De Saksenspiegel in Nederland

Woe men enen man wt der were off besittinge des gudes wijsen mach ⁴). XXIV. (II. 24.)

Men en sal ghenen man wt sijnre ghewere of besittinghe wisen van des gherichtes weghen, al ist dat hi met onrecht daerin ghecomen is, ten si dat men hem die besittinghe of winne mit rechter claghen daer hi self ter antworde is, of men lade hem voir dat gherichte tot sinen rechten daghen van des gherichtes weghen. Coomt hi dan niet voor dat gherichte so vordert men hem die besittinghe of mit recht ⁵). Een yghelic man die mach sijn rechte guet wel ⁶) verliesen mit recht ⁷), wanneer hi dat vercoopt, of te pande settet, of op laet ⁸), of dat hi dat goet ieghen sijnen heer veriaren laet, of dattet hem of ghevordert ende ghewijst worde te lantrecht of te leenrecht, of in welker wijs ⁹) hi des af gaet onbedwonghen, so is hi der besittinghe ¹⁰) los ende vri mit recht, ende ofse hem of ghewonnen wort mit tughen daer hi ter antworde is, ende of hi voir gherichte niet en coomt wanneer hi gheladen wort tot sinen rechten daghen ¹¹).

[p. 97]

tekstkritische noten

Houde ic dijn goet mit onrechte, du en moechste, mi dat niet benemen tensi dattu dit doeste mit recht. Al ist ooc dat een rechter een dinck voorwaer wel wist, doch so sal hi den clagher sijn claghe laten bewisen.
Een ordel en bindet niet dat men vindet over denghenen die niet teghenwordich en is, hi si clagher of antworder, ten si dat hi oniegenwordich is met onghehoorsamigheit.
Want een dinck te pande te setten of te vercopen en sceelt anders niet dan dat men dat lossen mach en dat ander niet.
Also vercoop ic di een dinck dat sal ghewaerdichet wesen.
Hoe, of hi hem versumede ende die clagher doch onrecht hadde, mocht dan die clagher overmits deser versumenis recht crighen tot desen guede? Sommighe seggen, neen. Want dese dede dan also vast teghens dat recht als die ander. Want dat recht, seit men, sal in enen ygheliken dinghe recht doen. Ende dat en doet dese niet, die hem tot anderen goede trecket met onrecht, want al dat mitten eersten onrecht is, al stonde dat hondert iaer of meer, het en worde nemmermeer gheen recht. Doch so saltu weten dat dit enen man ghesciet als om sinre onghehoorsamicheit willen, dat hem dat goet mit recht afghenomen wert.

1) Van den de een guet roefliken besytten. Gr. 2.
2) Wort oec een man. Gr. 2.
3) beclaget umme roeflike gewere dat men myt der hantaften dat bewysen mach. L.
4) myt den gerochte daerto geladen. L.
5) unde over synen onrechten vullest aller yrst to hant daerna sal he ome weldighen syner weer off yt yene up den dye claghen gheet nycht en weder redet myt rechte. L.
6) heft na rechte. L.