J. van Heugten s.j. †
Namens Streven
De Redactie van Roeping vraagt een kortere of langere bijdrage over ‘de rol van het litteraire tijdschrift in onze tijd’. De toevoeging ‘in onze tijd’ maakt de opgave niet gemakkelijker en beperkt het aspect, waaronder de betekenis van zulk een tijdschrift kan gezien worden. Is de rol, het doel en de betekenis van het litteraire tijdschrift nù anders dan die van, laten we zeggen, honderd, vijftig jaar terug?
Mij dunkt dat, heel in 't algemeen, een belangrijke betekenis van het litteraire tijdschrift nù is, dat het een ‘muzische’ stem is in een schrikbarend zich vertechniserende tijd. Dat deze tijd in het teken der techniek staat, hoeft wel niet bewezen te worden. Evenmin dat dit overheersen van de techniek zijn invloed heeft op het voelen en denken, op heel de levenshouding der mensen. Het ideaal van elke opgeschoten knaap is een bromfiets, of, in een finantieel gelukkiger situatie, een scooter of een auto. Het lijkt mij symptomatisch dat b.v. een zeer ontwikkeld oud-M.T.S.-er reeds jaren in de hoofdstad woont en nog nooit behoefte heeft gevoeld Rembrandts Nachtwacht te gaan zien. Het ‘muzische’ verschrompelt gemakkelijk bij een aldoor gespannen staan op cijfers, electrische metingen, peilingen etc.
Nu is het misschien niet waarschijnlijk dat die jeugdigen, die opgeslorpt worden door allerlei technica, zich in zullen laten met litteraire tijdschriften. Maar de tijdschriften zijn er tenminste en werken toch min of meer door, door hun présence; zij zijn toch een ‘stem’. En dat de jeugd niet voltallig opgaat in de techniek, blijkt uit het grote aantal jonge mensen, die zich wagen op het voor hen dikwijls nog slappe koord der poëzie. Ad den Besten schreef er een heel boek over en was nogal optimistisch.
Zo lijkt mij de betekenis van het litteraire tijdschrift in onze tijd allereerst te liggen in het vertegenwoordigen en handhaven van, wat ik wil noemen, de ‘muzische’ waarden in het mensenbestaan. Dat daarnaast een litterair periodiek gewoonlijk nog bepaalde tendensen nastreeft, een bepaalde richting vertegenwoordigt en eigen critische normen hanteert, schijnt mij secundair naast zijn hoofdbetekenis.
Auteursrechtelijk beschermd