De Saksenspiegel in Nederland

Wo men ene borch off steenhues dar nederbreken sal de myt recht verordelt is ende wie dat doen sal. LX. (III. 68.)

Die rechter sal totter eersten myt eenre bilen drie slaghen ⁴) slaen an die borch of an een ander tymmer, dat veroordeelt is ⁵), dan sullen die lantlude daer toe helpen mit houwen ende mit breken ⁶), mer niet en salmen bernen noch hout noch steen wech vueren noch gheen dinck dat daer op is ⁷), tensi dattet roofliken daer op ghecomen waer. Ende wie hem totten goede mit recht trecket die mach dat wael van danne vueren. Den grave ende den wal salmen effen maken ⁸), al die binnen den gherechte gheseten sijn die sullen daertoe helpen, drie daghen lanc bi hoors selfs spisen ⁹), indien datse daer gheladen werden ¹⁰).

[p. 192]

tekstkritische noten

Die selve en sal die rechter niet doen tensi dat hem vierderleye saken daer toe brenghen: 1^o. dat men hem daertoe mitten gheruchte eyssche ende lade, 2^o. of men opten borch een vredebreker vermoedet ende men hem weyghert op te soeken, 3^o. of men den borch niet verantworden en wil daermen mit campe op spreket, 4^o. of men niet sweren en woude den vrede.
Hoe of die richter of die here des lants hier toe vreemde ridderscap ladede of bade, waer soude die lantlude hem den cost betalen of niet? Sommighen segghen, neen, wie dat niet en doet die ghift den rechter sijn broken, want men moet den gheruchte biden broken yo volghen.

1) daer en sullen noch scepenen noch richtere covele noch hoet noch nycht. Gr. 2.
2) daer ne sal de richter noch scepene kappen an hebhen, noch hoet noch hoedekyn, huven noch hantschoen, mantelen sollen sye uppe den schulderen hebben, sunder wapene sollen sye syn. L. koghele noch hoet noch huve op den hovede hebben noch hantschen inder hant. De mantelen sullen se op der schulderen hebben. G.
3) man he se we he se ende ok. G. of van wat talen dat hi si ontbreekt in Leid.
4) daer en sal ander geen ordele vynden dan se ende yo alle sy sittende. Gr. 2.
5) ende ok al sittende. Beropet her ordel. G.
6) neman ordel vynden sunder sye. Syttende soelen se ordele vynden. Schelt ock een man oeren genoten ordel he sal der banck bydden een ander ordel to vindende. L.
7) ende vynden yo dat hem recht duncket wesen. Gr. 2.
8) eder laten yt myt rechte als voir gesecht ys. L. oft laten hem dat mit rechte anderwerve vinden. G.