De Saksenspiegel in Nederland

Wo ende woer mede de keyser allen vorsten oer leen verlenighet ende van der munte ende tollen den keyser vrij synt. LII. (III. 60.)

Die keyser verlenet alle gheestelike vorsten mitten ceptro ¹) alle vanen leen ²). Gheen vanen leen en moet hi iaer ende dach ledich hebben. In welken steden ³) die coninc coomt, so is hem daerin ledich ende vrij munten ende tollen, ende inden lande dat gherichte ⁴), also dat hi alle claghen wael rechten moet, die voor den gherichte noch niet begonnen en sijn ⁵). Wanneer ooc die keyser alre eerst in dat lant of steden coomt ⁶), so sullen hem ledich ende vri wesen alle ghevanghen op rechte ⁷), ende men salse voor hem brenghen ende mit recht verwinnen of mit recht vri laten ⁸), ende men sal die ghevanghen seynden so men alre eerst seynden mach, na dien datse die coninc eyscht te rechte of sinen bode totten mannen seyndet, totten huse of have daer die ghevanghen sijn. Weyghert mense te gheven ende voor den keyser te brenghen, nadien dat mense te rechte eyschet, ende datmen des tuuch aen des keysers boden heeft, so salmen al diegheen in die achte doen die de ghevanghen ⁹) ende ooc die lude ende huse diese teghens dat recht houden ¹⁰).

[p. 184]

tekstkritische noten

Wie die munten of tollen copen of hueren van den vorsten die moet desen scade hebben, want het en mach niement om enen dinghen een anderen man beter recht laten dan hi daer selve an had.
Dat hi seit, dat mense mit recht verwinnen sal, daerbi so saltu proven, dat een rechter niet also hoghe en is dat hi een rechte bewisinghe veroordelen mach.

1) achteyn. L.
2) sal de greve syn echte dynck uytlecghen. L. sal de ghreve syn gherichte wt legghen. G.
3) to rechter dynckstael. L.
4) die scepene die vroneboden tegenwordich sint. Gr. 2.
5) Het en mach neen man scultete worden he ne se vry unde echt gheboren van. L. het en mach geen man sculteten worden noch wesen. Gr. 2.
6) De bodel sal to den mynesten hebben. L.
7) gherechtes sollen woerden alle de dynckplichtich synt. L.
8) dar dat richte ynne licht. Die gherichte sullen waren al deghene de daer dinghplictich zynt van der tyt dat de sunne opghet went to myddaghe indeen dat de richter daer is. G.