De Saksenspiegel in Nederland

Oft een man untrowelich ghevangen wort welker ghevangen wort iofte welke off ervede he hoeden sal. XL. (III. 41.)

Een yghelic ghevanghen mans daet ⁷) of ghelofte die en sal van rechte niet stede noch vast wesen, die hi denghenen ghelooft heeft ⁸) die hem ghevanghen heeft. Laet men hem los op sijn trouwe riden op daghen ⁹), so sal hi van rechte

[p. 165]

tekstkritische noten

weder incomen ende sijn trouwe leysten, betaelt hi dat daer hi voor ghevanghen wert, of wort hi sonder ghelt weder los, wilkoer oervede ¹) dat hi doet of lovet of zweert, die sal hi van rechte leysten, ende anders gheen ghelofte die hi van der vanghenis weghen lovede ²). Ende wat oec een man zweert ende in trouwen lovet, daer hi sijn lijf ende ghesontheit mede verstet, al ist dat hi des niet houden en mach, het en scadet hem tot sinen rechten niet ³). Waer men oec ⁴) enen onghetrouweliken ⁵) ghevanghen heeft, laet men hem dan riden op sijn trouwe, ende laet hem ooc diegheen sweren die hem ghevanghen heeft, of ander dinck lovet ⁶) op sijn trouwe, hi en derf hem des niet leysten, indien dat hi dat volbrengen ⁷) mach, dat hi hem ontrouweliken totter gheloften heeft ghebracht ende daertoe ghedwonghen ⁸). Welc man van enen anderen man ghelt ⁹) vordert voor gherichte, vraghet men hem daerom, waer af datmen hem dat sculdich is, so sal hi dat van rechte segghen, waer hi hem dat van gheloften weghen sculdich is, dan van erves weghen dat hi ontfanghen hebbe ¹⁰).

Wat een man sonder dwanck gelovet dat sal hi oec bi bedwanc houden, een man en moet sinen wil niet wandelen in eens anderen mans scaden.
Wie eens anderen ghevanghen man is, die is sijn eyghen ende alle eyghenscap die is ghecomen van vanghenissen ende, nadien dan hi sijn eyghen is, so en darf hi hem niet loven.
Du sult weten, datter niement gheen vyanden en heeft dan die ghene die den rike van Room ontseggen, ende alle ander luden die ghevanghen worden, die worden ontrouwelic ghe-

1) oetvrede dat he doef offte lovet offt sweret. Gr. 2.
2) ende anders lofte de van deer vangnisse weghene lovede. G.
8) Geldet he ock eder wort hye ane gelt ledich, wat oervede hee lovet eder zweret dye moet he unde anders nene lovede leesten doir recht, dat he bynnen venckenisse lovet unde doet. Wat een man sweret unde yn trouwen lovet syn lyf mede to vrystende eder syn gesunt, al ne mach hy des nycht leesten yt ne schadet ome to synen rechte nycht. L
4) War men ok. G.
5) ontrouwelike G. Gr. 2.
6) offt een ander dinck loven. Gr. 2.
7) vullenbrengen op den hylligen. L.
8) ontruweliken venge unde to den loveden dwinge. L. op zyne trouwe he en dor des nicht holden noch lesten, indeen dat he dat vollenbrenghen mach dat he ontrouwelike to der lofte is ghebracht ende dar to ghedwongen. G.
9) van enen anderen ghelt. G.
10) dat hi ontfanghen hebbe ontbreekt in Gron.

[p. 166]

tekstkritische noten

vanghen, want si en sijn gheen eerlike vyanden, mer si sijn bedriegers ende rovers, - ende hier seit hi van denghenen die ontrouwelic ghevanghen werden ende die en dorven des niet holden.

1) Dit artikel ontbreekt zoowel in het handschrift van Pieter van Scouwen als in de beide Groninger handschriften. Het is hier uit het Leidsche handschrift ingevoegd.
2) In de glosse staat woech.