Roeping. Jaargang 31

[p. 428]

Aan Godfried Bomans
Aan Godfried Bomans

Waarde Godfried,

DE groote gebeurtenis in je leven,^* waarbij behalve je zelf, alleen de zee en de hemel daarboven betrokken waren, heeft mijn gedachtenleven van deze dagen geheel in de war gestuurd. Dit gedachtenleven bestond namelijk uit lichtelijk Aquinatisch-Spinozistisch-Hegeliaansche gevoels-filosofische bespiegelingen, die nu onverwacht zijn weggeduwd door geesteskrachten, die zich niet hadden doen gelden sedert ik in het verre verleden een opstel schreef, getiteld Aeolie of de wind door den Gulden Winckel en dat niet alleen ook een Haarlemmer betrof, namelijk den Heer F. Smit Kleine, zooveel als letterkundig consul voor Nederland van Carmen Sylva, Koningin van Roemenië, een toen beroemd schrijfster; maar in welk opstel de wind een voornaam motief was, de zelfde geweldige guit, die feitelijk nu de oorzaak werd van je prachtig avontuur.

Als edele opzienbarendheid mist je lotgeval een wedergade. En ik erken, met trots op U en deemoedig voor mij zelf, dat je mij hebt overwonnen. Ik heb namelijk ook in mijn leven, dat vóor zestig jaar immers het zelfde leven was als het nu is, wel eens iets eenigszins opzienbarends gedaan. Ik vermeld daarvan het een en ander om te vergelijken en je superioriteit daardoor te doen uitkomen.

In 1887 dan bestond te Amsterdam het Weekblad De Portefeuille, waarin, toen ik in de Belgische Ardennen was gaan wonen, werd geschreven, dat Amsterdam God dankte mij kwijt te zijn, een ontzettend verwaand broekje, een tien maal geparfumeerd ventje, met een ellendige moreele en finantieële reputatie, die nu ergens in België was uitbesteed. Hierop riposteerde ik, in de zelfde Portefeuille, dat uitbesteed een minder juiste term was, daar ik geheel vrij in een kasteeltje woonde met badkamer, biljart, wijnkelder en andere gemakken, dat mijn moreele en finantiële toestand aanmerkelijk verbeterd was, ook door

* n.l. Bomans' ballonvaart, samen met mevrouw M. Boesman, op Koninginnedag 1951. Bij deze gelegenheid geraakte, tengevolge van een onverwachts optredende windvlaag de, te Bloemendaal opgestegen, ballon twee kilometer ten Zuiden van Zandvoort en ongeveer 200 meter uit de kust in zee. Nauwelijks was Bomans van de schrik bekomen, of hij gaf van alt avontuur een ooggetuige-verslag in het Haarlems Dagblad van 4 Mei 1951
Van Deyssel's repliek aan het weekblad De Portefeuille werd in zijn geheel herdrukt op blz. 189-191 van Alberdingk Thym/Kunst en Karakter, door Dr. W. Bennink S.J. (Utrecht Nijmegen 1952). - H.P.

[p. 429]

hulp van mijn vader en door een tante-nalatenschap uit Overveen, en dat ik naar mijn eerste parfum, den Jockey Club, was teruggekeerd daar immers ‘on revient toujours à ses premiers amours.’ Dit stukje had een groot succes van opzienbarendheid, zóo, dat de forensen-spoortreinen Amsterdam - Baarn en Amsterdam - Bloemendaal en door burgemeestersvrouwen gepraesideerde theekransjes in de grootere steden zoowel als in Gooi- en Kennemerland van dit onderwerp gonsden.

Twintig jaar later ongeveer was ik voorzitter van de Rembrandtherdenking in den Amsterdamschen Stadsschouwburg en wisselde op een der repetities enkele minder vriendelijke woorden met eene Mevrouw De Booy, schoondochter van Charles Boissevain. Den volgenden dag ontving ik bezoek van den Heér De Booy, een marine-officier, die kwam eischen, dat ik zijn vrouw excuses zoû maken. Daar ik meende, dat Mevrouw De Booy meer ongepast tegen mij was geweest dan omgekeerd, weigerde ik de excuses te maken, en meende verder dat, nu de Heer De Booy een militair was, een duel moest volgen. Ik voorzag mij dus van twee beste Amsterdammers als getuigen, namelijk Jhr. Mr. J.F. Backer en Professor Jhr. Six van Hillegom, en berichtte den Hr. de Booy gereed te zijn.

Nu was zoowel voor Fransche Parlementsleden als voor Duitsche studenten een duel iets, nagenoeg dagelijks aan de orde. Maar in Engeland en ook in ons Holland was het daarmeê ánders. Tot mijn verbazing is, door bezwaren bij den Heer De Booy, die een militair was, die iets was komen eischen, het duel niet doorgegaan; maar is uitgebleven nadat over het voornemen een buitengewone ontsteltenis in Amsterdam had geheerscht.

Je eigen lotgeval nu, is, als opzienbarendheid, zoo iets onvergelijkelijk prachtigs, dat indien de geheele toedracht door den uitgever van je toekomstig boek was geregisseerd, het woord super-geniaal, als advertentie-ontwerper voor ‘best sellers’, een juiste benaming zijner praestatie ware geweest. Want in je avontuur is niet alleen je eigen werkelijk levensgevaar voor gekomen; maar dat je den dood geproefd hebt zonder dien volledig te ondergaan, geeft er als levensondervinding iets éénigs aan en doet het in qualiteit uitmunten bóven wat een geheel overlijden ware geweest. Je handeling van onmiddelijk na de feitelijkheden zelf je kennismaking met den dood te relateeren sluit zich onovertrefbaar waardig bij het voorval zelf aan.

Ik drink daarom op den wind, waarvan de onverwachte tegenvlaag je boven de zee heeft gedreven. Ik zeg ‘ik drink’ omdat mij, die nog al eens feestmaaltijden mocht vóorzitten, sedert je lotgeval onophoudelijk toastfragmenten door het hoofd suisden en galmden nu de gebeurtenis zoó mooi was, dat daarover alleen feestelijk hulde kon worden gebracht aan den held-van-den-dag.