De Saksenspiegel in Nederland

Om wat saken dat de pawes den keyser bannen mach ende we in des keysers koer mach wesen ende wo de koningh van. XLIX. (III. 57.)

De pawes noch gheen man en moet den keyser te banne doen nader tijt dat hi ghewiet wert, behalven om drie saken. Die eerste sake is of hi ¹) in den ghelove twivelde ²), die ander of hi sijn echte wijf over ghift ³), die derde of hi Goeds husen verstoort ⁴). In des keysers core ⁵) so sal die eerste wesen die biscop van Mens ⁶), die ander die biscop van Trier ⁷), die derde die biscop van Coelen ⁸), ende onder den leyen vorsten so is die eerste anden core die palens grave van den Ryn, die des rikes drossaet ⁹) is, die ander die hertoghe van Sassen, die derde die marcgrave van Brandenborch, ende die is des rikes schenken. Die coninc van Bemen en heeft ghenen core ¹⁰). Daerna so kiesen hem des rikes vorsten, alle papen ende leyen ¹¹) Ende die totten eersten in den chore sijn die

[p. 182]

tekstkritische noten

en sullen niet kiesen na horen wille, mer wien die vorsten altesamen tot enen coninc ende keyser hebben, dan ¹) so sullen si alre eerst daerto bi namen nomen ende kiesen den tot enen keyser ²).

Want hi (de keiser en heeft dat rike van niement dan van Gode. Want die heilighe kerke is een moeder des rikes.

1) den Gr. 2.
2) de ander de marschalk de hartoge van Sassen, de derde dye kemener de marckgreve van Brandenborch. De schenke des rykes de konynch van Bemede en heft nenen koer doir dat he nycht Dudesch en ys. Syt kesen eme des rykes vorsten. Alle papen unde leyen de ock ten yrsten an deme koer benomet synt, de ne sollen nycht kezen na oeren moetwyllen men weme de vorsten alle to konynge erwelen dem sollen se alre yrst by namen kesen. L.
3) den konynch. L.
4) een ander man van em untfaet. L. een ander wort van hem ontfaet. Gr. 2.
5) went yt een ander voir untfenck und he ne mach des rykes vorste dair aff nycht syn. L. Hiermede eindigt dit artikel in L.
6) bysschoppe, abbate eder abdyssen. L. bisscope ende abbaten keset. G. bisscopen offt abdissen keysen. Gr. 2.
7) want als se dat leen ontfangen hebben. G. wanneer se dat leen te voren ontfanghen hebben. Gr. 2.
8) soe mogen se leenrecht doen unde nicht eer. L.
9) bisscopen ende abbeten. G.
10) nycht en kuset bynnen ses weken daerna gaet de lenynghe an den keyser unde hye lenet et weme he wyl dye syck redeliken unde wal gehandelt heft. L.