Roeping. Jaargang 4

[p. 463]

Klondyke
(Gouddelvers-episode in westersch Alaska).

III.
Rue du Faubourg Montmartre.

Maar Paul vergat den Engel met het zwaard van vuur.

Er is een neger die rookt in een bar.

Er is een meisje: en sterren - o witte rouw - beschreien dezen nacht.

Er is een hongerige die kranten veilt.

Er is een man, en hij bezit alleen nog de vrouw die allen toevalt.

Er zijn kinderen wier oogen dit uur voor 't eerst verduisterd werden.

Er zijn groote samenscholingen van leed -

- je huizen zijn mager en triest, o Rue du Faubourg Montmartre: zij torsen, grauw en zwaar, het leed dat zij ruilden tegen de arme vreugden van arme paradijzen.

Hier zijn wij elkaar zeer nabij, hier wisschen wij barmhartig elkanders voetspoor uit.

Hier vergeten wij - o ontvlamde dagen, ontvlamde nachten - den Engel met het zwaard van vuur, wraakzuchtig Gezel; hij is de wachter van Pool tot Pool, hij is de wachter bij den verzonken Tuin, hij is de wachter die alle vreugden verarmt. O Krijger met het zwaard van vuur, mocht ik in het gevecht van één vermetele zonne-ronde lang je wraakzuchtig wapen verbrijzelen: om mijn bezit van Pool tot Pool, om de bevrijdenis der aarde, om den vrijkoop der vreugden, o harde Gezel: Roover die ons niets laat dan vodden, Roover om wille van wien wij onszelf vreten. Zonder houweel, zonder kaplaarzen, zonder whiskey - en wij weten ook niet hoe een blokhuis gebouwd wordt - zullen wij delven aan dit verdord plaveisel; een browning hebben wij nooit gehanteerd. Niet ons behooren de blauwe nachten, waarin de maan zich groot en zilver verheft: en er is niets dan een eindeloos sneeuwveld, een zwart en eenzaam voetspoor: lang - lang, een kroegdeur aan het eind: daar heeft een delver plotseling in grooten angst zijn goud gelaten want schuldig waande hij zich voor allen die dien nacht van honger gecrepeerd zijn.

O de late trekdrift en het heimwee van onze harten; - Paul huurde voor veertien francs een hotelkamer - eau chaude et froide courante - en met zes francs betaalde hij zijn lunch en diner - haricots verts - tarte flamande.- - -

Maar nu - maar nu, o Rue du Faubourg Montmartre, stróómt zilver, zilver en schuimend je asfalt en elk van je vreugdelooze arme huizen wordt een vliegend zeil, een recht roer, een harde boeg.

Naast hem staat zij plotseling.

Ophelia, - van de oevers der Kaspische zee vervreemdde zij niet maar in alles van haar ziel en in alles van haar lichaam is zij zeer moe geworden.

[p. 464]

Want eenmaal sinds den dag dat zij gegaan is, moest zij bang en onzeker en om te schreien zoo alleen in deze Stad worden: o het schrein dat op de hoeve heilig gehouden werd: eenmaal heeft een boer die al teveel wodka dronk en in den duisteren avond, laat en alleen, op de aarde danste, onverhoeds de paneelen in zoo wilde kleuren ontstoken: geroofd op het verwoede bloeien van snel verbrande bloemen.

Het schrein, dat heilig werd gehouden.

En heilig de zerpe geur dien het omsluit, - schrein om een brok der aarde die haar geboren heeft: een zwart brok aarde, - o hoorlooze roep.

Heilig werd dit gehouden.

Hoorlooze roep.

O om een hard verdriet wrongen zich toen haar smalle vingers en zij was bang en onzeker en om te schreien zoo alleen; zij werd moe, zij leed aan alles wat nabij is, zij bedelde om de arme vreugden van arme paradijzen.

Zij bleef alleen gelaten; vervreemd van die haar nabij zijn, - te zeer gesperd.

O haar klein, donker manteltje: zoo teeder, zoo teeder -

- - - haar kleine schoudertjes, haar kleine schoudertjes.

Zilver, zilver en schuimend stroomt nu je asfalt, o Rue du Faubourg Montmartre en elk van je vreugdelooze arme huizen wordt nu een vliegend zeil, een recht roer, een harde boeg.

Paul vergat den Engel met het zwaard van vuur.

IV.
Zwaard van vuur.

De koelte van een snel en vederlicht ruischen wiesch hem geheel rein, - een ravijn waait open.

Zijn handen worden zacht en goed, verstild streelt hij schuwe teederheden: bloesemende perelaren. Een vreemd verteederd ruischen lang wist hij den ondergang in zijn vermetel bloed bezworen en hij - hel en achteloos - brak het verdord plaveisel open.

Toch viel, en in zijn hart woei - heilig, heilig - een roode bloem; een roode bloem woei in zijn groot rood hart. Hij schreide om den zwaren val van haar duisterblauwe haren, hij schreide om haar polsen: hoor: roode roode vogels zingen in haar polsen.

Haar handen neuriën wit - neuriën - neuriën.

Tuinen branden.

Haar handen schreien - al het licht is over haar heilig gezicht.

O Paul - Paul -

- hij schreit om morgenlicht en bloemen.

Ophelia - je lichaam is een hulsel om droefheid.

Je droefheid beeft tegen mijn droefheid en je lichaam wordt de pijn van mijn lichaam.

[p. 465]

Ophelia - Ophelia - om jou wordt mij de stad een witte blijdschap; o je klein, donker manteltje: zoo teeder, zoo teeder.

Maar zij - verbannen in den grooten honger - die zoo moe maakt - gaf zich vertwijfeld en vergeefs aan de van oorsprong en eind vervreemden en aan het arm nabije. Maar eenmaal toch verwint al haar licht het zwart azuur, eenmaal speelt zij met sterren en donzen vogeltjes, eenmaal zal het kindje - hun beider vergiffenis - al leed en duister uit mogen wisschen.

Voor haar bestemde hij - en duizend maal duizend voetstappen verwaaien zijn spoor van het plaveisel der boulevards - den koninklijken rooden mantel: hij de verdoolde erfgenaam van ongekroonde koningen en vertoornde slagorden en eilanden, ver achter den grijzen kim der eendere dagen vergeten en al te zeer verwilderd, waarheen geen schip meer landt.

Hij, knecht en koning van de horden zijner liefde, heeft bij haar een klein koud jongetje willen zijn.

Vergeefs - vergeefs - o Engel met het zwaard van vuur.

Dien nacht, alleen in het gehuurde bed, heeft hij zoo heet en onverhoord geschreid, dat dit zware uur ergens in de wereld een mensch heeft vrijgekocht.

Daarna - daarna -?

Ach, Paul draagt een colbertje, hij is op een kantoor, hij schrijft heldere cijfers in heldere boeken; de huizen van de Rue du Faubourg Montmartre staan mager en triest: wij delven aan het verdorde asfalt.

Geen houweel, geen kaplaarzen, geen whiskey.

Geen sneeuwvelden.

Geen branding, geen boot, geen boeg.

Maar hard en nuttig, o Engel met het zwaard van vuur, Roover - Roover om wille van wien wij onszelf vreten.

En de stormen die plotseling onstuimig recht staan huilen over de ontvolkte vlakten, - hoor! een koning die alleen zichzelf behoort rijdt gebogenrugs ten rooftocht: geen weet van waar, geen weet waarheen.

De einders vallen dicht.

V.
Paul schrijft:

Delven wij waar wij staan, want waar wij staan is Klondyke: delf ontbering; dan zullen wij niet plotseling in grooten angst gehuld worden en ons schuldig wanen voor allen die in honger en dorst zijn omgekomen.

Wees bezorgd, dat waar ge zijt Alaska is; indien uw oog goed is zult ge het ontdekken.

Zoo leeraren de Wijzen.

En zij luisteren verheugd hoe hun woord klinkt als een luid cymbaal; zij sieren zich tevreden met hun wijsheid. Ach! zij kennen de wet en de Profeten en de wèlklinkende troostredenen; aan hun mantel naaiden zij bellen: hù luid muziek voor een hart in nood.

[p. 466]

Maar een arme die in honger omkomt huilt om brood, - wee hem! hij zal onze wijsheid vreten;

wee den ontberende die wijn drinkt,

wee den hongerigen want zij hebben vleesch gegeten,

wee hun die geen kleederen hebben en zich tooien voor het feest,

wee hun die vasten en zich zalven,

wee hun die sterven moeten in een kino-portiekje -

De Wijze - hard en nuttig - hult zich vaster in zijn mantel.

Maar Gij die dag en uur bereid hield, Gij die mij dit lichaam en dit hart gegeven hebt, Gij die mij plotseling in een scharlaken storm van vreugde hebt opgenomen, Gij die niets verhinderd hebt en alles toegelaten, Gij die mijn ellendigheid en mijn zonden weet: Gij hebt wijn geschonken aan onze feesten, Gij zijt weldoende rondgegaan en zie de blinden mochten zien en de lammen staan en de dooden herrijzen: Gij kent het hard verdriet van al Uw arme dwazen die lijden aan alles wat hun nabij komt.

Gij weet mijn ontbering en Gij weet mijn angst; ik geef ze U.

En Gij weet ook alles van haar, die mijn heilige is; ik geef het U.

Ik geef U den buit van al mijn strooptochten en het hameren van mijn wilde hart: behoed de droeve schoonheid van het meisje der Kaspische zee, behoed de teederheid van haar klein donker manteltje, behoed haar gansch wit en ongedeerd in den grooten nood der Stad en in de schrikkelijke samenscholingen van het leed, dat wij allen trachten af te schudden.

Ik ben moe en tusschen muren.

Klondyke is ver.

GERARD BRUNING.