De Saksenspiegel in Nederland

Off een man op siner borch vredebrekers off mysdadighe lude ontholdet wo men den vervolghen sal ⁸). LXXI. (II. 72.)

Op welker borch dat men enen vredebreker of misdader onthout ⁹) teghen recht, ende wanneer die rechter mit gherochte daervoor gheladen ¹⁰) wort, ende men den vredebreker daer of eysschet als recht is, also dat men dat opter borch ¹¹) horen mach, ende en gheven si dan niet of te rechte, so vervestet men ¹²) die borch ende al die daerop sijn. Laet men ooc daerop gaen den clagher ende ses van des rechters boden die daer soken moghen den misdader of den roof ¹³), so en sal men se niet vervesten ¹⁴). Beclaghet men oec die borch dat die roef daerop ende of ghecomen si ¹⁵), so moet dat die borchhere of sijn borgher ¹⁶) ontsculdighen opten heylighen, mer

[p. 134]

tekstkritische noten

wie selve voir die misdader beclaghet wort, die en mach die borch niet ontsculdighen ¹). Riden lude ²) van eenre borch ende doense scade, ende en comen daer niet weder op onder dach ende nacht ³), ende en comt den roof daer niet op noch daer te voren te behouden ⁴), so is die borch der daet onsculdich, mer comt die rover weder opter borch ende die roef of daer te voren, so is die borch sculdich aen der daet ⁵).

Des saltu weten dat daer drierhande pijn over gaet. Die eerste pijn is dat die heer verliest die borch ende sijn lijf, wanneer si alsodanich misdader onthouden, die ander pijn is datse al sculdich werden die opter borch sijn, die derde pijn is dat men hierom een borch te breket ende die en moet men niet weder maken buten des rechters oorlof.

1) add. he ne hebbe syck yrst untsculdiget. Wyl men aver dat huys untreden mit kampe dat moet doen des huses here eder syn borchman weder synen genoten eder men vervestet dat huys unde richtet dairover. Over wen men claget dat hye van ener borch si gesocht hebbe off gescadet den moet de borchhere voirbrengen dat he betere eder untrede de borch, doet hye des nycht he moet daer selven voir antworden. Claget een man over ene borch dat he dair aff gerovet sy unde en weet he nycht wye yt gedaen heft, dat sal de borchhere verantworden van den daghe voirt over ses weken als he beclaget ys, so dat he de borch untrede mit sinen eede, eder den scaden gelde uppe recht ane boete off hie dades unde rades unsculdich sy. L.
2) ock lude. G.
3) bynnen dach ende nacht Gr. 2.
4) nacht noch de roeff dar voer to beholdene so is. G.
5) So ys de borch unde de borchhere schuldich genslike an der daet. L. Mer kumpt de rover weder op de borch ende ock dat roeff oft daer to voren so is de borch schuldich an der daet. G.
Het Leidsche handschrift heeft alleen: explicit secundus liber, incipit tertius.
Aan het einde van dit boek schreef Pieter van Scouwen: Hier eyndigt dat ander boek des rechtes, God danck. Mit lief ende mit salicheit moet ic dat derde boeck scriven. Amen.