De zeven wijze mannen van Rome

Het exempel van de eerste meester

Een vrome ridder had maar één zoon, net als u, en hij had hem zo lief dat hij hem toevertrouwde aan drie voedsters. De eerste voedster moest hem opvoeden, de tweede zou hem wassen en verzorgen en de derde zou hem laten slapen en rusten. Bovendien had de ridder een windhond en een valk, waar hij erg van hield. De windhond was zo dapper dat hij een dier dat hij gevangen had vasthield tot zijn meester bij hem kwam. En als zijn meester ten strijde wilde trekken en een nederlaag dreigde te lijden, dan placht de hond, als zijn meester te paard zat om naar het strijdperk te rijden, het paard bij de staart te pakken en hard te trekken, en bovendien jankte hij en maakte hij veel lawaai zodat de ridder daaruit kon afleiden dat de veldtocht slecht zou aflopen. De valk was zo edel en dapper dat hij iedere vogel waar hij op af vloog voor zijn meester te pakken kreeg.

Deze ridder genoot volop van toernooien en andere vermaken en hij organiseerde daarom op een dag bij zijn eigen kasteel een steekspel waar vele grote heren en hun knapen op afkwamen. Toen de ridder daar naartoe ging volgde zijn vrouw met haar hofdames om toe te kijken. Met het hele gevolg vertrokken ook de drie voedsters en ze lieten het kind alleen achter in de zaal, liggend in zijn wieg. De windhond lag tegen de wand en de valk stond op zijn stok. In de hoek van de zaal lag een slang ver-

[p. 21]

borgen, maar niemand in het kasteel wist ervan. Toen de slang merkte dat iedereen vertrokken was, stak hij zijn kop tevoorschijn en toen hij niemand zag behalve het kind in de wieg, ging hij naar de wieg om het kind te doden. De valk zag dit, maar de windhond sliep. Daarom maakte de vogel met zijn vleugels net zo lang lawaai tot de hond wakker werd en het kind kon redden. Hij hoorde het geluid van de vleugels, werd wakker en hij zag de slang bij de wieg om het kind iets aan te doen. De hond vocht zo heftig met de slang dat hij gewond raakte en zo erg bloedde dat het rond de wieg rood zag. Door het zien van het bloed overal rondom hem, vloog de hond nog eens op de slang af en ze raakten zo in gevecht dat ze de wieg met het kind omgooiden. Omdat de wieg vier steunen had, werd het gezicht van het kind, toen het op de grond viel, niet gekwetst. Uiteindelijk doodde de windhond de slang, en toen de slang dood was, ging de hond weer op zijn plekje tegen de wand liggen en hij likte zijn wonden.

Kort hierna, toen het steekspel beëindigd was, kwamen de voedsters als eerste weer in het kasteel en ze zagen dat de wieg omgevallen was. Rond de wieg zagen ze de vloer vol bloed. Ze zagen ook de bebloede hond en werden angstig en zeiden tegen elkaar dat de hond het kind had gedood. Ze waren niet zo slim om de wieg om te keren zodat ze konden zien hoe het met het kind was, maar ze zeiden: ‘Laten we ervandoor gaan, zodat de heer ons niet kan beschuldigen en vervolgens doodslaan.’

Terwijl ze wegliepen, kwam de vrouw van de ridder hen tegemoet en zei: ‘Waarom huilen jullie en waar gaan jullie heen?’

‘O lieve vrouwe, er is iets vreselijks gebeurd. De windhond waar onze heer zo van hield, heeft uw zoon gedood en opgegeten en ligt nu onder het bloed bij de wieg tegen de wand.’

De vrouw hoorde dit, stortte ter aarde en begon te huilen en schreeuwen: ‘Mijn lieve kind, dat je zo gedood moest worden! Helaas, wat moet ik nu doen, nu ik mijn enige kind verloren heb?’

Vervolgens kwam de heer terug van het toernooi en zag dat

[p. 22]

zijn vrouw het te kwaad had. Hij vroeg waarom ze zo huilde. ‘O, lieve heer, uw windhond heeft ons enige kind gedood en ligt doordrenkt van bloed bij de wieg.’

De ridder ontstak in woede en ging de zaal binnen, en zoals gewoonlijk kwam de hond hem kwispelstaartend tegemoet om zijn vriendschap te laten blijken. De ridder trok zijn zwaard en sloeg de hond met één klap het hoofd af en ging naar de wieg. Hij vond er zijn kind, levend en niet gewond, en bij de wieg zag hij de dode slang liggen. Ook kon hij zien dat de windhond met de slang had gevochten om het leven van het kind, en dat hij de slang had doodgebeten. Hij trok zich aan zijn haren en begon met luide stem te roepen: ‘Wee mij, ellendige mens dat ik vanwege de woorden van mijn vrouw de hond heb gedood die het leven van mijn kind gered heeft door de slang te doden. Wee mij, ik moet mezelf tuchtigen.’ Hij brak zijn zwaard in drie stukken en trok naar het Heilige Land, waar hij de verdere dagen van zijn leven doorbracht.

De meester zei nu tegen de keizer: ‘Hebt u goed begrepen wat ik heb gezegd?’

‘Zeker,’ antwoordde de keizer.

‘Voorwaar, zeg ik u, als u uw zoon doodt vanwege de woorden van uw vrouw, dan zal het u slechter vergaan dan de ridder met zijn windhond.’

Het gemoed van de keizer werd hierdoor verzacht en hij zei: ‘U hebt mij een goed exempel verteld. Mijn zoon zal vandaag niet sterven.’

‘Heer keizer zo handelt u wijs. Ik ben u dankbaar dat u hem op mijn verzoek vandaag hebt gespaard.’

Toen de keizerin hoorde dat de zoon nog niet dood was, begon ze bitter te schreien, ging in de as zitten en wilde haar hoofd niet meer opheffen. De keizer hoorde dit en ging naar haar kamer: ‘O, goede vrouw, waarom kwelt u uw ziel zozeer?’

[p. 23]

‘Waarom vraagt u me dit? U weet toch hoezeer uw zoon me heeft vernederd, en u hebt mij beloofd dat hij gedood zou worden. Toch is hij in leven gebleven. Ik zeg u dat met u en uw zoon zal gebeuren wat een herder en een beer is overkomen.’

‘Ik vraag u, vertel me dit exempel als goede les.’

‘Gisteren vertelde ik u een goed exempel, maar ik zie dat er niets goeds uit is voortgekomen. Waarom zou ik nu een ander vertellen? Maar als u het dan toch wilt aanhoren, dan zult u er veel goeds in vinden.’ En ze begon te vertellen.