Roeping. Jaargang 37

[p. 499]

Pierre Kemp
Woede over een aardbol zonder Kemp-Land

Ter inleiding

Maastricht, 11 november 1953

Zeer geachte Heer Reijnders,

Het is wel een gekke dag, die 11e van de 11e maand, maar dit mag mij toch niet beletten u een zeer serieus gedicht te laten toekomen. Uit de tijd, dat u zich nader hebt kunnen bezighouden met geografie, zult u zich nog wel het Enderby en het Kemp-Land aan de Zuidpool herinneren. De rijke reders, de gebroeders Enderby uit London? - ik schrijf als volbloed Engelsman nooit Londen - zonden in 1833 meerdere vaartuigen naar de Zuidpoolstreken. Het geheel stond onder leiding van Biscoe, die ook iets aan de Zuidpool heeft en een der vaartuigen stond onder de orders van Kemp, die het land naar hem genoemd ontdekte, - wat een geweldige parentage heb ik toch, vindt u niet -, maar als volbloed Engelsman moet je daarover kunnen beschikken. Zolang dat Kemp-Land nu maar op die aardbollen stond, was alles goed en kon ik rustig gaan slapen. Dat hield op, toen ik er een zag, waarop meergemeld land niet meer voor kwam, gelijktijdig met Zuidpoolkaarten, waar het ook ontbrak. Toen was de bok vet en ben ik naar Fernand gegaan en liet mij bij hem Beethoven's ‘Wut um den verlorenen Groschen’ voorspelen. F. zag mijn ogen stilaan vochtig worden en later de tranen langs mijn wangen biggelen en vroeg mij welk leed mij toch deerde. Om niet kinderachtig te schijnen en te zeggen, dat ik van woede schreide, vertelde ik hem, dat een der Muzen mij ontrouw was geworden en dat ik er nu nog maar acht over had. Delicaat als F. is, ‘wierp hij daar niet tegen op’ dat dit nog een behoorlijk aantal is voor zo'n kleine jongen en veegde hij een paar tranen van mij, die op zijn plaat gevallen waren, eigenhandig met zijn platenborsteltje af. Iets waarvoor ik hem eeuwig dankbaar zal zijn. Een frigidaire muze zou het hem niet verbeterd hebben. Enfin, ik heb nu ook mijn speciale woede en ééne, die veel dieper ingrijpt dan de Groschen van Beethoven en de drachme uit het Nieuwe Testament. Maar alle waarheid op een sigaar zou mijn grote volbloed compatriot zeggen, vertelt u mij eens, wat u van dit poëtisch geval denkt. Het is n.l. mijn

[p. 500]

bedoeling er een Engelse vertaling van te verkrijgen van een Engelse dame, die al eens iets in een internationaal tijdschrift heeft vertaald van mij. Ik hoop maar, dat ze nog leeft. (...)

(E.F. Tijdens)... Hierbij voeg ik nog een afschrift van een ‘Kempiade’, die eerst kortelings gereed kwam. Het is weer eens een ander genre. Beethoven staat nu niet meer alleen (verondersteld dat dit het geval was) met zijn ‘Wut über den verlorenen Groschen’. Bovendien is mijn ‘Woede’ niet zo locaal, maar world-wide. Ik ben met een Engelse vertaling ervan bezig. Het is mijn bedoeling The Royal Geographical Society te London het ‘origineel’ aan te bieden, voorzien met een zinrijk motto. Of de eilandbewoners de intensiteit van mijn woede zullen appreciëren, anders dan met de papiermand van die world-wide Society, zal ik maar afwachten. (4.12.1953)

(K.R.)... Ja, die ‘Kempiade’, ik geloof niet dat de Muzen politiek zijn aangelegd en ook dat hun kaartkundige knobbel niet buitensporig is ontwikkeld. (...) Mijn Kempiade ben ik aan 't vertalen in 't Engels, ik zie u al glimlachen, enfin, het resultaat maar afwachten. Houdt u intussen maar zolang uw hart vast. Maar de nacht brengt de droom en de droom dirigeert soms wonderbaar. (6.12.1953)

(K.R.)... (Toen een literair tijdschrift wèl een aantal korte gedichten maar niet de Woede over een aardbol zonder Kemp-Land geaccepteerd had).

Ik had mijn woede niet genoeg gepoëtiseerd blijkbaar; van de 13 kleuters zouden ze er 9 plaatsen, die vonden ze prachtig. Ik voel me zo stilaan een kleine, héél kleine Schubert, die het ook moest hebben van zijn liederen. (18.1.1954)

(Harry Prick)... Thans, nu het Roeping-nr. ook een stuk mémoirenboek is, had ik mijn woede er zelfs graag in. Het lijkt mij typisch P.K. te zijn, al is het dan niet wat Hollanders onder poëzie verstaan. Dus het heeft mijn sanctie. (25.10.1961)

Woede over een aardbol zonder Kemp-Land

Hier slaat mijn zwartste uur en niet
om mijn lichaam als centrum van pijn,
maar wijl mijn gezicht een aardbol ziet
zonder 't land, dat er toch moest zijn.

Klein, heb ik mijn kinderborst gehoogd
en mijn neusje snoof fier aan de lucht,
wanneer ik mijn naam met een lichte boog
aan de Zuidpool las, als een merk op een vrucht.

[p. 501]

 

Ik weefde om die naam menig avontuur

 

in sneeuwstorm en grotten met baarden van ijs,

 

met Erebus en Terror in donker vuur

 

bij zeegroene vorst en sneeuw rose op grijs.

 

't Was de Poolkoude niet, die mij neuriën deed

 

of het spel der verhevelingen met de zon

 

- ik bevroedde in die Poolnamen héél veel leed -,

 

maar van trots, dat dit met mijn letters kon,

 

met mijn K, met mijn E, met mijn M,

 

met mijn P, zong mijn kinderstem!

 

 

 

Zo heb ik veel jaren de globen beschouwd

 

en de voorhoede van mijn blik

 

op een aardbol vorste eerst, hoe er stond ontvouwd

 

het land aan die Pool met de naam van mijn Ik.

 

 

 

Nu brandt dit uur van vernedering

 

mijn geklop in de slapen ontstoken-rood,

 

om dat land in het ijs, waar ik niet meer om zing

 

en dat ging met mijn werelddroom dood.

 

Ik draai het afzichtlijk mirakel rond,

 

een nuchtere, moderne bal,

 

die ik liefst vernietigde met mijn mond,

 

mijn tanden, mijn fluimen, mijn gal.

 

Daar rolt nu mijn onheil, mijn tragedie.

 

Ik schopte die bol met een keihard schot

 

en schoon ik een deuk aan de Zuidpool zie,

 

die Zuidpool is nog niet kapot!

 

En dáárom is Kemp naar de Pool gegaan

 

en voeren zijn manschappen mee,

 

dat ik hier nu bij zulk een globe moet staan,

 

zonder K, E en M, zonder P!

 

 

 

Wie moeten wij samen klagen aan,

 

wij, mijn koene Engelse homoniem

 

- deze smaad door een tijdige dood ontgaan -,

 

en ik, die nog gloei van de striem?

 

Waar is de ontwerper van die bol?

 

Werd die bol om die éne naam te duur?

[p. 502]

 

De poolstreken daar zijn toch niet te vol

 

voor de ruimte van zulk een gravuur!

 

Er is plaats voor mijn magnifieke naam

 

en Ld. is toch land bij ons en ginds.

 

Er is voor die plek ook geen andere faam

 

van thans of sinds!

 

Of werd de graveur per letter betaald?

 

Waaróm zich dan niet tot mij gewend?

 

Betaald had ik gaarne de tijd van zijn naald

 

en ik vijl aan geen prijs, als bekend!

 

 

 

Ik moet nu symbolisch iets gaan doen,

 

waardoor ik mijn woede sus,

 

al beef ik ook even voor mijn fatsoen.

 

Maar wil de beschaving een aardbol aldus

 

met de naamroof van een onweerbaar land,

 

ik steek in mijn furie de bol in brand,

 

vloek bewogen met mijn bejaarde stem

 

de naam van de ontwerper en van hem,

 

die de raad gaf, dat zonder K, E, M, P,

 

dit wanproduct te land, lucht en zee

 

in de handel en in het verkeer zou gaan

 

of voor de jeugd als leermiddel staan.

 

En over de as van die aardglobe reik

 

ik voor 't laatst langs dovende vlammen mijn hand

 

aan de geest van die andere Kemp en ontwijk

 

ik voortaan dit verstoten land.

 

 

 

En draai nu maar Aarde zonder K,

 

zonder E, zonder M en zonder P!

 

Ik kijk je, als onwaardig, toch niet meer na,

 

sinds Ik niet meer draai mee!!!