De Saksenspiegel in Nederland

Off een man den anderen doedet in noetwere van sijns lives. ¹) XIV. (II. 14).

Slaet een man den anderen doot in nootwere sijns lijfs ²) ende en derf hi bi den doden niet bliven van anxst sijns lijfs dat hi den doden voir gherichte brenghe ³), comt hi dan voir gherichte sonder den doden ende bekent dat hi hem ghedoot heeft eer men over hem claghet, ende biedet hem daer voor ter rechte, so en salmen sinen hals niet veroordelen noch verwisen. Den rechteren sal men om die saken toe wisen ende toe deylen die hoochste broken der penninghen dat men hem pleecht te broken ende te gheven, ende den vrienden ⁴) ende maghen hoor weergelt. Ende die maghen sal men voir gherichte laden to den naesten, to den anderen ende totten derden ghericht daghen, datse dat ⁵) weerghelt nemen. Comen si dan niet, so sal men hem mitten weerghelde besitten thent der

[p. 87]

tekstkritische noten

tijt dat men hem mit claghen of wint ¹), ende men sal hem ooc vrede verwerven. Om den doden man so en mach hem gheen man an den hals ²) spreken, daer hi hem om te gherichte gheboden heeft eer men op hem claghede. Brenghet men den doden voir gherichte onbegraven ende claghet men opten hantdadighen, so moet hi antworden voir sinen hals of hi moet den doden bereden mit campen ³).

Merc datse dat al (broken en weergelt) nemen mit recht, want hi heeft den kore waer hi voor ghericht wil comen, dan niet. Wil hi dan voir ghericht comen ende verantworden hem, so mach hi sijn gelt behouden, ende wil hi hem dat ghelt geven, so moghen se dat mit recht nemen.
Daer hi hier af seit, dat hiet een kundinghe ende niet een ladunghe, want men en mach niement laden, hi en werde beclaghet, of men wil hem beclaghen of besculdighen.
Hier seghen sommighe lude dat die van Holsten dit aldus niet en houden, want wilkoer hoerre een den anderen doot slaet, die ridet te dorpe ende bekent dat dat hi hem ghedoot heeft, ende tuucht des op noot ende setten hem op sijn weerghelt, also dat die ander also weder gheve, wanneer dattet hem valt of ghesciet.

1) dye salmen voir laden oer wergelt tho nemende, ten yrsten, ten anderen, te derden gedinghe, komet hye dan nycht voir hee sal dairmede besytten wynt sye yt eme myt claghe ofwynnen. L. went een tyt dat het hem mit claghe off ghewiset wort. G. so sal he mytten weergelde besytten thent der tyt dat he hem myt clage affgewonnen wort. Gr. 2.
2) an sinen hals. Gr. 2.
3) voir gerichte eer hye syck to rechte geboden heft unde claget men up eme, he moet antworden voir synen hals eder hie moet den doden bereden. L.
4) geen opschrift, Gr. 2.
5) Willick man. G. Wellick man. Gr. 2.
6) rovet alzodanighe daer he ghewere. G. vordert also danigen saken daer he gewere. Gr. 2.
7) voerderinge. Gr. 2.