|
| |
| |
| |
| |
Hier beghint dat prologhe van den spieghel van Zassen.
(A)
So hoe onrecht si der man,
Can hi hem des wel verstan
Dat hi mit rechte can ghevromen,
Ende can hi des 1) in ende comen,
Mer rechtes hem dicke verdrietet
Recht, waert hem scade doet
Ende hoertet ongheer 2) zaen.
Dat recht nieman leren en can
Dat die luden 3) allen wel can bevallen.
So wie hem rechtes versteet,
Dat hi rechte spreke ende ware
| |
(C)
Soe wye onrecht doet een man,
Ende dan wel heeft verstaen
Dat den man syn recht sal comen,
Mach hys dan ten einde vromen,
Om dat hem recht verdrietet
Ende niet en dunket goet.
Waer dat recht schade doet
Men hoorret niet gaerne zan.
Dat recht gheen man leren kan
Soe wie he rechters verstaet,
Oec wie dat scade ofte wrome,
Hy spreecht recht ende waer.
| |
| |
| |
(A)
An rechte hi nieman en spare 1),
Die wile hi spreken wille,
So waer hi buten deser lere gaet,
Hi spreket lichte des hi lachter haet,
Ende doet zonde teghen God,
Want hi breket Gods ghebot
Wanneer hi rechte verkeret.
Want onrecht is onse misvalle.
Goede lude menich daer toe:
Dat u beyeghene rechtes wat,
Dat myn domme sin vergheten hat
Ende daer dit boec niet af ne lere,
Dat mallyc sinen 3) sinne daer toe kere,
| |
(C)
An recht hy nyemant een spaer
Die wile dat hy spreken wille
Soe wie wt mynre lere gaet,
Hy sprecket licht dat hy laster haet.
Oec dat hy sonde weder God,
Wanneer hy broket syn ghebod.
Ende onrecht ons ontvalle,
Goede lude maec ic daer toe,
Dat hem vercome anders wat,
Dat myne domme sijn vergheten haet
Ende daer dit boeck niet van en leert,
Dat elck zyn sijn daertoe kereit,
| |
| |
| |
(A)
Hoe men dat te rechte besceide
Ende sette 1) dat na niemans lieve noch leide
Noch om toren noch omme ghiften, sone blende
Dat men u van rechte ghewende.
Dat recht en heb ic selve niet onderdacht.
Ic hebt van ouderen an ons ghebracht,
Van onsen goeden voervaderen.
Mach ic oec, ic wilt bewaren,
Mit mi niet en verweerde.
Van Gods halven die ghenade myn
Sal al der werelt ghemeyne syn.
So wie se allene wil haen
Si minret hem dagelixe 2),
Des versinne die wise sich
Ende wese milde des 3) hi can.
| |
(C)
Hoe dat hy te rechter bescheide
Siet dat is niemans liefte of leide
Noch ghift noch toerne soe en blende
Dat men u van recht yet wende.
Dat recht en heb ic niet ghedacht.
Het hebben van outs haer ghebracht
Mach ic oeck, ic wil bewaren
Dat myn staet in der aerden
Voert meer yet verwaerde.
Van Goeds weghen die ghenaden syn
Sal alder werelt ghemene syn.
Const is een edel scat ende wel ghedaen,
Sy myndert in hem daghelike.
Dit verstae arm ende rike
Ende wese milde des hy can.
| |
| |
| |
(A)
God die men ergheren niet en can
Hi hadde scattes vele begraven,
Hi sprac dat die rike den ermen sal laven,
Dat een man wert consten ryc;
Ende syn const daer an meerret 1),
Ende die ghierighe behout daer clene,
So wien lief, wien leyd 2)
Wien vrome, wien salicheit,
Sal dit boec syn ghenant.
Want zassen recht is daer in becant,
Ghelijc dat in enen spieghel die vrouwen
| |
(C)
God den den carighen niet en gan
Dien schat, dien hy hevet begraven.
Die ryken sal den armen laven,
Dat een man wart consten rick;
Wanneer hy andren luden leret
Dat syn const daer van meret,
Ende die ghierighe behaelt cleyn
Soe wie lief, soe wien leit,
Wien vroem ofte salicheit,
Sal dyt boeck syn ghenaemt,
Want sassen recht hyer wart bekant,
Als in een spieghel die vrouwen
| |
| |
| |
(A)
Hore aensicht mogen scouwen.
Goede lude menich daer toe
Siet dat ghi trecht nuttet 1) soe
Dat u tonneren niet en mista
Ende oec dan eerliken verga,
Dat u niet en rouwe die vaert,
So wanneer God dat spieghel omkeert
Ende ons menghet mitter eerden
Ende ons lonen sal na weerden.
Naden daghe volghet die nacht.
Die dach is oec in ons ghewand,
Ons leget die avont op die hant.
Of hem daer an yet misvalle,
Des ne doe hi thant ghene claghe,
Mer weghe die zake na sinen sinne,
| |
(C)
Haers selves aensicbt schouwen.
Alle den luden maen ic daertoe
Dat sye dit boeck nutten al soe,
Als dat hem ter eren niet myshaghe,
Ende hem oec eerliken stae.
Dat hem niet een rouwe die vaert
Want God die spieghel ommekeert
Ende lonen sal naer onssen werden.
Stoute heelde, weset bedacht,
Na daghe volghet die nacht.
Die dach is oeck an ons ghewant,
Die avont comt ons op die hant.
Yet vraghent ofte soeket,
Of daer hem yet mishaghet,
Des en doe hy te hant gheen claghe
Ende merke die sake in sinen zijnne,
| |
| |
| |
(A)
Na den eynde ende na den beghinne,
Ende bevraghe hem dan mit wisen luden
Die die waerheit connen beduden
Dat si recht syn daer mede,
Ic rade hem dat hi hem al mit alle
Want dat vele wiser lude leren
Is beter dan 2) tmine allene si,
Een ander merket oec daer bi
Hoe hi den luden 3) ghemeyne,
| |
(C)
Na den einden of na beghinne,
Ende bevraghe hem mit wisen luden,
Die die waerheit connen beduden,
Ende oeck hebben die sede
Dat sy gherecht syn daermede,
Dat sy daer an hem halden,
Want bed wyser luden leren
Is beter dan myn enes sy.
Hoe hy die luden ghemeyn,
| |
| |
| |
(A)
Rechtes brochte an conde,
Des gheeft orconde dit boecskyn.
Ic vruchte dat menich man
Dit boec sal willen meerren
So weets mi God onsculdich,
Die 1) die nieman en can bedrieghen
Die weet wel dat si liegen.
Des en can ic niet bet bewaren,
Mer alle die onrechte varen
Ende werken 2) an desen boeke,
Dien sende ic dese vloeke.
Ende valssche hier toe scriven
Die masersocht 3) moet hem becliven
| |
(C)
Des rechtes brocht an conde,
Nae dat hy hem verstonde,
[Beide groot ende cleyn] 4)
Die oercond dit boekelkyn.
Groiten anxt gaet my aen.
Dit boeck sal meren butten my,
Soe weet God dat onschuldich sy,
Dien gheen man kan bedrieghen,
Die weet, weet wel dat sie lieghen.
Des en can ic niet bewaren
Ende weruven an desen boekyn,
Dien sendic dese vloecken.
Ende wye valsche daertoe scriven
Die lase sucht moet hem becliven,
| |
| |
| |
(A)
Also si yesi dede van Helizeus ghebede,
Daer naaman of wert verloest.
Die rechte so an hem, dat
Dats hem een ander hoede te bat.
So, wie des duvels an ende
En vare 2) tot ter hellen gronde.
Die noch wert onrechte wel becant
Als een copren penninc in der hant,
Wanneer hem bliket syn rode scyn
Manc 3) penninc die gave syn,
Ende dat witte wert afgheveecht,
Aldus wert onrecht verleecht,
So wanneer men syn eynde besoeket
Voer Gode is hi vervloeket
| |
(C)
Daer niet man of wart verlost.
Die rechtet dan an hem alsoe,
Dat die ziel mit den lyf wart onvro.
Soe wie des duwels sonder ende
Ende vaer ter hellen gronden.
Noch waert recht wel bekant
Als een copere pennic in die hant,
Wanneer hem blicht syn rode schyn
Onder penninghen die goe syn,
Ende dat wyt wart af gheveghet.
Alsoe wart recht verleghet
Wanneer men dat einden besteket.
| |
| |
| |
(A)
So wie onrecht gheerne sterke
Of nuttet tot desen werke.
Daer ic langhe omme hebbe ghedacht
Ende doer God te zamen hebbe ghebracht.
Greve Hueyer 1) is hi ghenant 2),
Dat an duutssche is ghewant
Dit boec is doer sine bede.
Eyke van repegouwe 3) ic dede.
Ongheerne ict oec anequam
So groot des heren ghere,
Doen hadde ics ne ghene ghere
Des heren leen 4) mi gaer verwan
Des mi vele was onbedacht,
| |
(C)
Of valsche doe tot desen werke.
Daer om ic langhe heb bedacht
Ende daer God te samen hebben gebracht.
Nu soe danket al ghemeyne
Die grave Hoeyer is ghenant,
Dat dit in Dietsche is bewant,
Eyke van Rypen gouwe dat dede.
Niet gaerne hy daer toe een quam;
Doe en was daer gheen schilde.
Des heren lieve hem verwan
Doen hyt had in latyn ghebracht
| |
| |
| |
(A)
Doe ict in latine hadde ghebracht
Sonder helpe ende sonder lere.
Dat ict in duutssche wande
Ten lesten ic mi doch ghenande
Des greven Hoeyeres bede.
| |
(C)
Sonder hulp of sonder lere
Het duechte hem wel swere
Dat hyt in Dietsche woer wende
Ten lesten hy hem ghewende
|
-
-
[tekstkritische noot]1) hi dan des B.
2) ongheerne B.
3) den luden B.
-
-
[tekstkritische noot]1) Deze regel is in A uitgevallen.
2) Ende God B.
3) sin B.
-
-
[tekstkritische noot]1) settet B.
2) daghelike B.
3) wes B.
-
-
[tekstkritische noot]1) meret B.
2) wie leyt B.
-
-
[tekstkritische noot]1) nutte A.
-
-
[tekstkritische noot]1) den zede B.
2) dat A.
3) luyden B.
-
-
[tekstkritische noot]1) dien B.
2) wermen B.
3) mansersocht A.
4) Deze regel behoort hier niet.
-
-
[tekstkritische noot]1) dit B.
2) Varens A.
3) Want B.
-
-
[tekstkritische noot]1) Hoyer B.
2) Dit woord ontbreekt in A.
3) Kepegouwe A.W.
4) lene B.
|
Auteursrecht onbekend