De Saksenspiegel in Nederland

[Pfalzen, vaanlenen, aartsbisdommen en bisdommen in Saksen] ¹). LIV. (III. 62.

Vijf steden sijn daer ²) inden lande te Sassen die al palantse hieten, daer die keyser ³) echte ende vri have hevet ⁴). Die eerste stede is te Grona, die ander is to Werlle, mer nu is die stede te Grosselaer gheleit ⁵), die derde stede is to Wallenhusen ⁶), die vierde to Astede ⁷), die vyfte te Mersseborch ⁸). Ende seven vanen leen sijn inden lande to Sassen, die marcgrave te Brandenborch, die lantgrave te Doringhen, die marcgrave te Misen, die marcgrave te Luziczee ⁹), die gravescap te Asseherscheleve ¹⁰). Ooc so sijn daer twee aertschebisscopdomen inden lande to Sassen ende XV ander. Die biscop van Meydenborch ¹¹), die sijn onderdanich die biscop van Nuwenborch ¹²), van Merseburch, van Mysen, van Brandenburch ende die biscop van Halverberghen ¹³). Die biscop van Mense ¹⁴) die heeft onder hem vier biscopdommen inden lande to Sassen, dat biscopdom van der Halverstat, van Hildessem ¹⁵), van Veerden ende van Palborne, die biscop van Coelen ¹⁶) die heeft onder hem dat bisdom van Monster, van Ossenbrugghe ende van Mynden ¹⁷). Die biscop van Bremen

[p. 186]

tekstkritische noten

die heeft onder hem dat biscopdom van Lubeke ¹), van Tweryn ²) ende van Rasseborch ³).

Hier seit hi datter seven vanen leen sijn. Ende der vorsten en is niet meer dan vier, want die marcgrave te Misen heeft dat vanen leen te Misen, te Landesborch ende te Doringen. So hevet die marcgrave te Brandenburg dat selve vanen leen ende te Lusicze, ende die hertoghe te Sassen dat selve vanen leen ende die heer van Virnenburch dat selve vanenleen. Aldus so hebben die vier vorsten seven vanen leen.
Hoe is dan omdat vanenleen te Bruunswijc en van Lunenburch? Sijn hoor heerscappien gheen vanenleen? Sommighe segghen neen, want hier en sijn niet meer dan seven vanenleen ghevonden. Mer sommighen segghen, doe dat recht ghegheven wert doe hadden die van Bruunswijc onder hem dat keyserrijc ende hilden hoor heerscappie voor hoor eyghen, ende en is niet, want daer en mach niement vorstendom hebben voor eyghen. Ende ic segghe dat die hertoghe van Sassen nu heeft dat had die hertoghe van Bruunswijc in voer tiden.

1) Lubyke. L.
2) Sweryn. L.
3) Ratenborch L. Raseburch. Gr. 2.
4) dye konynch L.
5) gewedde to deme geestlycke tsechtich schillinge L.
6) aldus so geet dat geestelike ende dat weertlike gerichte over een dragen. Gr. 2. ende dat werlike over een draghen. G.
7) wat den enen wederstae. L.
8) ok nemant G.
9) des konynges achte. L.
10) syn lyff of he. Gr. 2.