De zeven wijze mannen van Rome

Het exempel van de zesde meester

Er was een keizer te Rome die op drie van zijn ridders meer gesteld was dan op alle andere. En in diezelfde stad woonde een ridder die heel oud was. Hij trouwde een mooie jonge vrouw en beminde haar boven alles, zoals u de keizerin bemint. Deze vrouw kon heel mooi zingen. Met haar fraaie zang verleidde ze veel mensen om naar haar huis te komen, en velen waren gek op haar. Zo gebeurde het eens dat ze op een stoel zat met haar gezicht naar de straat gewend zodat ze kon zien wie er allemaal langskwamen. Ze begon zo prachtig te zingen dat iedereen die het hoorde daar groot genoegen in schepte. Per toeval kwam een ridder uit het hof van de keizer door de straat lopen, en toen

[p. 68]

hij de prachtige stem hoorde, keek hij vol aandacht naar haar en werd hij van binnen getroffen door liefde voor haar. Hij betrad haar huis en vertelde hoeveel liefde hij voor haar voelde: ‘Wat moet ik u geven dat u vannacht bij me wilt slapen?’

Zij antwoordde hem: ‘Honderd gulden.’

‘Zeg me wanneer ik bij u kan komen; ik zal u die honderd gulden geven.’

‘Ik zal het u laten weten als het tijd is.’

De volgende dag ging ze opnieuw zitten zingen op dezelfde plek, en er kwam een andere ridder voorbij die evenzeer geraakt werd door haar liefelijkheid. Ook hij beloofde haar honderd gulden, en zij zegde hem toe de juiste tijd te laten weten. De derde dag werd de derde ridder die haar ook honderd gulden beloofde en aan wie ze eveneens beloofde de juiste tijd te laten weten, op gelijke wijze door haar bedrogen. Deze drie ridders hadden nu dus alle drie met haar een geheime afspraak die ze verborgen hielden zodat niemand anders het zou weten. De vrouw was op haar hoede en bedacht hoe zij haar doortraptheid ten uitvoer zou brengen. Ze zei tegen haar man: ‘Ik heb een geheim dat ik je wil vertellen als je belooft mijn raad op te volgen. Wij kunnen onze armoede dan aanzienlijk verminderen.’

‘Vertel het me maar, mijn lieve vrouw. Ik zal het verborgen houden en ik zal doen wat in mijn vermogen ligt.’

‘Drie ridders van de keizer zijn, de een na de ander, bij me geweest zonder het van elkaar te weten en ieder van hen heeft me honderd gulden aangeboden. Als wij die driehonderd gulden zouden krijgen terwijl ik niet met hen zou hoeven slapen, zou dat een grote leniging van onze nood zijn.’

‘Jazeker. Ik zal je bijstaan en doen wat je wenst.’

‘Ik heb een goed idee! Wanneer ze komen, moet jij achter de deur staan met een getrokken zwaard en de één na de ander bij binnenkomst doodslaan. We krijgen dan het geld, maar ik hoef niet met ze naar bed.’

[p. 69]

‘O, mijn lieve vrouw, ik ben bang dat het kwaad niet verborgen zal blijven en dat wij daarom te gronde zullen gaan en met grote schande worden overladen.’

‘Als ik hieraan begin zal ik het tot een goed einde brengen. Heb goede moed en wees niet bevreesd.’

De man merkte dat zij zo kalm was en kreeg daardoor meer vertrouwen. Zijn vrouw liet meteen de eerste ridder komen, zeggende dat het nu het goede moment was. De eerste ridder kwam zonder aarzeling en klopte aan de deur. Zij stond klaar en vroeg: ‘Heb je honderd gulden meegenomen?’

‘Ja, ik heb ze bij me.’

Ze opende de deur en terwijl hij naar binnen ging sloeg haar man hem dood. Zo deed hij ook de tweede en derde keer en hij verborg de dode lichamen in een kamer. Haar man, die de ridders had gedood, zei nu: ‘O, lieve vrouw, als deze lichamen bij ons worden aangetroffen dan zullen we een ellendige dood sterven. Het is ondenkbaar dat in het hof van de keizer niet naar de ridders gezocht wordt om te weten te komen waar ze gebleven zijn.’

‘Ik ben hieraan begonnen en ik zal het tot een goed einde brengen. Wees niet bezorgd.’

De vrouw had een broer die stadswacht en bewaker was en die 's nachts door de straten placht te gaan om samen met zijn wapenbroeders te waken. Die nacht stond ze voor haar deur en riep: ‘O, mijn allerliefste broer, ik heb iets dat geheim moet blijven en dat ik u in groot vertrouwen moet vertellen. Kom daarom even binnen.’

De ridder liet hem binnen en ontving hem gastvrij. Hij gaf hem wijn te drinken en zijn vrouw zei: ‘O, lieve broer, dit is waarvoor ik u geroepen heb: ik heb uw hulp erg nodig.’

‘Zeg vrijuit wat er is; als ik jullie kan helpen zal ik het niet nalaten.’

Ze zei: ‘Gisteren kwam hier een goede ridder in grote vriendschappelijkheid maar na een tijdje begon hij ruzie te maken met

[p. 70]

mijn man en wel zodanig dat deze zijn woorden niet langer verdragen kon. Hij sloeg hem dood en heeft hem in mijn kamer gelegd. Nu, lieve broer, wij hebben niemand die wij kunnen vertrouwen behalve u. Als zijn lichaam bij ons gevonden wordt, zullen wij een schandelijke dood sterven.’

Ze vertelde hem slechts over één dode ridder. De broer zei: ‘Geef me hem in een zak. Ik zal hem naar de zee brengen.’

Dit luchtte haar enorm op en ze gaf hem het lichaam van de eerste ridder. Hij nam het dode lichaam en ging onverwijld naar de zee en wierp het erin. Hij keerde terug naar het huis van zijn zuster en zei: ‘Schenk me nu goede wijn, want bij God, u bent er nu geheel van verlost.’

Ze dankte hem en ging de kamer binnen alsof ze wijn wilde halen. Met luide stem begon ze te roepen: ‘Help me, de ridder die in zee is geworpen, is teruggekomen.’

Haar broer, de vechter, hoorde haar en was verbaasd: ‘Geef hem aan mij! Ik zal zien of hij opnieuw zal opstaan.’

En zo nam hij het lichaam van de tweede ridder, waarvan hij dacht dat het van de eerste ridder was, en liep naar zee, bond een grote steen aan het lichaam en liet het in de zee zakken. Hij ging opnieuw naar het huis van zijn zuster en zei: ‘Schenk me nu de beste wijn, want ik heb hem zo diep laten zinken dat hij nooit meer terugkeert.’

‘God zij geprezen,’ zei ze en ze ging weer in de kamer, veinzend dat ze wijn wilde halen. Opnieuw begon ze luid te roepen: ‘Wee mij, wee mij, hij is opnieuw opgestaan en teruggekomen.’

De vechter sprak met grote verbazing: ‘Wie, voor de duivel, mag deze ridder wel zijn die ik eerst in het water had gegooid, en voor de tweede keer, vastgebonden aan een grote steen, er opnieuw in heb geworpen, dat hij nu opnieuw is opgestaan? Geef hem voor de derde keer aan mij. Ik zal zien of hij opnieuw zal opstaan.’

Ze gaf hem de derde ridder, waarvan hij dacht dat het de eer-

[p. 71]

ste was, en hij ging buiten de stad naar de wildernis en maakte daar een groot vuur waar hij hem in gooide. En toen hij bijna verbrand was, ging de vechtersbaas er een eindje vandaan staan om te genieten. Op dat moment kwam er een ridder naar de stad gereden, die dezelfde dag aan een toernooi zou deelnemen. Het was koud en nog donker en ver van de stad. Hij zag het vuur, steeg van zijn paard af en warmde zich. Terwijl hij zo bij het vuur stond, kwam de vechter naar hem toe en zei: ‘Wie ben je?’

‘Ik ben een edele ridder.’

‘Dat zal wel. U bent geen ridder maar de duivel, want de eerste keer wierp ik u in het water en de tweede keer heb ik u met een steen laten afzinken en ik heb u de derde keer in het vuur geworpen zodat u zou verbranden en terwijl ik dacht dat u helemaal verbrand was, staat u hier met een paard!’

En hij pakte ridder en paard op en gooide hen in het vuur. Daarna kwam hij bij het huis van zijn zuster en zei: ‘Schenk me nu de allerbeste wijn, want nadat ik hem verbrand had zag ik hem opnieuw bij het vuur staan met zijn paard.’

Hij vertelde haar wat hem overkomen was. De zus begreep heel goed dat hij een ridder had verbrand die aan het toernooi zou deelnemen. Ze stond meteen op en schonk hem overvloedig van de wijn en toen hij stevig gedronken had, ging hij weer weg.

Later ontstond er ruzie tussen de ridder en zijn vrouw. Hij gaf haar een kaakslag, waar zij woedend over werd en ze zei tot hem, zodat velen het konden horen: ‘O, ellendeling, wat ben je van plan? Wil je mij ook doden zoals je gedaan hebt met de drie ridders van de keizer?’

De mensen hoorden dat en grepen hem beet, namen de ridder en zijn vrouw gevangen en brachten hen beiden voor de keizer. De vrouw vertelde daar meteen hoe haar man de ridders had gedood en zij driehonderd gulden had ontvangen. Toen de waarheid was vastgesteld, werden beiden voortge-

[p. 72]

sleept aan de staart van een paard en vervolgens samen opgehangen.

De meester zei: ‘Heer keizer, hebt u goed begrepen wat ik heb verteld?’

‘Ja zeker. Ik zeg, met God als getuige, dat die vrouw de misdadigste vrouw was die maar kon bestaan, aangezien ze haar man aanspoorde tot moord en hem nadien verried.’

‘Het is te vrezen dat het u slechter zal vergaan vanwege de raad van uw vrouw om uw zoon ter dood te brengen.’

‘Mijn zoon zal vandaag niet sterven.’

Toen de meester dat hoorde, dankte hij de keizer, nam afscheid en ging zijns weegs.

De keizerin vernam dat de zoon van de keizer nog leefde en ging naar de keizer, tierend, schreiend en roepend: ‘Ach, ik onzalige vrouw, wat moet ik doen? Wee mij, wee mij, ik zal mezelf ombrengen, want ik ben ten diepste beschaamd.’

‘Zulke gedachten moet u verre van u houden. Heb nog even geduld, want binnenkort zullen de zaken voor u goed aflopen.’

‘Nee heer, het zal slecht aflopen, wij worden beiden in het verderf gestort.’

‘Zwijg, haal u zulke dingen niet in het hoofd!’

‘In elk geval,’ zei ze, ‘zal het met u, heer, en met uw zoon gaan zoals het eens gegaan is met een koning en zijn rentmeester.’

‘Ik smeek u: vertel me dat exempel.’

‘Ik wil het u graag vertellen, maar ik ben bang dat u niet meer naar mij wilt luisteren, want morgen zal de zevende meester komen om met u te spreken en hij zal uw zoon bevrijden van de dood, zoals zijn metgezellen hebben gedaan. Want op de dag daarna zal uw zoon spreken en aan zijn woorden zult u zoveel genoegen beleven dat u de grote liefde die er is tussen u en mij helemaal zult vergeten.’

[p. 73]

‘Dat kan ik niet geloven. Ik weet dat ik uw liefde nooit zal verloochenen.’

‘O heer keizer, als het u aanstaat wil ik u een exempel vertellen dat u kan behoeden voor al het leed dat in aantocht is, en vooral voor dat van uw vervloekte zoon, die mij te gronde wil richten met behulp van zijn meesters.’

‘Vertel me dat,’ zei de keizer. En ze begon te vertellen.