De Saksenspiegel in Nederland

De vor den keyser off vor sijn rike tughen moghen ende ordele vinden. XVIII. (III. 19.)

Vrie lude ende des rikes dienstlude die moeten wel ³) voor den rike tuuch wesen ende oordeel vinden om des wil dat si den rike hulde doen elc na ⁴) sinen rechte. Doch so moet des rikes dienstman over scepenbaer vrie lude ⁵) gheen tuuch wesen noch ordel vinden, dattet ⁶) an hoor lijf of an hoor eer of an hoor ghesontheit gaet.

Dat gheen man tughen en mach hi en si een vri man, want eyghen lude die en moghen niet tughen. Elc na sinen rechte, dat is dat een dienstman zweret tot sinen anmichte dat hi den heren ende dat ryck trouwe wil wesen, als een dienstman te recht sal doen sinen heren. Aldus so en sweert die vrye ooc. Doch so moet Hoe mach dat wesen, dat een dienstman over scepenbaer vrye lude niet tughen en mach? Hoe mach

[p. 148]

tekstkritische noten

men hem dan verwinnen? Want daer en sijn altoes gheen vrye heren of se breken die op hem tughen moghen. Soude ooc altijt hoor broken ongherichtet bliven. Dat waer teghens dat recht. Dat ontwere ende vernym aldus. Des rikes dienstman mach over hoer niet richten of tughen voor den rike, want dat rike hevetse ghenomen wt des dienstmannes recht. Dat vernym ooc aldus, dat men over hoor nicht tughen en mach daer se scepen sint. Want welke scepenbaer vry man des stoels nicht en hevet die moet des hoechsten richters gherichte soken, ende dan so moet hi daer dincplichtich liden. Claghet se oec anders waer, so moeten se dat recht aldaer also nemen als andere lude. Ende claghet men ooc weder op hoer so moeten si antworden. Misdoen si oec si moeten dat gherichte liden daer se die misdaet ghedaen hebben.

1) eret oft ploghet. G.
2) eret ende secht. G.
3) ock wal panden. G.
4) ane des richters orloff. L.
5) ende dats ys al daeromme. Gr. 2.
6) doir dat he syck rechtes mede bekome. L.
7) ende dat al daer umme dat aldaer mede rechtes komen mach. Mit ploghen ende myt eren so en mach. G.
8) myt erende en mach nieman. L. eren so en mach gheen man. Gr. 2.