De Saksenspiegel in Nederland

Van des keysers achte ¹). XLVIII. (I. 38 § 2.)

Wie jaer ende dach in des keysers ²) achte is, die wort daer na rechteloos ende echteloos ³) ghewijst. Ende men wijst sijn eyghen goet in des conincs ghewelt ⁴), ende en brenghen die erfghenamen dat goet niet weder wt des conincs ghewelt binnen iaer ende dagh mit horen eden, so verliesen si dat goet mitten ghenen die inder achte is ende rechteloos ghewijst is, ten si dattet die erfghenamen beneme echte noet datse niet voor den coninc comen en moghen ⁵). Desen noot sal men oec bewisen als recht is ⁶). Gheen echte kinder en mach die gheen winnen die iaer ende dach inder achte is, ende echteloes ghewijst wort nader iaer tale. Wt deser achte mach hi

[p. 35]

tekstkritische noten

hem wel thoen also dat hem mitter achte gheen man sijn lijf benemen en mach, mer in sijn recht en mach hi also niet weder comen, tensi dat hi vechte voor des keysers scare ende besta daer enen anderen coninc mit stride, so mach hi weder winnen sijn rechte, ende sijn guet niet dat hem mit recht of ghedeelt is. Hierom so bewaer hem een yghelijc man wel voor des keysers achte ¹).

Jaer ende dach dat is ses weken ende een jaer. Een achte dat is een vervestinghe of vredeloes te legghen Een overachte dat is als een man nader iaertale rechteloes of echteloes ghewijst wort. Merct dit ondersceit dat se totten eersten werden scalcbaer ende dan so en moet mense niet doden noch wonden. Mer dieghene die aldus in overachte gecomen sijn ende oec vredeloes ghewijst sijn die moet men wel doden ende wonden ende men houtse oock voir eyghen lude.
De erfghenamen sullen mit hoers lantrechts brief ende zeghelen te hove voor den keyser varen ende zweren dat opten heyilghen, datse raets ende daets onsculdich sijn van den broken die hoor vader of ander vrient ghedaen heeft, ende datse des rikes achte nemmermeer besculdighen noch beropen en willen, dat hem God also helpe ende al sijn heijlighen. Ende dan so moghen die erfghenamen dat guet behouden.
Dat dese oec gheen echte kinderen winnen dat seltu verstaen van denghenen die wetelic wive nemen, diese niet en moghen hebben, noch oec hebben en moeten, want die worden ghewijst van der echtscap.
Dat men voer des keysers scare vechten sal ieghen ene anderen coninc ende also dat recht weder te crighen dat is den Sassen sonderlinghe ghegheven datse hoer recht also weder crighen ende niet hoer goet.

1) Echte kinder en mach de ghene nummer vorwerven de hem selven unechte maken ende de iaer ende dach in des rikes achte ys, al yst dat he wt der achte nader iaertale ghevorst oft ghewonnen wort. So en mach he hem wte der achte alsoe neet theen dat he syn rechte beholde, mer also dat hem mit der achte neman syn nemen en mach, tensy dat he trecke in dat ryke ende vechte vor des rikes scharen ende vorsla mit striden eenen anderen koningk die enteghens dat rike ys. Dan so wynt he weder syn recht ende nicht dat gued dat hem myt rechte off ghewyst ys. Hyr omme so hode hem een yewelick man vor des keysers achte G. Wt desser achte mach he hem wale theen also dat hem mytter achte gheen man syn wyff benemen en mach, meer in syn rechte en mach hi also nicht weder comen, ten si dat he vechte voer des keysers schare ende bestae dar enen anderen coninc myt stride, so mach he weder commen syn rechte ende syn guet nicht dat hem myt rechte offgedeelt ys. Hyromme so behoede hem een iwelyck man wal voer des keysers achte Gr 2.
De laatste volzin van den tekst ontbreekt in het Leidsche handschrift.