Roeping. Jaargang 30

[p. 213]

Lambert Tegenbosch
Verhaal

OP een dag viel de appel héél ver van de boom. Juist toen Jan Munneman het zag. Hij was er vreselijk door ontsteld, want de appel valt nóóit ver van de boom. Hij ijlde dan ook zonder uitstel naar zijn vrouw Marie Munneman-van Dingelen en bekende haar, niet zonder schaamte, wat hij daareven gezien had. Het kwam Marie Munneman-van Dingelen als een reine onmogelijkheid voor, een misvorming van het gezicht onder invloed van angst of een ander typisch tijdsverschijnsel. Zoals men echter kinderen van hun waanvoorstellingen en spookgezichten geneest door de hand te doen uitsteken naar het gordijn waarachter de boze man zich verschuilt, zo deed Marie haar man dit voorstel, snel gerijpt in haar op volle toeren draaiende geest: We zullen het eens afzien.

- Juist, zei Jan, haastig toestemmend om opgelucht te kunnen zijn. Maar toen Marie er niets meer bijvertelde, zei hij:

- Hoe bedoel je?

Marie zei: We zullen het afzien. We zullen het aanzien. We zullen zien. En als het is zien we het en als het niet is zien we het niet.

- Maar als we het nu zien, zei Jan zodanig ijzend in geheel zijn ziel dat zijn lichaam er lam van werd.

- Als we het zien is het nog lang niet zeker dat het ook is, zei Marie.

En dit verheugde Jan zo onuitsprekelijk dat hij Marie beetpakte en haar met meer smaak en bevrediging een kus gaf dan sedert jaren in hun huwelijk was gepasseerd. Zozeer vermag het leven, wanneer het door rampen wordt bedreigd, de zielen van minnenden aaneen te smeden.

Vanaf die dag lagen Jan en Marie op de loer bij de appelbomen. Denk niet dat het makkelijk is te leren loeren. Er zijn politieagenten geweest die het nooit leerden en daarom zelfs te slecht werden bevonden om verkeerspolitie te worden. Ja, er worden ook in die kringen vrij hoge eisen gesteld. Jan en Marie ondervonden wel hoe moeilijk het was. Eerst keken zij zo maar wat rond, onrustig en zonder systeem, denkend dat dit het echte loeren is. Maar dit is het juist niet: het loeren begint pas waar het kijken door rust en systeem is geschoold. Zij waren er op uit om te kijken waar het gebeurt. Dat is de kapitale vergissing. Men moet kijken waar het nièt gebeurt en daar blijven kijken, zolang tot het gebeurt. Het gebeuren moet men zien vanaf het niet-gebeuren tot in het gebeurdzijn. In het niet-gebeuren moet de blik strak gevestigd zijn; pas in het gebeurdzijn mag de blik vrijelijk gaan dwalen.

[p. 214]

Zo verliep er menige dag en de dagen werden hoe langer hoe vreemder.

- Het zijn vreemde dagen, sprak Marie, jij eet niet meer en 's nachts houdt je gewentel me wakker, de zomer is voorbij, de herfst breekt aan en de appels zullen aanstonds bij tientallen in het gras ploffen zonder dat wij het nog kunnen zien. Want wie niet eet en niet slaapt is tot niets meer in staat. O, wat dagen zijn dit.

- Het zijn vreemde dagen, sprak Jan, maar met een stem die zelf zo vreemd was dat Marie er van schrok. Zo zacht was dat geluid, zo zacht of er in zijn keel een engel op de viool speelde.

- Jan! zei ze.

- Het zijn hele vreemde dagen, zei Jan. Maar nu hoorde ze werkelijk dat het Jan niet was die sprak.

- Wat heb je toch Jan Munneman, je moet melk drinken en naar bed gaan, zei ze, je bent ziek aan het worden.

En ze oefende verder zoete aandrang op hem uit en geleidde hem naar bed. En ook zelf maakte ze haar haren los en ging naast hem liggen. Om niet te wentelen en hinderlijk te zijn, legde Jan zich stokstijf op zijn rug. Marie bezag hem van bezijden.

- Weet je, zei Jan, ik denk soms,... soms denk ik, dat ik weet hoe ik moet kijken.

- Stil, sprak Marie, je moet nu niet denken. Ik ben bij je. Probeer te slapen.

- Ja, zei Jan. En hij keerde zich om en begon te wentelen.

- O, we hadden er nooit aan moeten beginnen, zei Marie. Wat een onzin om te willen zien wat toch nooit gebeurt. We hadden er nooit aan moeten beginnen. En nu moeten we er mee ophouden, hoor je dat Jan.

Jan kreunde. Een tijdeloze ontzetting greep Marie aan de ruggestreng. Het was of het bed stond te daveren.

- Jan! riep Marie.

- Wat is er! schreeuwde Jan, zie jij het ook?

- Ja, huilde Marie. Huilen deed ze. Een onbelijnde, eindeloze chaos werd het bed. Haar handen zochten Jan, haar hele lichaam voor zover het nog van haar zelf scheen, zocht Jan.

- Waar ben je Jan.

- Marie, Marie, zie je me dan niet? Nu wist hij dat het overal ging gebeuren. Hij schoof zijn arm onder haar door, maar hij stak hem verloren in dekens en lakens en misschien in haar nachtkleed.

- Wat zie je? zei Jan. Met de rand van het laken wiste hij over haar gezicht.

- Och, immers niets, zei ze, en haar tranen stroomden vrij als een regen, wat heb jij altijd voor gekkigheid? Wat is er te zien?

- Niets, niets, suste Jan, en toen hij zijn gezicht aan haar wang lei, voelde

[p. 215]

hij haar tranen plakkerig tegen zijn huid. Zoals vroeger dacht hij plots. En dat stelde hem zo volledig gerust dat hij vertederd zei:

- Zullen we gaan slapen?

En ze sliepen weer als vroeger.

Hij werd nog één keer wakker die nacht, omdat zijn arm pijnlijk was van haar gewicht. Hij trok hem onder haar uit en wendde zich op de andere zij.

Vignet Johan van der Bol