De Saksenspiegel in Nederland

Van des conincs kore. CLXXXIIII. (III. 54 § 3.)

Lamen man ende masursuchtighen ⁹) man noch dien die in des paeuwes ban mit rechte ghecomen is die ne moet¹⁰) men niet te coninghe kiesen. Die coninc sal syn vry ende echt, so dat hi syn recht behouden hebbe. Die coninc die sel hebben vrenckesch recht, so wanneer hi ghecoren is, van so welken boert so hi si¹¹), want also die vrancke syn lyf niet verwerken en mach hine werde in der hanthafter daet ghevanghen of hem

[p. 105]

tekstkritische noten

ne si vrenckesch recht verdeelt¹), also ne mach dien coninghe ne gheen man an syn lyf spreken hem ne si dat rike vore mit ordel verdeelt. ²) Over der vorsten lyf ende hore ghesont ne moet nieman rechtere syn dan die coninc, over scepenbaer lude, so wanneer si hore lyf verwerken ende verdeelt syn ³), ne moet nieman rechten dan die rechte vronebode, die van den rechter ende van den scepenen ghecoren wert. So sal hi den coninghe hulde doen ⁴) na vryes mannes rechte, so sellen die rechter nemen bider hant ende settenen op een cussen ende op enen stoel ende ieghen hem ⁵) ende sal hem die heilighen op den scoet doen ende vrede werken te rechte. ⁶) So hevet die vronebode ghewout dat hi panden ende bestedighen ⁷) ende vronen yeweliken man, ende syn goet ⁸), daer hi mit ordel toe ghegheven wert. Doet hi oec onrecht hi mach syn lyf ende syn ghesont verwerken⁹) also een ander man. Sweert ne sal hi niet voeren noch ghene were ¹⁰), weder staet men hem rechtes, mitten gheruchte sal hi dat lant der toe laden ende becomen rechtes ¹¹) of hi moghe. Ne mach hys niet becomen hi claghe dan den rechtere. ¹²) Syn recht is oec die tiende man die men vordelen ¹³) sal dat hi en te lossene doe. Ende so waer een goet erveloes versterft van manne of van wive dat ertstandelighe corne ¹⁴) is syn ende des mannes daghelixe cledere.

1) of hy en hebbe syn recht verloren C.
2) spreken off on en si dat rick vor mit ordel off gedeilt O. spreken hem en is dat rycke voer mit vonnesse ontwyst C.
3) verboren ende verdeelt syn O. als sy verwyst syn een en moet an hoer lyf noch an haer ghezonde rechten dan C.
4) als men enen vronenbode kieset soe zel hy eerst den coninc hulde doen C.
5) op een stoel yeghen hem ende sel C.
6) ende tegen on sal men on die heiligen op den scoet setten ende vrede werken ten rechte O. op syn scoet legghen ende sel hem vreden bieden te recht C.
7) bestedighen moet ende W.O.
8) mach dat hy panden ende besetten mach man ende goet mit rechte C.
9) hy verboert syn lyf ende syn goet C.
10) hy een sal oec swaert doch ander weer mit hem voeren C noch en geene gewere O.
11) sel hy dat lant mit gheruchte toe bieden ende dat recht volbrenghen of hy mach C.
12) mach hys niet volcomen hy claghet den rechter C ende becomen hi clage dan den richter syn recht is oec die tiende O.
13) verdeelen sal dat hi enen te lossen doe W. die verwiset wart dat hy en mach laten copen C.
14) dat aertstadighe coern C. dat erstandele ghecorne is syn W. erdstandel coren is syn ende des mannes daegelix cleder O.