De Saksenspiegel in Nederland

Van den gheswoernen vrede ende waerom ghene wapen draghen en moet ¹). LXX. (II. 71 § 2.)

Binnen ghesworen vrede en moet men gheen wapen draghen noch vueren, behalven dat mense wel hebben moet tot des rikes behoef ²). Mer zwaerden moet men wel vueren Al die ander wapen vueren, daer salmen over rechten ofse begrepen worden ³). Die zwaerden en moet men oec niet draghen binnen borghen, noch binnen steden, noch binnen dorpen, al die ⁴) daer woninghe of herberghe hebben. Die moet men oec wel vueren wanneer men den gherochte volghet ⁵), ende den sullen te rechte volghen al diegheen die tot horen iaren ghecomen sijn, indien datse dat zwaert voeren moghen ⁶), behalven papen, vrouwen, kercmeesters, costers ende heerden ⁷). Ist datse volghen voor een borch, daer sullen si voor bliven ⁸), elc met sijnre spisen binnen den gherichte, also langhe als die ghene ⁹) voor gaet of ridet ¹⁰) die dat gherocht gheropen heeft. Is ooc die gheen ghevanghen die dat gherocht gheropen heeft, also dat hi niet volghen en mach ¹¹), so sullen die lude doch volghen also langhe als si denghenen sien die den vrede gheropen heeft ¹²). Al ist dat hi in een ander gherechte vlucht, moghen si hem vaen opten velde, eer dat volc van den lande daer toe coomt, so vueren si hem weder om. Vlucht hi ooc te dorp of te stede ¹³) of op een borch in een ander gherichte, so sal men

[p. 133]

tekstkritische noten

dat gherochte vernyen ¹), ende laden daertoe den buermeyster ende die bueren ²) ende eysschen den vredebreker wt te rechte gherichte. So sal men hem dan antworden ³) also of hi inder hantachtighe daet bestedighet si ⁴), indien datse dat tughen moghen mit VII mannen ⁵) dat se hem ghevolghet hebben inder hantachtigher daet van horen gherichte. Ende si sullen daer borghe setten voor des mans weerghelt ofse niet te recht over hem en rechten ⁶). Ende dan so voeren si hem weder om ende doen daer mede als een recht is ⁷).

Ghesworen vrede. Sweren heeft an hem drie sonderlinghe stukken, primo, desen vrede moet men wel sweren in ghebonden daghen, secundo in desen eden sijn verboden alle wapen, behalven denghenen die den gherochte volghen, of die torneyen willen, dat is ridderscap te oefenen.

1) so salmen hem dat G. so sal men dat gerochte noch eens vernyen. Gr. 2.
2) add. unde dye guden knechte de men to der tyt hebben moge. L.
3) to rechte so salmen hem den antworden. G.
4) were. G.
5) mach oft moghen mit synen seven mannen. G.
6) oft se nicht recht over hem en richten. Gr. 2.
7) weder to hues en doen daermede dat een recht is. G. dat een recht ys. Gr. 2.
8) We enen misdader op eenre borch onthelde myt onrechte. Gr. 2.
9) men den vredebreker halt. L. ontheldet. Gr. 2.
10) daertoe gheladen. G.
11) op den borch. G.
12) ende gheven se hem daer nicht daer aff to rechte so vervestet men. Gr. 2.
13) den vredebreker unde den roef. L.
14) Sculdiget men dat huys umme den roef so ne sal men sye nycht vervesten. L.
15) geschyen sy. L. ende affgecomen se. Gr. 2.
16) syn borchman. L. syn borghe. Gr. 2.