|
| |
Het zevende exempel van de keizerin
Vroeger was er een koning die zijn vrouw uitermate lief had en wel zozeer dat hij haar opsloot in een sterk kasteel waarvan hij de sleutels altijd bij zich droeg. Zijn vrouw was daarover heel bedroefd. In een land heel ver daarvandaan leefde een edele deugdzame ridder die op een nacht een droom had: hij meende een heel mooie koningin te zien, die hij meer dan wie ook verlangde lief te hebben, en hij vermoedde dat hij haar, als hij haar eenmaal had gezien als hij weer wakker was, meteen goed zou kennen en dat er een grote vriendschap tussen hen zou ontstaan. De koningin droomde in dezelfde nacht over deze ridder op dezelfde wijze. Toch wist de één niet van de ander. Ze kenden elkaars naam of faam niet. Toen de ridder dit had gedroomd, was hij vastbesloten dat hij niet zou rusten voordat hij met zijn eigen ogen de vrouw had gezien waarover hij had gedroomd. Hij vertrok te paard met zijn hofhouding en met allen die hem ten dienste stonden en trok door vele rijken en landstreken zodat hij uiteindelijk aankwam in het rijk waar deze koningin was opgesloten door haar man. Toen hij in die stad aankwam, bleef hij daar een tijdje. Op een dag ging hij wandelen in de buurt van het kasteel. Hij wist niet dat de koningin daarin was opgesloten. Zij zat in het venster om de mensen te bekijken die voorbijkwamen en zodra ze de ridder zag, wist ze dat hij het was over wie ze had gedroomd. Bij toeval keek de ridder om- | |
| |
hoog en zag de koningin in het venster zitten en meteen werden al zijn zintuigen gewaar dat zij het was over wie hij had gedroomd en hij begon een minneliedje te zingen. Meteen toen zij het hoorde, werd ze gegrepen door liefde voor hem.
De ridder ging nadien alle dagen wandelen en flaneren om te zien of hij een manier kon vinden om met haar aan de praat te raken. De vrouw merkte dit en schreef hem een brief die ze naar beneden wierp. Hij opende de brief en was erg blij toen hij begreep wat ze verlangde. Vanaf nu stortte hij zich met zoveel toewijding op toernooien en steekspelen dat zijn roem bij de koning bekend werd en hij liet hem bij zich komen: ‘Goede heer, ik heb veel gehoord over uw dapperheid en voorbeeldige gedrag. Als het u behaagt bij ons te wonen zullen we u een goede en aanzienlijke toelage geven.’
‘O, heer koning, zie, ik ben uw dienstknecht. Ach, als ik aan de luister van uw macht zou mogen bijdragen, zou ik niet aarzelen, zelfs als ik geen grote bezoldiging van u zou ontvangen. Maar er is één ding dat ik wens.’
‘Spreek vrijuit en vraag wat u wilt.’
‘O, heer koning, het zal u ook bevallen. Als u mij als dienstknecht en secretaris wilt aannemen, dan zal het tot ons aller genoegen zijn dat ik een woning heb nabij de muur van het kasteel. Ik kan dan des te sneller voor u klaar staan wanneer u me roept.’
‘Als u denkt dat het goed is, doe het dan zo, want ik stem in met wat u wenst.’
De ridder vertrok en hij huurde werklieden in die een prettige woning maakten bij de muur van het kasteel. Toen het huis gereed was maakte hij een geheime afspraak met een timmerman die voor hem een verborgen gang kon maken vanuit zijn huis naar het kasteel. Zodra de gang gereed was sloeg hij de timmerman dood zodat die niets zou kunnen verraden. Daarna ging hij naar de koningin en groette haar met veel achting. Nadat ze lang met elkaar gepraat hadden, stelde hij haar voor
| |
| |
om met haar te slapen. De koningin weigerde hem dat heel decent zo lang mogelijk, maar uiteindelijk gaf ze toe. Hierna dacht ze: wat moet ik nu doen? Als ik het aan de koning laat merken leidt het tot twee kwaden: het ene is de smaad en schande die mij ten deel vallen en die er misschien toe leiden dat hij me verwerpt en wegstuurt, het andere is dat hij de ridder zal laten doden. Daarom kan ik over deze dwaasheid maar beter mijn mond houden.
De ridder ging daarna zo vaak als hij zin had door de gang om gemeenschap te hebben met de koningin. De koningin gaf de ridder de ring die de koning aan haar had geschonken toen ze elkaar leerden kennen. De ridder won alle gevechten en toernooien en de koning hield veel van hem. Hij maakte hem daarom bevelhebber over heel zijn rijk. Op een dag maakte de koning zich gereed om uit jagen te gaan en hij gebood zijn bevelhebber zich de volgende dag gereed te maken voor de jacht. Die toonde zich daartoe zeer bereidwillig. De volgende dag gingen ze naar het vrije veld en nadat ze de hele dag achter het wild hadden aangejaagd, waren ze moe geworden. De koning rustte uit bij een bron en de ridder, die bij de koning zat, viel in slaap. Nu merkte de koning de ring op. Toen de ridder weer wakker was geworden, begreep hij dat de koning de ring had gezien, en hij veinsde dat hij ziek was: ‘Ik beken, heer koning, dat ik een verborgen ziekte onder de leden heb. Als ik niet gauw genezing vind, ben ik ten dode opgeschreven.’
De koning zei: ‘Ga, beminde vriend, in vrede en zorg goed voor jezelf.’
Hij sprong meteen op zijn paard, spoorde het aan, en kwam zonder oponthoud thuis. Hij ging door de geheime gang naar de koningin en gaf haar de ring terug en vertelde haar hoe de koning de ring aan zijn hand had gezien. Hij vertelde haar alles en drukte haar op het hart dat ze de koning, als hij naar de ring zou vragen, deze zou laten zien. Hij ging toen weer door zijn gang huiswaarts. De koning kwam kort daarna bij de koningin,
| |
| |
die hem liefdevol ontving. Na een tijdje zei de koning: ‘Zeg me, goede vrouw, waar is de ring die ik u heb gegeven? Ik zou hem maar al te graag zien.’
‘Waarom wilt u op dit moment die ring zien?’
‘Als u hem niet meteen laat zien, zal het u slecht bekomen.’
Ze stond direct op en ging naar haar koffer. Ze pakte de ring en gaf hem aan de koning. Toen de koning de ring zag schaamde hij zich en zei: ‘Deze ring is precies gelijk aan de ring die ik aan de hand van de ridder heb gezien, waardoor ik dacht dat het mijn ring was. Daarom eiste ik de ring van u met zoveel spoed. Ik verklaar me schuldig tegenover u om mijn slechte vermoeden. Ik vreesde namelijk dat ik me had vergist in de kracht van de toren, waarvan ik dacht dat geen mens daar binnen zou kunnen komen dan ik alleen.’
Ze zei: ‘Het is, heer, niet verwonderlijk dat u dit dacht, maar het gebeurt wel vaker dat de ene ring gelijk is aan een andere. De ambachtslieden maken immers zelden een voorwerp dat anderen niet ook maken. God zal u daarom vergeven dat u zoiets slechts over mij hebt gedacht. Wees overtuigd van de kracht van deze toren, waarvan u immers zelf de sleutels draagt omdat u niemand vertrouwt.’
Niet lang hierna liet de ridder een grote maaltijd aanrichten en hij zei tegen de koning: ‘Heer koning, mijn vrouw is hiernaartoe gekomen vanuit mijn land. Ik zou mijn heer de koning willen verzoeken mij de eer te willen betonen in mijn huis te komen eten.’
De koning antwoordde: ‘Ik betoon u graag deze eer en ben tot meer bereid op uw verzoek.’
De ridder was opgetogen en ging door de geheime gang naar de koningin en zei: ‘O vrouwe, vandaag moet je door de geheime gang naar mijn huis komen. Je zult je kleden met kostbare gewaden naar de wijze van mijn land, je moet aanzitten aan tafel als beminde die uit mijn land is gekomen en je moet met de koning tafelen.’
| |
| |
Zij antwoordde: ‘Ik zal alles doen zoals u het wenst.’
Toen het moment van de maaltijd gekomen was en de koning vanuit het kasteel naar het huis van de ridder kwam, ging de koningin binnendoor via de geheime gang eveneens naar het huis van de ridder. Ze kleedde zich naar de gebruiken in het land van de ridder. Zij ging de koning tegemoet die het huis van de ridder binnenkwam en ze groette hem vol eerbied. Hij bekeek haar vol aandacht en zei tegen de ridder: ‘Wie is deze prachtige vrouw?’
‘Heer koning, dat is mijn geliefde die uit mijn land naar mij toe gekomen is. Ik heb me lang ingespannen om haar liefde te winnen.’
De ridder bood de koning toen een plaats aan tafel aan, zoals het hoort, en hij liet de koningin naast hem zitten. Het hart en de zintuigen van de koning zeiden dat het zijn koningin was en hij sprak in zichzelf: o, wat lijkt deze vrouw toch sterk op mijn koningin.
Zo werd hij bedrogen door de kracht van de toren, waardoor hij de woorden van de ridder meer geloofde dan zijn eigen ogen. De koningin nodigde de koning uit te eten en drinken, en toen de koning haar stem hoorde zei hij bij zichzelf: o heilige Maria, moeder van God, wat lijkt deze vrouw toch sterk op mijn koningin, in voorkomen, in spreken, in aanzien en in alle andere opzichten.
En ondanks al deze tekenen bedroog de kracht van de toren hem. Tegen het einde van de maaltijd zei de ridder tot zijn lief: ‘Zing eens een minneliedje voor de koning.’
Ze begon een mooi liedje te zingen en toen de koning dat hoorde en haar stem beluisterde, dacht hij: het moet mijn vrouw wel zijn, maar hoe zou dat kunnen, want ik heb de sleutels van de toren bij me.
En opnieuw bedroog de kracht van de toren hem. Zo zat hij gedurende de hele maaltijd met zichzelf te worstelen. Uiteindelijk zei de koning tegen de ridder dat hij zou opstaan van ta- | |
| |
fel omdat hij iets anders te doen had en met bezwaard gemoed zo lang was blijven zitten. De ridder zei: ‘Heer koning, hebt u verdriet? Dan zal men u nog meer plezier doen tot uw welbehagen.’
En de vrouw zei: ‘Als het mijn heer de koning belieft hier bij ons te blijven, dan zullen we hem ter wille zijn met alle genoegens die hij maar bedenken kan, want ook de koningin zal op dit moment haar pleziertjes wel hebben.’
Hij zei: ‘Ruim de tafel af, want ik kan hier niet langer blijven.’
Op verzoek van de koning liet de ridder de tafel afruimen, groette hen ten afscheid en ging haastig naar het kasteel om te zien of de koningin daar was of niet. De koningin haastte zich binnendoor via de geheime toegang, deed het gewaad van de ridder uit en trok haar gebruikelijke kleren weer aan. Hierdoor trof de koning haar aan zoals ze gekleed was toen hij haar verliet. Hij omhelsde en kuste haar en hij sprak: ‘Vandaag heb ik bij mijn ridder gegeten omdat zijn beminde hier gekomen was. En nog nooit van mijn leven heb ik iemand gezien die in heel haar voorkomen en gezicht zozeer gelijkt op een ander als zij op u lijkt. Tijdens de maaltijd werd ik gekweld door allerlei gedachten, waardoor ik daar niet langer kon blijven maar naar het kasteel terug wilde om te zien of u daar was of hier.’
‘O, heer koning, hoe kunt u dat denken! U weet toch dat het kasteel omheind is en dat geen mens toegang heeft en naar binnen of buiten kan dan door de poort waarvan u zelf de sleutels hebt? Hoe zou ik daar dan moeten komen? Soms kom je tot de ontdekking dat de ene mens heel sterk lijkt op de andere. Daarom, heer koning, zou het beter zijn geen slechte vermoedens over mij te hebben, zoals laatst met de ring.’
De koning antwoordde: ‘Het is waar en ik beken dat ik tegenover u heb misdaan.’
Kort daarna kwam de ridder bij de koning en hij zei: ‘Heer
| |
| |
koning, ik heb u lange tijd met genoegen gediend; het is nu tijd dat ik terugkeer naar mijn land. Daarom vraag ik u vanwege alle diensten die ik u verleend heb, of ik een wens aan u mag voorleggen. Ik wil mijn geliefde trouwen voor de heilige kerk, want ze is mij uit een ver land achterna gereisd en ik wil haar graag terugbrengen als mijn wettige getrouwde vrouw. Ik verzoek u mij de eer te bewijzen haar met uw eigen hand aan mij voor het altaar ten huwelijk te geven, zodat ik haar kan trouwen. Als het zo gebeurt, dan zou mij dat in mijn eigen land tot grote eer strekken.’
De koning antwoordde: ‘Het verzoek dat u me doet, en nog wel meer dan dat, ben ik bereid in te willigen.’
De ridder stelde een dag vast waarop hij zou trouwen, en op die dag kwam de koning naar de kerk. De priester stond in zijn gewaad gereed om het huwelijk te voltrekken. De ridder had de koningin binnendoor uit het kasteel laten komen via de geheime gang en had bepaald dat ze voorafgegaan werd door twee ridders die meenden dat ze zijn geliefde was. Toen ze bij de kerk waren aangekomen, vroeg de priester: ‘Wie geeft deze vrouw ten huwelijk aan de ridder?’
De koning antwoordde: ‘Ik geef haar aan mijn ridder.’ En hij nam haar bij de hand: ‘O waarde vrouw, u lijkt sprekend op mijn koningin, en daarom bemin ik u des te meer. Daar komt nog bij dat u de echtgenote zult zijn van mijn ridder en dus ook zult behoren tot mijn hofhouding.’
Hij legde haar hand in de hand van de ridder. De priester verenigde ze in de echt volgens de wetten van de Heilige Kerk. Daarna zei de ridder: ‘Heer koning, het schip waarmee ik naar mijn land zal reizen, is al gereed. Ik verzoek u of u mijn vrouw naar het schip wilt brengen en haar goede raad wilt geven over hoe zij mij en alle mensen lief moet hebben. Onderricht haar goed zodat ze zich u altijd zal herinneren.’
De koning deed alles wat de ridder van hem verlangde en hij betrad met hem het schip en met hen vele mensen, want hij
| |
| |
was zeer geliefd onder de mensen, die allemaal bedroefd waren over zijn vertrek. Toen ze op het schip kwamen zei de koning tot zijn koningin, van wie hij veronderstelde dat ze de vrouw van de ridder was: ‘Luister, beminde vrouwe, naar mijn raad die nuttig voor u is. Dit is uw man, die u boven alle mensen lief behoort te hebben zoals de Heer dat heeft bevolen. Wees hem trouw en gehoorzaam.’
Nadat hij deze en vergelijkbare woorden had gesproken, gaf hij haar aan de ridder en zei: ‘Ga samen op weg met mijn zegen. Moge de Heer u geleiden.’
De ridder en de koningin bogen hun hoofd naar hem, namen afscheid en gingen scheep. De schipper hees onmiddellijk het zeil. Ze voeren voor de wind en begonnen voorspoedig aan hun zeereis. De koning bleef staan kijken zolang hij het schip kon zien en ging vervolgens snel terug naar het kasteel. Daar trof hij de koningin niet aan en hij werd met grote droefheid bevangen. Hij liep zo lang rond door het hele slot tot hij de geheime gang vond die de ridder had aangelegd. Toen hij dat zag, schreide hij bitter, zeggend: ‘Wee mij, wee mij, de ridder in wie ik zoveeI vertrouwen stelde, heeft mijn vrouw ontvoerd. Ik moet ook wel zot zijn geweest dat ik meer geloof hechtte aan de woorden van de ridder dan aan mijn eigen ogen.’
De keizerin zei: ‘Hebt u, heer koning, goed begrepen wat ik heb verteld?’
‘Heel goed.’
‘Zie hoe hij de ridder vertrouwde die hem nochtans heeft bedrogen en die zijn vrouw heeft ontvoerd. Net zo vertrouwt u uw zeven wijzen, die hun best doen om mij, uw eigen vrouw, te schande te maken. U hecht meer geloof aan hun woorden, dan dat u met eigen ogen wilt zien hoe uw zoon mij heeft geschonden en belasterd, hoewel u daarvan de tekenen hebt gezien. U zult wel merken hoe ze uw vervloekte zoon steunen en stijven
| |
| |
in zijn wrok. Daarom valt te vrezen dat u zal overkomen wat de koning overkwam over wie ik verteld heb.’
‘Zeker, ik geloof mijn ogen beter dan hun woorden, en daarom zeg ik u dat ik morgen mijn zoon zal laten terechtstellen.’ In de morgen gebood de keizer dat zijn zoon moest worden opgehangen. Opnieuw ontstond er groot gemor onder het volk, dat weeklaagde over de dood van de enige zoon van de keizer. Toen de laatste meester dat vernam, ging hij de beulsknechten tegemoet die de jongen naar de galg brachten. Hij zei tot hen: ‘Mijn beste vrienden, haast u niet want ik hoop dat ik deze jongen vandaag met Gods hulp kan verlossen.’
De meester haastte zich en kwam aan bij het paleis van de keizer. Hij groette de keizer met alle eerbetoon, maar deze antwoordde hem met grote minachting: ‘Nooit zal het je nog goed gaan! Jij, aan wie ik mijn zoon had overgedragen om te onderwijzen, hebt hem sprakeloos teruggebracht, ongeschoold en gewetenloos. Jij zult daarom met hem moeten sterven.’
‘O, goede heer keizer, het is vanaf nu maar een korte tijd tot morgenochtend acht uur wanneer u uw zoon verstandig en wijs zult horen spreken, waarbij hij u de waarheid over alles zal vertellen. Wil hem zo lang sparen. Ik wil mijn leven daarvoor inzetten, voor het geval u teleurgesteld zult zijn.’
‘Het enige wat ik nog wens is mijn zoon weer te horen spreken, het zou me genoeg zijn. Daarna zou ik niet langer hoeven te leven.’
‘U zult het allemaal zien en horen als u deze korte tijd nog wilt wachten. Alle bedrog zal dan aan het licht komen en wat er tussen ons en de koningin staat, zal ten einde komen.’ Maar als u uw zoon niet terugroept en hem op het woord van uw vrouw laat doden, dan zal het u slechter vergaan dan de ridder die is gestorven omdat hij zich zorgen maakte over een lichte bloeding bij zijn vrouw, waarna zij zich zeer onwelgevallig gedroeg.’
‘Dat exempel zou ik graag horen.’
| |
| |
‘Laat uw zoon terugroepen en ik zal u een exempel vertellen waardoor u zich alle dagen van uw leven zult hoeden voor de onbetrouwbaarheid van vrouwen.’
‘Ik zal hem laten terugkeren, onder voorwaarde dat ik hem morgen zal horen spreken zoals u beloofd hebt.’
‘Doe dat gerust, heer, want zo zal het gebeuren.’ En hij vertelde het exempel.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd