Sic. Jaargang 2

[p. 68]

1987
De handschoen van Allie Caulfield
N^o 4

De gast uit de toekomst

Zou de bedoelde romanfiguur in deze tijd onze werkelijkheid bezoeken, dan zou zich de onderstaande scène kunnen afspelen.

Vragen: hoe heet de romanfiguur, hoe heet de roman, wie schreef de roman?

De vreemdeling dwaalde doelloos door de straten van de binnenstad. Hij liep zeer langzaam en rustte meer dan eens uit. Pas later, in mijn woning, kon ik zien dat hij boven zijn rechter enkel dikke spataderen had. Op deze Nieuwjaarsochtend viel zijn langzame tred niet op, evenmin als de absoluut ongeïnteresseerde blik in zijn ogen. Zelf wilde ik slechts wat frisse lucht opsnuiven na een nogal lustig oudjaarsfeest. Zijn kleding was grauw, versleten en van slechts stof, zo te zien oorlogsmateriaal. Hij wierp verwonderde, korte blikken op de etalages en steeds schudde hij het hoofd, alsof hij een boze gedachte wilde verdrijven. Speelde hij met de gedachte een winkel te beroven?

Hij had al lang gemerkt dat ik hem volgde, maar dat stoorde hem blijkbaar niet. Toen ik hem aansprak, zag ik dat er een rilling door zijn lichaam trok, waarna hij even apatisch bleef als tevoren. Hij verstond me niet. Hij sprak een zeer primitief soort Engels en gebruikte merkwaardige uitdrukkingen die in geen enkel woordenboek te vinden zijn. Mijn uitnodiging om mee te gaan en een kop koffie te drinken nam hij echter zonder te aarzelen aan. Hij volgde me moeizaam, als iemand die zojuist uit de gevangenis ontslagen is.

In mijn woning keek hij onrustig om zich heen alsof hij iets speciaals zocht. Toen vroeg hij me, ‘Is dat uw televisie? Zo klein? Waarom staat hij niet aan? Is de stroom uitgevallen?’ Mijn televisie is helemaal niet zo klein. Ik vertelde hem dat ik momenteel geen zin had om t.v. te kijken en zelfs niet wist of er zo vroeg op nieuwjaarsmorgen al iets op was. ‘En de stroom wordt bij ons niet zo snel afgesneden. Die hele oliecrisis dat is niets anders dan dreigementen.’

‘Oliecrisis? Neemt u me niet kwalijk, maar in welk jaar zijn we dan?’

‘We zitten al weer een uur of acht in vierenzeventig.’

‘Achttienhonderdvierenzeventig?’

‘Negentienhonderd, natuurlijk. Daar ligt een drie dagen oude Times, overtuigt u zichzelf maar.’

Hij verdiepte zich in de krant en las geconcentreerd. ‘Hoe komt het dat u een onaangepaste krant leest? Het was mijn werk de berichten van de Times aan te passen. Zoveel Oudtaal hadden wij nooit in de krant laten staan.’

‘Ik ben geen expert, maar ik meen dat het Engels heel modern is.’

Hij lachtte vermoeid, ‘Wij hebben de taal gemoderniseerd. Mijn vriend, een taalkundige, heeft me de principes uitgelegd: Wat een heerlijke zaak is het, dat uitroeien van woorden... Ieder woord bevat, in zichzelf, het tegendeel. Bijvoorbeeld ‘goed’: neem een woord als ‘goed’, waarom heb je dan nog het woord ‘slecht’ nodig? ‘Ongoed’ komt net zo goed aan het doel tegemoet, beter nog, want het is het exacte tegendeel van het andere woord, en dat is bij ‘slecht’ de vraag nog maar.

‘En met die taal bent u tevreden?’

‘Er waren tijden...’ Hij onderbrak zichzelf en keek onrustig om zich heen. ‘Natuurlijk ben ik tevreden,’ zei hij met ingetogen stem.

Ik ging koffie zetten. Toen ik terugkwam was mijn gast verdwenen.

[p. 69]

Wie vermoordde Quintus Tertius?

Op 23 december werd Quintus Tertius, een oprechte boekengek, dood aangetroffen in de kelderafdeling van boekhandel Bookwell & Drookwell. Op de toonbank lag, opengeslagen op bladzijde 82, het Duitse boek De Kerstwurger van Elden Hack. Tertius, een regelmatige klant, had zeer vaak rondgesnuffeld in de boekenkelder. Eppis Pepys en zijn vrouw Alice zijn de eigenaren van de boekhandel. Beiden gaven toe dat ze rond het tijdstip van de moord even in de kelder waren geweest. Eppis verklaarde: ‘Ik ging naar beneden om een exemplaar van De Erfenis van Diderot te halen, maar zag niemand in de kelder.’

Alice zei: ‘Ik was beneden om een exemplaar te halen van het tijdschrift SIC, maar heb ook niemand gezien.’

Kunt u aan de hand van deze uitspraken en met behulp van de afbeelding ontdekking wie Quintus Teritus vermoordde en waarom? De vragen kunnen u daarbij helpen.

1. is het mogelijk dat de moordenaar ongemerkt de boekhandel betrad en verliet? Ja/Neen.

2. Was Tertius juist in De Kerstwurger verdiept toen de moordenaar hem naderde? Ja/Neen.

3. Was de moord voorbereid? Ja/Neen.

4. Bracht de moordenaar zijn wapen mee? Ja/Neen.

5. Hadden Eppis of Alice Pepys een motief? Ja/Neen.

6. Kunt u een mogelijk motief voor de moord bedenken? Ja/Neen.

7. Wie vermoordde Tertius?

Kerstcadeau

Een gezin heeft vijf dochters. Iedere dochter geeft als kerstgeschenk een boek of meerdere boeken aan een of meerdere van haar zusters. Ieder meisje geeft vier boeken cadeau en ontvangt op haar beurt vier boeken. Niemand krijgt echter de boeken volgens eenzelfde reeks als een ander; bij voorbeeld: er is maar een meisje dat twee boeken aan een van haar zussen geeft en twee aan een andere zus.

Gegeven dat Bessie al haar boeken aan Alice geeft, en dat Cissie drie boeken aan Edith geeft, wie gaven dan de vier boeken die Deborah ontving?

Boekenwurm

Onze vriend professor Rackbrane zien we hier afgebeeld terwijl hij een van zijn hersenbrekers presenteert. Hij vertelt dat een boekenwurm zich een tunnel heeft gevreten van de allereerste pagina van de drie dikke boeken tot de allerlaatste. De bladzijden van een deel zijn samen 8 centimeter dik, de omslag is een halve centimeter dik. Alle delen zijn identiek uitgevoerd. Hoe lang, vraagt de professor ons, is de rechte tunnel die de boekenwurm heeft aangelegd?

[p. 70]

Labyrinth

Betreedt het labyrinth bij de letter A, bovenin. Vervolg uw weg binnen de letters in de correcte alfabetische volgorde tot u het labyrinth via de Z, onderin, weer verlaat. Slechts een deel van de letter hoeft op de te volgen weg te liggen, niet de gehele letter.

Vergissingen

Een jong auteur schreef eens een ridderdrama waarin een gehandicapte centraal staat. Het drama werd later door de eigenaar van het afgebeelde huis uit het Duits vertaald. De vertaler had met de auteur iets gemeen: ook hij stamde uit een familie van juristen, studeerde rechten, en gaf zich met toenemend succes over aan een niet-juristische, kreatieve carrière. Ook het sterfjaar heeft hij met de Duitse auteur gemeen. Hij stierf echter niet als de Duitser in zijn slaapkamer maar in de eetkamer (x) van zijn huis. Dat huis had hij aan de oever van een idyllische grensrivier laten bouwen. Die rivier is 156 kilometer lang, wordt door vissers hoog geschat, en mondt uit in de Atlantische oceaan. Het huis is ver verwijderd van de grote stad. Toch wordt het door vele nieuwsgierigen druk bezocht om het te bezichtigen. De eigenaar heeft zich namelijk een grote roem verworden, zij het niet als vertaler. Over zijn kreatieve werk met zaken uit het verleden zou hij eens hebben gezegd, ‘Het is zeer waarschijnlijk dat ik de gebruiken van twee of drie eeuwen door elkaar heb gegooid en feiten die tijdens het bewind van Richard I voorvielen in een veel vroegere of latere periode heb geplaatst. Het is een geruststelling dat zulke fouten de meeste lezers niet opvallen.’ Waar stierf hii? Wie was hii?

‘Was it a cat I saw?’

In Wonderland ontmoette Alice de Cheshire kat. Toen Alice haar katachtige vriend voor het eerst zag wilde ze weten van welk dierenras hij was, en aangezien men in Wonderland vragen stelt door ze op te schrijven, zette ze haar vraag op papier. Maar aangezien men in Wonderland gewoon is om de dingen van achter naar voren of van boven naar beneden te lezen, schreef Alice haar vraag zoals dat in de puzzel te zien is. Zo kunnen lezers beginnen en eindigen waar ze willen, zoals dat in Wonderland gebruikelijk is.

Het probleem is het volgende. Op hoeveel manieren kan Alice's vraag Was it a cat I saw gelezen worden? Begin altijd bij een W, spel door tot de C bereikt is, en lees dan via aangrenzende letters weer naar de rand. Het is toegestaan letters te lezen die boven, onder, links of rechts staan (niet diagonaal).

[p. 71]

Een kale schedel

Zijn tweede huwelijk was een fiasko. Wat een onzin ook om op vierenzeventigjarige leeftijd een bloedjong meisje te huwen! Zij was zeventien en noodgedwongen ontrouw. De enige opwinding die zij haar oude echtgenoot bezorgde was van juridische aard. Via een scheidingsprocedure plukte ze hem volkomen kaal. Hij stierf verarmd. In de oude kerk, waar hij overeenkomstig zijn stand begraven werd, speelde zich honderd jaar later een spookachtig tafereel af. Men opende zijn graf. ‘Verstomd stonden we om de onsterfelijke heen,’ berichtte een van de grafdelvers, ‘want zijn lichaam bleek nog volledig intact. Plotseling stak er echter een storm op en de wind joeg door de kerk en bereikte ook het geopende graf. Als een spook verpulverde het lichaam, verloor de gestalte iedere vorm. Slechts de kale schedel greinsde ons toe.’

Die kale schedel leek wel sprekend op de oude ridder van honderd jaar terug die bij zijn leven de mensen zo vaak verbluft had. Hij werd in 1720 geboren en was een bereisd man. Hij sprak meerdere talen waaronder vloeiend vissers- en vliegerslatijn. Hij werd echter van zijn reputatie beroofd. De belasterde oude man leefde en stief in het huis van zijn vader. Wie het bezichtigt vindt hier (x) die aan zijn, naar eigen zeggen opwindende, leven herinneren. Het vakwerkhuis staat in een kleine stad die vroeger een klein eiland besloeg in een rivier zonder bron. Waar woonde de oude man? Wie was de oude man?

Oplossingen

EEN KALE SCHEDEL. De oude man was Karl Friedrich Hieronymus von Münchhausen (1720-1797), de baron van Münchhausen, bluffer en leugenaar van groot kaliber. De herdenkingskamer bevindt zich in het familiehuis in Bodenwerder aan de Weser. De roof van zijn reputatie werd gepleegd door Erich Raspe die in 1781 de verbale avonturen van de baron in het Engels aan het papier toevertrouwde. Gottfried August Bürger, de dichter, vertaalde de avonturen in het Duits en breidde ze uit. De weduwnaar Münchhausen huwde op 74-jarige leeftijd de 17-jarige Bernhardine Brun. Uit: 111 Ortstermine, door Dieter Vogt (1983).

VERGISSINGEN. Sir Walter Scott stierf op 21 september 1832 in de eetkamer van zijn huis Abbotsford dat aan de Engels-Schotse grens staat, aan de rivier de Tweed. Het is tegenwoordig als museum toegankelijk. Scott heeft ook Goethe's Götz in het Engels vertaald. Uit: 111 Ortstermine, door Dieter Vogt (1983). BOEKENWURM. 10 centimeter (4x een omslagkarton plus de pagina's van deel 2!). Uit: Amusements in Mathematics, door H.E. Dudeney (ca. 1920).

KERSTCADEAU. Deborah kreeg een boek van Alice, een van Cissie, en twee van Edith. Uit: Logic & Reasoning, door Hubert Phillips (1960).

‘WAS IT A CAT I SAW?’ 252 manieren in het kwadraat = 63504 manieren. Uit: Mathematical Puzzles of Sam Loyd (dl. 1), red. Martin Gardner (1959).

DE GAST UIT DE TOEKOMST. De oude man is Winston Smith. Zijn fictieve leven leidde hij in 1984 van George Orwell (1949). Uit: Spieien Sie Detektiv! Door Gabriel Laub (1976).

QUINTUS TERTIUS. 1. Ja: op 23 december zijn de boekhandels vol met literatuurliefhebbers. 2. Neen: hij was in de kelder waar non-fictie verkocht wordt. Hij was aan het lezen in Hagiology van Gregory Pope. 3. Ja: zie het wurgtouw en het kerstmannetje. 4. Ja: zie het geopende pakket naast het lichaam. 5. Neen: boekhandelaren brengen hun klanten alleen bij Flaubert om en verder zeker niet in hun winkel. 6 & 7: Elden Hack vermoordde Quintus Tertius om zijn boek De Kerstwurger beroemd te maken. En dat werd het, net als hijzelf. Uit: Crime and Puzzlement, door Lawrence Treat (1981).