Sic. Jaargang 7

[p. 33]

De goddelijke graaf
* Camiel van Reeth

Al jaren ben ik liefhebber van libertijnse literatuur uit het Ancien Régime. Of het nu om galante avonturen, erotische verhalen of pure porno gaat maakt niets uit, ik lust het allemaal. De schrijvers van het genre hadden in die tijd zulke prachtige namen dat alleen al het uitspreken van die namen je in een licht roes kan brengen. Probeert u het zelf maar eens: Pierre-Ambroise Choderlos de Laclos, Jean-Charles Gervaise de Latouche, François de Chavigny de la Bretonnière, Jean-Baptiste de Boyer marquis d'Argens, Claude-Henri de Fuzée abbé de Voisenon, etc.

Mijn favoriete schrijver is Mirabeau, of beter Gabriel-Honoré Riquetti comte de Mirabeau. Bij het lezen van ‘Le rideau levé ou l'éducation de Laure’ (eerste anonieme druk in 1786) bijvoorbeeld moet ik steeds één hand vrij

[p. 34]

houden. Dit werkje van Mirabeau is mijn lievelingsboek geworden, mijn livre de chevet dat ik overal met me meedraag (het is immers niet goed dat de mens alleen zij). Mirabeau schreef nog meer libertijns werk van hoge kwaliteit (‘Le Libertin de Qualité ou Ma Conversion’, ‘Hic-et-Haec’ en ‘Erotika Biblion’) maar van ‘Le rideau levé’ gaat ongetwijfeld de meeste charme uit.

Evenals Markies de Sade ontving Mirabeau zijn roeping als schrijver tijdens zijn gevangenschap. Beiden zaten maandenlang opgesloten in de toren van Vincennes. Hoewel het verre verwanten waren konden ze elkaar niet luchten of zien. In een brief van 1 januari 1778 aan politie-luitenant Le Noir beklaagt Mirabeau zich erover dat híj opgesloten zit terwijl een schurk als de Sade vrij rondloopt. Mirabeau wist op dat ogenblik blijkbaar nog niet dat de goddelijke markies op enkele meters bij hem vandaan in dezelfde donjon van Vincennes logeerde. Hoe het ook zij, de gelijkenis tussen deze literaire reuzen is frappant: twee zeer corpulente, lelijke, geniale monsters met een enorm hoofd waarvan de geest wraak neemt omdat men het lichaam heeft gekerkerd.

In ‘Mémoires d'Outre-Tombe’ schetst Chateaubriand ons een portret van Mirabeau dat m.i. veel knapper is dan al wat zijn latere biografen over hem te vertellen hebben. Een citaat eruit: ‘... Hij keek me aan recht in het gezicht met die ogen vol trots, vol ondeugd en vol genie en terwijl hij zijn hand op mijn schouder legde, zei hij me: “Ze (zijn vijanden, C.v.R.) zullen me mijn superioriteit nooit vergeven”. Ik voel nog de druk van die hand alsof Satan me met zijn gloeiende klauwen had aangeraakt.’

Het blijft me een raadsel waarom de geweldigste redenaar van de Franse Revolutie in het Nederlandse taalgebied als schrijver nauwelijks bekendheid geniet. Voor zover ik weet is er van het literaire werk van Mirabeau in het Nederlands niets vertaald. Het is de hoogste tijd dat Ernst van Altena aan dit schreeuwend onrecht een einde stelt. Als aperitiefje stel ik de vertaling van ‘Le rideau levé’ voor. Daarna presentere men de Nederlandse lezer de overspelige avonturen van Mirabeau en zijn vriendin Sophie tijdens hun verblijf in Amsterdam (oktober 1776 tot mei 1777). Het hoofdgerecht moet bestaan uit twee dikke delen Privé-Domein met een keuze uit de brieven die Mirabeau schreef vanuit de toren van Vincennes tussen 8 juli 1777 en 17 oktober 1780. Tijdens die drie lange jaren correspondeerde Mirabeau met zijn moeder, zijn vader en vele anderen, maar vooral de prachtige

[p. 35]

brieven aan de reeds genoemde politie-luitenant Le Noir en die aan zijn grote liefde Sophie zijn om je vingers bij af te likken.

Terwijl we wachten op deze vertalingen moeten we Mirabeau alvast enigszins schadeloos trachten te stellen. Laten we hem vanaf hier en nu hetzelfde epitheton toekennen als Sade en Aretino: ‘Te divin’, ‘de goddelijke’! Mirabeau, de goddelijke graaf! Dit is wel het minste wat we deze literaire en verbale gigant met zijn pokdalige hoofd als compensatie kunnen aanbieden.

Om toch een voorsmaakje te geven volgt hier de eerste pagina van ‘Le Libertin de Qualité ou Ma Conversion’ (1783), een boek door Mirabeau opgedragen aan Zijn diabolische Hoogheid de Heer Satan:

‘Tot nu toe, mijn vriend, was ik een vaurien; ik liep de mooie vrouwen na en ik had veel noten op mijn zang. Maar nu heeft de deugd zijn hertreden gedaan in mijn hart. Neuken doe ik alleen nog als men ervoor betaalt. Ik ga me publiekelijk verkopen als een gepatenteerde hengst voor vrouwen op hun retour en ik zal hun leren x aantal keren per maand hun kont te gebruiken.

Ik stel me al zo'n dikke trut voor - over een half jaar is ze al niet meer ‘in de veertig’- die mij het ruime, zachte stevige vlees van haar kut aanbiedt. Ze is eigenlijk nog best fris, omdat ze kort en dik is; het is totaal iets anders dan schaamte, wat haar tepels, rood van overvloed, uiten, en haar kleine oogjes; met haar gladde hand masseert zij die van mij: ja, deze mevrouw op stand is, net als haar man, altijd en overal glad; ik bloos: moet u zien hoe mooi ik daarvan wordt, hoe mijn ogen oplichten, hoezeer ik mijn kuisheid verstik: ja, beseft u dat goed: ik ben nog maagd en daar moet ik van afgeholpen worden. Ik krijg meer dan ik wil; dat geflirt is werkelijk een orgie... Verdomme, ik krijg toch geen stijve... Ik word verdrietig, mijn ongeluk kwelt mij; die bloeddorstige schuldeisers... Ondertussen dwaalt mijn hand tastend rond; er komt beweging in haar: kijk hoe licht zij wordt! Wat een briljant ritme! Mijn stem speelt het adagio, mijn strijkstok wordt het medium van een sterk en aanhoudend presto. Kijk, vriend, kijk hoe hoog de kont van mijn dikke trut niet springt...