Roeping. Jaargang 4

[p. 431]

Klondyke (Gouddelvers-episode in westersch Alaska).

.... die derwaert gaan en keeren niet....

I.
Gesperd

Nu ik over hen beiden schrijven ga denk ik aan dien koning, die in een vergeten zomernacht in Hamburg in een kino-portiekje gestorven is. -

Heet zij Ophelia? Ik weet het niet, maar aan de oevers der Kaspische zee vervreemdde zij van het huis, dat zich dienstbaar op den kringloop der seizoenen gevoegd had, en vervreemdde zij van de hel-beschilderde heiligen die verstild in een mantel van gebeden over haar te waken gezet waren. Vervreemd van de eenderheid van het huis: de kamers, en het rijden der oogstwagens, en het loeien der runderen; en vervreemd van de aarde die haar geboren had: wat onvervuld gebleven was in allen die voor haar hard en nuttig moesten zijn, verhief zich plotseling in dit teeder meisje tegen huis en aarde en scheidde haar van de anderen, van de kamer, van het rijden der oogswagens, van het loeien der runderen.

God wil, dat de schoot der moeder soms een kindje baart, dat later niet dienstbaar zijn zal, en redeloos als het roode bloeien van een tulp is deze geboorte en dit leven. Maar meer dan de vader die dit kindje verwekte en de moeder die het baarde zijn de eenzame enkelen - o hun gebeente is nu gelijk aan het gebeente der anderen en zingend verwaait de populier hun aller stof, - zijn zij de vaders en de moeders van dit kindje die 'n onverhoedschen nacht verwilderd langs een drooge gladde deur getast hebben. In dienstbaarheid - hard en nuttig - is dit gedoofd maar God zelve bewaart het onverhoorde tasten van alle eeuwen want geen vergeefschheid gaat verloren: nu baren zij het kindje, nu baren zij het kindje en al de verborgen pijnen en witte vreugden en droefenis dier enkelen staan ontsteld in dit kindje herrezen.

Dit heeft het meisje alleen gelaten.

Alleen van den vader en de moeder, en alleen in het huis en de kamer.

Alleen in de herinnering aan een ander land: verder dan het huis, verder dan de oogstwagens, verder dan de vader en de moeder.

Zij leed aan wat nabij is, want wat nabij is onthult ons het bedrog: hoe wij eten wat onzen honger niet stilt; zij leed aan wat nabij is - o trieste veiligheid, - want wat nabij is rooft ons het leven. De vader sprak haar van den moeizaam gewonnen rijkdom dien de oogstwagens binnen het gemuurte der hoeve reden en de moeder sprak haar van de vertrouwdheid van het huis.

Zij echter was te zeer vervreemd.

En te zeer gesperd.

Aan de oevers der Kaspische zee luisterde zij naar den zwaren gang der golven,

[p. 432]

die éénmaal tusschen worden en vergaan - golf na golf - gansch vervuld zijn van het diepe, zware zingen der zee en éénmaal tusschen worden en vergaan - golf na golf - zingend ten hemel varen en geheel zee mogen zijn: dan danst de zee geheel in den dansenden gang der golven, dan spant haar adem hun flank en geheel vervult zij - even, even, - het dan zich klachtloos vernietigend schuim.

Eenmaal geheel zee mogen zijn.

Haar teeder lichaam rilde: een wijd-zingende en zee-gelijke vreugde mogen zijn, maar in haar diepten hoe zwaar van zwaarder heimwee: en deze vreugde een onderdak: geheel onderdak voor een dien zij niet weet en die nu in een klein en duister straatje naar haar die hij niet weet te bidden ligt,

Zoo verloor zij alles van het huis en alles van het huis verloor haar; zij was een vreemde bij haar moeder en bij haar vader, bij het huis en het land en den troïka: nimmer had zij haar lendenen op den wilden geur der paarden gehard.

Eénmaal geheel zee mogen zijn, - éénmaal alles uitstorten mogen.

Haar klein en teeder lichaam rilde.

Toen is zij gegaan.

Heet zij Ophelia? Ik weet het niet, maar later heeft hij met dezen naam, geweven uit maanlicht en vermoeid azuur, zich harer schreiend herinnerd.

II.
Vikingen-vaart.

Hij droeg een colbertje. Hij was op een kantoor. Hij spande zich zeer in heldere cijfers in heldere boeken te schrijven. De chef was minzaam en gestreng. Kara-kiet-kiet-kiet.

Paultje aanvaardde de heldere cijfers, de boeken en den chef; hij trainde er - onwijs - zijn standvastigheid en toorn op en leunde - wijs - naar de matglazen deur: in den tuin wies de Boom.

De Boom wies uit de aarde.

En terwijl Paul de groote boeken met heldere cijfers beschreef, beschreef hij het vloeiblad met loszinnigheden, die den chef den schedel deden fronsen. Want de chef had nimmer den Boom uit de aarde zien wassen. Het colbertje echter keek dan zeer verwijtend naar Paul en Paul keek zeer beschaamd naar het colbertje.

Maar des avonds liep hij door duistere straatjes en in zijn bed huilde hij als een bange jongen tegen het verduisterd gemuurte. Want zijn hart was groot en rood en hij kon het hameren niet temmen. Het kon het hameren niet temmen van een hart, waaraan het roode bloed van duizend harten zich ontpersen wilde opdat zij róóder zouden zijn en gelegerd om het bivakvuur dat hij ontstak, - wild zingend en vermetel schreit het ten valen hemel. Voor dezen sneed hij toortsen uit de vlammen maar in duistere straatjes bad hij naar haar die hij

[p. 433]

niet wist en hij vermande zich tot heldere cijfers geschreven in heldere boeken.

Hij was te zeer vervreemd.

En te zeer gesperd -

- grijs en triest wies de eenzaamheid aan Paul omhoog: vergeefsch is mijn groot rood hart.

Hij huilde in het duistere straatje en hij huilde 's nachts tegen het duister der kamer maar over den chef de helderheid en de cijfers strooide hij bloemen: requiescant in pace, - en zijn hart brandde: een rood wachtvuur waarheen niemand de handen gestrekt heeft. Toen de zomer vol werd dat jaar leed hij aan alles wat nabij is maar God dorst hij niet torsen, - te zwaar woog Zijn aanwezigheid. Maar ergens in de wereld is droef en schoon en wit en sterk en wijd het onderdak - het onderdak - en hij zal alleen nog maar God's mildheid kennen: de mildheid van Zijn toorn en de mildheid Zijner kastijdingen.

Het onderdak - het onderdak -

hij schreit naar het Paradijs: wit en getemd dit hamerend hart en dit stroomend bloed.

Hij leed aan alles wat nabij is en door alle trieste dagen staat hij aan de barrière der overwegen want ergens in de wereld is droef en schoon en wit en sterk en wijd het onderdak.

Wenkt het signaal der treinen en de ijzeren muziek der wielen?

Wenkt toch dit hamerend hart en dit stroomend bloed?

Ken het signaal!

Weergaloos wreed en rijp volgroeit de zomer en dreunend opent zich de aarde; één branding worden zee en land, één branding het ademen der aarde en het ademen der zee.

Wankel wordt elke kaap, de einders vallen open.

Durf nu mijn boot, o durf - en los deze zwarte kust, dit dorre land dat enkel derven kent: wees een vliegend zeil, wees 'n recht roer, wees 'n harde boeg. Wij varen zingend, - de laatste Vikingen van deze lauwe planeet - door dit woedend getij: vraag niet waarheen de landing.

Vraag niet.

Hij houdt ons vast.

(Wordt vervolgd)

GERARD BRUNING.