor bijvoorbeeld op p. 172 vier regels zijn blijven staan van een stukje over een pseudoniemenapparaat dat in zijn geheel in nummer 4 zal verschijnen.
Wij bieden zowel onze auteurs als de lezers hiervoor onze excuses aan.

De redactie.