Roeping. Jaargang 38

[p. 648]

Julien van Remoortere
West-Vlaanderen

Het moet tamelijk eenvoudig zijn over de rol van het literaire tijdschrift in onze tijd heel wat theorie te verkopen. Literaire tijdschriften zijn vandaag de dag immers een welig groeiend kruid op het veld van de letterkunde en niemand zal betwisten dat literaire botanici hier middelen en gelegenheid te over vinden voor het aanleggen van een super-gedocumenteerd literair herbarium.

Maar laten wij de voor deze bijdrage aangeduide grenzen niet overschrijden en ons beperken tot het eigen terrein. Toen, bijna elf jaar geleden, het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond besliste tot het oprichten van een eigen tijdschrift, dat West-Vlaanderen werd geheten, werd de rol, die het zou moeten spelen niet zo woordelijk vastgelegd. Het zou een periodiek worden ‘voor kunst en cultuur’, een blad, dat zou streven naar internationaal gehalte én dat tevens orgaan moest zijn - en blijven! - van een artistieke vereniging, die letterkundigen, plastici, musici en toneelkundigen groepeerde. Eén aspect werd van bij de aan vang echter zeer scherp belicht: het tijdschrift mocht wel West-Vlaanderen genoemd worden, maar de oprichtende vereniging werd een Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond, dat ook openstond voor kunstenaars, die buiten de nogal enge begrenzing van het provinciale territorium gevestigd zijn, onder de zeer ruim op te vatten voorwaarde, dat de toetredenden een niet anti-christelijke levensbeschouwing huldigden.

Lag de rol, die West-Vlaanderen in het literaire leven - of ruimer: in het leven van kunst en cultuur - moest spelen, daarmee vast? Principieel wellicht wel, maar in de practische uitwerking van die opdracht kwam nog heel wat om de hoek kijken. Want de gulden middenweg ‘tijdschrift van internationaal gehalte’ - ‘orgaan van een artistieke vereniging’, was en is nog steeds smal. Het ‘internationaal gehalte’ houdt in, dat men, met wereldwijd oog, aandacht schenkt aan de kunstgebeurtenissen en -stromingen, die het waard zijn nader tot het publiek gebracht te worden, een publiek, dat - dat mag eens gezegd - veeleisend geworden is, maar dat niet zo homogeen is, als men bij een eerste kennismaking zou verwachten. En laten wij daarbij geen chauvinist zijn: vandaag de dag mag onze eigen provincie, West-Vlaanderen, beschouwd worden als een gewest, waarin ‘entwat roert’ op het artistieke plan, een provincie waarin er door ettelijke honderden geschreven, geschilderd, gemusiceerd en toneel gespeeld wordt, een gewest, dat namen voortbracht, die klinken tot ver over de landsgrenzen [Gezelle, Streuvels, Ensor,

[p. 649]

Permeke, Baron Ryelandt,...] - maar meer dan tien jaar ondervinding leerde ons, dat onze artistiek bloeiende provincie te klein en te eng is, om er zes volledige West-Vlaanderen nummers aan te wijden. Wij hebben graag de kijker op het buitenland gericht: Nederland, West-Duitsland, Zuid-Afrika... Italië staat op getouw. Voor Griekenland en Frankrijk worden plannen gemaakt. Ons nummer over de creativiteit had aandacht voor hetgeen er op dat gebied plaatsgrijpt in Engeland, Duitsland, Nederland en Frankrijk.

In 1963 wordt waarschijnlijk de vraag gesteld of wij, op internationaal plan naar een informeel academisme gaan ofwel naar een revival van de figuratieve kunst... Ik deed slechts een greep uit recente voorbeelden.

Die internationale gerichtheid dient nu verzoend te worden met de engere kring, die de belangen van onze leden trekken. Als orgaan van een vereniging, brengt West-Vlaanderen jaarlijks honderden ‘korte golf’-berichten over kleine en grotere prestaties, die voor sommigen al té provincialistisch getint kunnen zijn, maar die dan toch, globaal gezien, een betrouwbare spiegel vormen van het eigen artistieke leven. Aan de belangrijkste gebeurtenissen worden langere bijdragen gewijd: ‘Ontmoetingen’ met eigen kunstenaars of met hun werk. Aan jongeren wordt gelegenheid geboden dichtwerk te publiceren in de rubriek ‘Poëtisch Bericht’. En omzeggens elk nummer brengt besprekingen van boeken, die nuttig kunnen zijn voor onze kunstenaars.

Het is vooral een kwestie van doseren. De gulden dosis is wellicht tweederden corpus en één derde vaste rubrieken. De rol, die West-Vlaanderen heden te spelen heeft, ligt - gelukkig! - niet vast in statutaire regelen, want soepelheid is, althans in onze tijd, van een niet te onderschatten belang. Die soepelheid hoeft dan vast niet te betekenen, dat men zich moet richten naar alle mogelijke en onmogelijke richtingen, waaruit de culturele of pseudo-culturele winden aanwaaien, maar wel dat er dient gezocht te worden naar de grondstromen, die traag, doch gestadig, de diepe bedding graven van de kunstgeschiedenis, zodat elk nummer kan beschouwd worden als een document van het kunstgebeuren in onze tijd of van de projectie van een cultureel feit of gebeuren op het scherm van onze eeuw. Dát alleen al kan een voorname rol zijn voor een literair tijdschrift. Wanneer West-Vlaanderen ernaar streeft tevens ook nog bindend orgaan te zijn van een kunstenaarsvereniging, dan wordt de rol er niet eenvoudiger om, maar wie in culturele zaken de wet van de minste moeite toepast, zou beter een loopbaan zoeken als fysicus.

Julien Van Remoortere

Redactiesecretaris ‘West-Vlaanderen’.