De Saksenspiegel in Nederland

Wo em alle recht in der tucht ende doghet holden sollen. Ende off oer ordele enich man beropen wo se dan doen sollen. LXI. (III. 69.)

Waer men rechtet bi coninghes banne, die en sullen scepenen noch rechteren coevelen, noch hoeden noch niet ²) opten hovede hebben, noch hoyken aen noch hantscoen ander hant, die mantelen sullense opten scouderen hebben ende sonder wapen sullen si wesen ²). Al vastende sullen si die ordelen vinden over enen ygheliken man, hi si duytsch of walsch of van wat talen dat hi si ³), vri of eyghen. Daer en sal anders gheen man ordel vinden dan al sittende ⁴). Wederspreket hoor ordel ⁵) enich man die hoor ghenote is, die sal des voort een ander bidden te vinden ⁶). So sal diegheen opstaen die dat eerste ordel vant ende die ander sal sitten gaen in die stede, ende vinden dat hem yo recht dunct wesen ⁷), ende theen daer mede daer hyt van rechte theen sal, ende behouden dat of laten hem dat anderwerve vinden mit recht alst te voren was ⁸).

[p. 193]

tekstkritische noten

Ende also die (de rechters onder koningsban) van Gode an horen gherechte meest eren hebben, daerom so sullen si voor Gode meest tucht hebben. Doch so en is dese tucht niet te vergeefs, also als gheenrehande tucht te vergeefs en is, mer alle tucht heeft in hem een gheestelike bewisinghe. Die hantschoen beteykenen al diegheen die gaven nemen voir recht, gheliker wijs als die mantel, dat is die hoyke bedect dat gansse lijf, also bedect die liefte alle rechticheit ende alle doghet.
Want si sijn in des keysers vrede ende wie desen vrede bescermet, die sal sonder wapen wesen.
Dat is aldaer om, dat hem die dronckenscap tot valschen oordelen niet en trecke, want dronckenscap die maect vake boosheit.
Dit segge aldus, dat dit den Sassen een sonderlinghe rechte si, dat se die misdaders niet alleen verordelen en moghen, ten si dat die meerre ghemeente dat volborde ende die scepenen.

1) nicht en dinghet under G. nycht dynget by konynges banne. L. waer men nichtet noch een dinget onder. Gr. 2.
2) beschuldighen en mach G. beschelden en mach. L.
3) behalven de Went op den Sasse. G. behalven op die Sassen ende die Sassen op den Gr. 2.
4) op den Went. G.
5) Sasse of de Went mit G.
6) dye Sasse eder de Wend myt ungerichte gevanghen an der hantaften daet unde myt gerochte voir gerichte gebracht, dye Sasse tuget uppe den Wend unde de Wend op den Sasse. L. mit ene misdaet inder hantaftighe daet ghevangen dan so mach de Went op den Sassen tughen of de Sasse op den Went. G.
7) gevangen werden. L.