Roeping. Jaargang 34

[p. 485]

Paul Haimon
De dode freule en het levende meisje

In het najaar vallen de bladeren als neuriënde droeve violen op het kasteelpad. De dichter Eric komt de jongste freule, die te goed is voor de gewone dorpsschool, les geven en wordt aangedaan door het herfstwonder. Hij is echt een dichter, denkt de oude dode freule, die zich op haar voetstuk midden in de rotonde voelt als opgesloten in de oubliekte.

De dichter Eric raapt, in haar nabijheid gekomen, een bos bladeren op, snuift en werpt ze om zijn hoofd. Zou hij mij niet zien, denkt de oude dode freule. Ik zit hier al van 1788. Ik sta in heel wat boeken met historische monument, een dichter moet dat ook weten. Het beste beschreven heeft mij trouwens zijn voorganger Hugo. De anderen hielden mij voor iets uit een bepaalde stijlperiode, in die stijlperiode voor een genre, in dat genre voor een typische verschijningsvorm, dat te kunnen opmerken had aan een hunner zelfs de graad van doctor verschaft. Wat moest de dichter dan wel niet zijn, meende de freule. Hij alleen immers had eraan gedacht dat onder de plooien van haar kleed nog wel eens iets anders kon zitten. Wat? Had hij dat nu maar eens onderzocht en met evenzoveel woorden gezegd. Dan was zij evenals de andere leden van haar geslacht zeker ook waardig bevonden om haar fraaie hals onder het beroemde noodlottig wapen der lagere standen te leggen. Men had onder mijn keurslijfje kunnen zien dat er een warm adellijk hart klopte, dacht de freule, en men zou hebben uitgeroepen dat het een verre van gemakkelijke plicht was welke men aan haar had te vervullen.

Zou de freule echt schreien, denkt het zeventienjarige dochtertje van de koetsier [die alleen aangenomen werd met een autorij-diploma en in het bezit van een werkzame echtgenote] en nadert de freule op voorzichtige trippelvoetjes, vers afgekeken van Geneviève, de vroegere keukenprinses die [omdat zij de juiste maten had, geen maagd meer was en, voor haar stand, te veel van nieuwe kleren hield] mannaquin was geworden. Freules zijn heel bijzondere mensen, denkt ze. Ze hebben zonder moeite altijd de juiste taille, haar benen tot aan de kuit zijn veel meer waard dan onze benen helemaal tot boven toe, ze weten zich te gedragen of ze nooit een moord kunnen doen, maar iedereen weet, dat ze in het kasteel moeten blijven omdat ze anders net doen als wij.

O Miena, waarom zijn freules precies zo als zij zijn moeten en ben ik altijd iets dat verlangt gekitteld te worden?

[p. 486]

De dichter floot naar haar, juist op het moment dat hij aan de dode stenen freule voorbij liep en niet eens merkte hij op dat de freule haar geleende boek dicht had geslagen om geheel haar ziel voor hem geopend te houden.

Een freule wordt geboren en sterft en niet eens altijd onder het schavot, dacht de dode ziel en hoe terecht. Die dochter van onze knecht is alleen gemaakt zoals de kaerels zeggen, en ze kan dan zoveel in haar macht ligt proberen te leven. Zij nam haar boek weer op en vond dat de schrijver van de nare geschiedenis gelijk had. Zij hield van die auteur die alles van nare wezens afwist, al dacht hij ze zelf uit. Ze was er wel hevig van overtuigd, dat de slechtheid van de vrouw die zij las er alleen was om gelezen te worden, maar dat was het recht van het slechte en van het gelezen willen worden. Of soms niet.

Het meisje zag de groene kat op het boek dat de freule in de hand hield en schrok. Hoe kon zij weten, dacht ze, dat ik gisteren die poes katinka in een teil met ether heb gestopt, en haar er later dood heb uitgehaald zonder te huilen.

Toen floot de dichter weer en wenkte haar voor 'n afspraak 's avonds bij het monument in de rotonde. De freule liet haar boek vallen en verwenste de ijdele schrijver die zelfs niet de naaste wezens noch zichzelf als dichter begreep.