Roeping. Jaargang 36

[p. 696]

Lex Mizee
Het kind met de kogels

Toen zij hem kwamen halen voor het leger met een grote, gele enveloppe in de brievenbus waarop DIENST stond, was hij gegaan zoals al die andere millioenen op deze wereld die gehaald worden met een enveloppe.

Zoiets maakte toch wel indruk dacht hij later, want nog heel lang daarna zag hij zich daar staan bij die voordeur met dat papier.

Hij ging in dienst en de enveloppe werd groen en sloot zich om hem heen: nog nooit had hij zijn kleren met zo weinig aandacht gedragen.

Eigenlijk bleef hij achter bij zijn gereedschap, zijn dorp, waar hij de mensen beminde, waar de geluiden tegen de muur opklommen en rondom hem gingen staan.

Maar ze stopten hem op een schip, nadat ze hem maandenlang hadden geleerd hoe hij een geweer moest afschieten, een granaat uit een kist halen. Zo voer hij weg van zijn bestemming en van zichzelf en misschien had hij later niets meer geweten van dat hete land, als hij niet twee maal was wakker geschopt, zó hard, dat het een leven lang zeer bleef doen.

De patrouille had gerust in een klein dorpje waar de inlanders als verschrikte vogels waren weggevlogen, lang voordat zij er aankwamen. De in brand gestoken suikerfabriek grijnsde achter hen en vooruit lag de weg te treiteren, op zoek naar een bocht waar het ongeluk zou kunnen gebeuren. Dat kwam toen hij allang doof was van de warmte. Het zweet jeukte tussen zijn broeksband, het liep in zijn ogen, zijn helm zat met de hitte bovenop zijn kop.

Met een ruk liet hij het gewicht wat naar achteren glijden: op dat ogenblik sloeg het ongeluk hem om de oren.

De kogel suisde achter hem vanuit de oneindigheid, raakte even zijn helm en verdween in de nek van de man die voor hem liep.

Zó ver weg was hij nog van de werkelijkheid, dat hij alleen maar vaag verbaasd omviel, net als de anderen en in de veilige armen van een droge sloot rolde, waar een bananenboom hem verborg. Hij dacht aan de speelgoedsoldaatjes, die hij vroeger ook zo mooi gelijk liet vallen door hard aan het vloerkleed te trekken.

[p. 697]

Maar toen schreeuwde hij van angst, want zijn voorloper lag daar nog te staren naar de oneindigheid die hem geveld had, omdat er iemand achter hem had gelopen met een helm die voor richtingaanwijzer had gediend. Opeens viel zijn hoofd opzij en de ogen keken hem recht aan en uit zijn mond kroop een kleine, rode slang. Er viel nog een schot en de kogel sloeg naast het hoofd in de weg en de slang was opeens zwart geworden.

Hierna kende hij zichzelf niet meer, want hij kroop naar de sergeant en zei dat hij die man wilde halen. Even later kroop hij de weg op, terwijl iedereen zijn wapen leegschoot in de uitdagende, lege hutten. Omdat het allemaal voor de eerste keer was schoten ze hem per ongeluk ook nog bijna neer, toen hij met de dode op zijn nek struikelend terugliep. Het lijk rolde gewillig naar de laagste plek, de vliegen vraten al aan zijn bloed. Hij nam hem zijn helm af en legde die over zijn gezicht, de helm die hem niet had beschermd toen zijn makker in eigen doel kopte.

Later werd hij voor het front van de troep geestdriftig toegesproken door een hoge officier, die er niet naar uitzag ooit een vriend te hebben doodgekopt.

De dagen schoven heet en stoffig door zijn bestaan heen en lang schoof ook de gesneuvelde mee als hij droomde, dwars door zijn hoofd. Altijd had hij dan de helm in zijn handen en staarde langs hem heen naar de oneindigheid die hem dit had aangedaan.

Maar langzaamaan verdween hij naar het massagraf van de herinneringen, wachtend op de anderen.

Hij wende aan het harde leven van doorwaakte nachten en vuurkontakt met een onzichtbare vijand en eigenlijk was dat makkelijk, want zijn geest was thuis, veilig bij de thuisgeluiden en slechts bij zeer belangrijke dingen vloog die naar hem toe.

Dat gebeurde voor de tweede keer, toen hij die ochtend, een jaar later, zijn geweer vervloekte, zoals hij het tevoren zijn helm had gedaan, die ochtend dat het bevel ‘Staakt het vuren’ zou ingaan. Het kwam ook misschien wel daardoor, dat het later niet meer uit zijn hoofd wilde.

Tegen de afspraak met de bestandskommissie in had de tegenstander nog de laatste nacht aanzienlijke vorderingen gemaakt. Daarom was er de volgende dag zelfs nog met de artillerie geschoten en de eeuwigheid had weer verbaasd haar poorten open moeten zetten bij zo'n toeloop.

Bekaf lag hij tegen de middag achter zijn machinegeweer, achterdochtig tegen de stilte waar hij bang van werd. Hij had een razende behoefte om te gillen of te schieten tegen die stilte die hem in zijn greep had, zó erg, dat hij dacht te stikken. De eenzaamheid kroop in zijn klamme handen en toen hij iets zag bewegen op die lange weg schoot hij hem dood door even zijn wijs-

[p. 698]

vinger te krommen. Hij was verbaasd dat de mitrailleur maar één keer schoot; toen hij het magazijn kontroleerde zag hij dat het de laatste kogel was geweest. Het was vlakbij gebeurd en de patrouille liep er voorzichtig heen. Maar het ongeluk kwam hen al tegemoet, rechtop en langzaam.

Toen zij bij de vrouw waren stonden zij stil en keken naar het kind in haar armen, een zuigeling nog. Zelden had hij zó raak geschoten: het kind was dood: bloed liep over de mond.

Het zachte gejammer van de vrouw nam bezit van zijn oren, kroop naar zijn hart en bleef daar jaren wonen. Het was zijn laatste gewelddaad en toen zeiden ze dat het vrede was.

Een half jaar later voer hij naar huis, waar hij zijn eigen kleren weer mocht kiezen. Hij koos zich een beroep en het dagelijkse werk werd het vliegwiel van zijn bestaan. De droom vond hij niet meer terug nu er zoveel wonden in zijn verwondering waren geslagen.

Het was het bestaan zelf waaraan hij nu zijn genot beleefde, al liet hij dat niet merken. De vrouw met wie hij trouwde was goed voor hem en zo, omgeven door de mildheid van het leven, zweeg hij over de eenzaamheid die soms in zijn handen lag als zijn gereedschap stil viel.

In het begin van hun huwelijk vroeg zijn vrouw hem eens waarom hij in zijn slaap steeds haar mond betastte. Maar toen had hij haar gekust, hard en wanhopig, zodat het bloed op het kussen liep.

Het kind dat ze hem gaf was haar rechtvaardiging voor wat ze niet in hem begreep. Het was met deze zoon waarvan hij zoveel hield, dat hij het laatste gevecht van zijn oorlog zou hebben.

Op een avond kwam het kind terug van een zwerftocht over de hei en toonde de vader trots zijn vondst van die dag: een oude helm met erin een paar verroeste kogels.

De man deinsde achteruit. De herinneringen stonden op uit hun graf, de vliegen kropen onder de helm vandaan, de kogels schaterden.

‘Waar heb je dat gevonden’, vroeg hij.

‘Op de zandverstuiving’, zei de jongen trots, ‘'t stak half boven het zand uit. Ze zeggen dat daar heel erg gevochten is en dat er nog veel meer moet liggen’.

‘Breng het terug’, zei hij, ‘breng het terug en begraaf het diep, je mag er nooit meer mee thuiskomen’.

‘Nee’, zei de jongen boos, ‘ik heb 't zelf gevonden’.

Ze stonden tegenover elkaar in de kleine werkplaats. Maar hij zag zijn zoon al niet meer. Hij beval wanhopig de herinneringen hem met rust te laten, te gaan slapen en het kind antwoordde voor hen dat ze het niet zouden doen.

[p. 699]

Toen sloeg hij hem hard in het gezicht, maar tegelijk was het met hem gedaan, want hij sloeg zichzelf terug, jaren terug naar de plaats waar het was gebeurd.

Het bloed droop uit de mond van het kind en hij keek naar die rode slang: zo kropen nu de slangen uit de mond van dat andere kind. De zoon was niet bang meer nu de angst van de vader zo duidelijk bleek. Hij zag de man die maar naar hem keek, naar die slang die verder kroop langs de mond die hem zo lief was. Toen greep hij het kind, zachter dan een vrouw het had kunnen doen. Zijn mond greep die van het kind en vrat de slang op. Gulzig vrat hij aan het beest, hij vrat het kwaad, voelde hoe het lauw tussen zijn tanden liep. Hij kraakte het met zijn kiezen. Zacht likte hij de mond van het kind dat doodstil in zijn armen lag.

Toen werd hij stil en wachtte. Hij had het gevoel alsof hij was gestorven en wachtte op de God van het leven die hem zou aanraken. Het kind, zo licht eerst woog nu als lood in zijn armen. Toen kreunde hij als een dier in doodsnood.

De jongen bewoog in zijn armen; hij keek hem aan en zag tot zijn verbazing dat zijn kind ook nu niet bang voor hem was. Het rekte zich totdat het met zijn armen het hoofd van de man naar zich toe kon trekken: het streelde zijn haren vol ontzag. Het beest stierf in hem met een zucht.

De zoon werd lichter in zijn armen en ging recht zitten.

‘Ik zal het niet meer doen’, zei hij, ‘ben je weer mijn vader?’

‘Ja’, zei de man, ‘ik ben jouw vader’.